آزمایش ویتامین دی و دی ۳ و میزان نرمال آنها

آنچه در این مقاله می خوانید:
آزمایش ویتامین D برای تعیین سطح ویتامین دی بدن انجام می شود. دلیل انجام آزمایش ویتامین D 25 هیدروکسی، اطلاع از میزان دقیق ویتامین D است تا پزشک با توجه به کمبود آن در بدن دوز مناسب قرص ویتامین دی را تجویز کند. مقدار ویتامین دی با عبارت ۲۵ oh vitamin d در آزمایش خون مشاهده می شود. عدد نرمال ویتامین دی در آزمایش بین ۱۰ تا ۳۰ نانوگرم بر میلی لیتر است.

آزمایش ویتامین دی چیست؟

ویتامین D 25-هیدروکسی یک ویتامین محلول در چربی است که به نام کلسیفرول نیز شناخته می شود. آزمایش ویتامین دی تعیین می کند که آیا سطح ویتامین D بدن شما در محدوده مطلوب قرار دارد یا خیر. آزمایش ویتامین دی در برگه آزمایش با عبارت هایی مانند Vit D3-25OH یا  ۲۵ OH Vitamin D3 مشخص می شود.

ویتامین D در رشد و شکل گیری استخوان ها و دندان های سالم ضروری است. در صورت عدم دریافت کافی ویتامین دی، کودکان ممکن است به یک بیماری ناهنجاری استخوانی به نام راشیتیسم مبتلا شوند و در بزرگسالان نیز ریسک ابتلا به استئومالاسی می باشد که با ضعف، نرمی یا شکستگی استخوان‌ها مشخص می‌شود.

ویتامین D همچنین به تنظیم سطح کلسیم، فسفر و منیزیم در خون کمک می کند و نشان داده شده است که بر رشد سایر بافت های بدن و همچنین تنظیم سیستم ایمنی بدن تأثیر می گذارد.

بدن ویتامین D را از دو منبع دریافت می‌کند:

۱- دریافت رژیم غذایی از طریق غذاها و مکمل‌ها (اگزوژن)

۲- از طریق تولید در پوست پس از قرار گرفتن در معرض نور خورشید (درون زا).

اگرچه ویتامین D به طور طبیعی تنها در چند غذا یافت می شود، اما در ایالات متحده، بسیاری از محصولات از جمله شیر، غلات صبحانه و آبمیوه ها با آن مکمل می شوند. افرادی که در معرض خطر کمبود ویتامین D هستند، افراد مسن هستند. چاق دارای پوست تیره؛ نهادینه شده اند، در خانه هستند یا در معرض آفتاب محدود هستند. تحت عمل جراحی بای پس معده قرار گرفته اند. و دارای شرایطی مانند فیبروز کیستیک و بیماری کرون هستند که در جذب چربی اختلال ایجاد می کنند.

آزمایش خون ویتامین D 25-هیدروکسی اغلب برای افرادی که علائم کمبود ویتامین D دارند نوشته می شود. همچنین ممکن است قبل از شروع درمان دارویی پوکی استخوان تجویز شود. سطوح پایین ممکن است نشان دهنده کمبود رژیم غذایی، سوء جذب یا عدم قرار گرفتن در معرض نور خورشید باشد.

آزمایش خون ویتامین D، ۲۵ هیدروکسی (D2+D3 Fractionated) شامل موارد زیر است:

• کل ویتامین D
• ویتامین D2
• ویتامین D3

هدف از آزمایش ویتامین D چیست؟

برای اندازه گیری کل ویتامین D و دو شکل اولیه آن (D2 و D3) در خون برای غربالگری کمبود یا سمیت، آزمایش خون ویتامین D، ۲۵ هیدروکسی (D2+D3 Fractionated) توصیه می شود.

ویتامین D برای حمایت از سلامت کلی، به ویژه استخوان های سالم ضروری است. ویتامین D به بدن اجازه می دهد تا مواد معدنی حیاتی را از غذا جذب کند و سطح کافی کلسیم، فسفات، منیزیم و هورمون پاراتیروئید را در خون حفظ کند. ویتامین D همچنین با اجازه دادن به مغز و بدن برای برقراری ارتباط از طریق سیستم عصبی، نقش اساسی در حرکت عضلات دارد.

علاوه بر این، تحقیقات نشان داده است که افراد با سطوح کمبود ویتامین D خطر ابتلا به مشکلات سلامتی مانند:

• بیماری قلبی
• دیابت
• سرطان های خاص

در وبسایت healthline علائم کمبود ویتامین دی به این موارد اشاره شده است:

۱- خستگی و درد

۲- درد یا ضعف شدید استخوان یا عضله

۳- شکستگی های استرسی، به ویژه در پاها، لگن و باسن

چه زمانی باید آزمایش خون ویتامین D انجام دهیم؟

اگر افراد هر یک از این علائم کمبود ویتامین D را تجربه کرده باشند، ممکن است پزشک این آزمایش را تجویز کنند:

• درد استخوان یا مفاصل
• ضعف یا درد عضلانی
• نرمی یا شکستگی استخوان ها
• تغییر شکل یافته استخوان
• تراکم استخوان پایین (پوکی استخوان یا استئوپنی)

همچنین در برخی افراد ریسک ابتلا به کمبود ویتامین D بیشتر است، مانند:

• افراد بالای ۶۵ سال
• افراد چاق یا دارای اضافه وزن
• گیاهخواران
• افرادی که سابقه جراحی کاهش وزن دارند
• مبتلایان به پوکی استخوان
• مبتلایان به افسردگی
• مبتلایان به بیماری کلیوی و کبدی
• افرادی که کمتر در معرض آفتاب قرار می گیرند.
• کسانی که دائما از کرم ضد آفتاب استفاده می کنند.
• کسانی که پوست تیره دارند.
• بیماران مبتلا به سلیاک یا کرون زیرا این بیماری ها موجب سوء جذب مواد مغذی از غذاها می شود.

محصول پیشنهادی
برای خرید قرص ویتامین D3 ایرانی و خارجی با تخفیف ویژه به سایت داروخانه آنلاین داروبوم مراجعه کنید.

آزمایش ویتامین D چه چیزی را اندازه گیری می کند؟

ویتامین D می تواند به عنوان یک ماده مغذی در رژیم غذایی مصرف شود و از طریق قرار گرفتن در معرض مستقیم خورشید به عنوان هورمون در بدن تولید شود. بنابراین، کل ویتامین D در بدن به دو شکل ساخته می شود:

۱- ویتامین D2 (ارگوکلسیفرول)، عمدتاً در گیاهانی مانند مخمر و قارچ تولید می شود. علاوه بر این، D2 به عنوان مکمل و در غذاهای غنی شده موجود است.

۲- ویتامین D3 (کوله کلسیفرول)، عمدتاً در محصولات حیوانی مانند تخم مرغ، ماهی و جگر یافت می شود. D3 نیز پس از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید در پوست تولید می شود. مانند D2، D3 نیز به عنوان یک مکمل غذایی ارائه می شود و به محصولات غذایی مانند شیر، آب میوه، نان و غلات اضافه می شود.

هر دو ویتامین D2 و D3 گهگاه برای درمان افراد مبتلا به کمبود ویتامین D یا اختلالات مرتبط مانند راشیتیسم، هیپوپاراتیروئیدیسم، هیپوفسفاتمی یا استئومالاسی استفاده می شوند.

مقدار نرمال ویتامین دی در آزمایش 

نتایج آزمایش ۲۵ هیدروکسی ویتامین D معمولاً بر حسب نانوگرم در میلی لیتر (ng/ml) خون است. اکثر افراد به حداقل ۲۰ نانوگرم در میلی لیتر ویتامین D در خون خود نیاز دارند و نتایج کمتر نشانه کمبود است.

میزان نرمال ویتامین دی در بزرگسالان بین ۱۰ تا ۳۰ نانوگرم در میلی لیتر است. مقادیر کم یا بالای ویتامین دی هر کدام با عوارضی همراه است.

مقدار ویتامین دی در نوزادان معادل ۴۰۰ واحد در روز می باشد. رنج نرمال ویتامین دی در کودکان برابر با ۲۰ نانوگرم یا بالاتر است.

پایین بودن ویتامین d در آزمایش خون

کمبود ویتامین D در ایجاد شرایطی مانند سرطان، بیماری قلبی، پوکی استخوان و مولتیپل اسکلروزیس نقش دارد. مقدار کمتر از ۱۰ نانوگرم در میلی لیتر کمبود شدید را نشان می دهد. میزان ۱۰ تا ۲۴ نانوگرم بر میلی لیتر نشان دهنده کمبود خفیف تا متوسط می باشد.

بالا بودن ویتامین دی در آزمایش 

امکان مسمومیت ویتامین D در صورت بالا بودن بیش از ۸۰ نانوگرم در میلی لیتر رخ می دهد. افراد باید توجه داشته باشند که سطوح بیش از حد ویتامین D که به عنوان سمیت ویتامین D شناخته می شود، می تواند به اندازه کمبود آن مضر باشد.

مسمومیت ویتامین D در اثر مصرف بیش از حد مکمل های ویتامین D یا قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید ایجاد می شود. مقادیر بیش از حد ویتامین D ممکن است به کلیه ها آسیب برساند و منجر به افزایش سطح کلسیم در جریان خون شود. این وضعیت به عنوان هیپرکلسمی شناخته می شود.

این آزمایش خون ویتامین D، ۲۵ هیدروکسی (D2+D3 Fractionated) ممکن است به غربالگری، تشخیص و نظارت بر کمبود یا سمیت ویتامین D با اندازه‌گیری کل ویتامین D و هر شکل کمک کند. آزمایش خون سنتی ویتامین D 25-هیدروکسی که سطح کل ویتامین D را اندازه گیری می کند نیز موجود است.

آمادگی قبل از آزمایش ویتامین دی

برای تست ویتامین D در آزمایشگاه معمولا نیازی به ناشتا بودن نیست و هر زمان از روز می توان این آزمایش را داد. اما باز هم بستگی به آزمایشگاه و روش آزمایش مورد استفاده دارد. هر دستورالعملی را که آزمایشگاه توصیه می کند، رعایت کنید.

همچنین بهتر است شب قبل غذاهای بسیار پرچرب میل نکنید، زیرا ممکن است روی نتیجه آزمایش تاثیر بگذارد.

همینطور گفته می شود یکی دو روز قبل از تست ویتامین دی از مصرف مکمل های ویتامین دی یا مکمل هایی که این ویتامین در ترکیبات آنها موجود است، جدا خودداری کنید.

آزمایش ویتامین دی چطور انجام می شود؟

برای تست ویتامین دی نمونه گیری از خون نیاز است. در بزرگسالان تکنسین آزمایشگاه مقدار مشخصی از خون شما را با استفاده از یک سرنگ جمع آوری کرده و داخل لوله نمونه گیری می ریزد.

هنگامی که سوزن برای خونگیری وارد می شود، افراد ممکن است احساس سوزن یا درد جزئی داشته باشند.

در نوزادان و کودکان مقدار کمی از خون با سوزن زدن به نوک انگشت برداشته می شود که همین مقدار برای تست کافی است.

سخن پایانی
همان طور که در این مقاله خواندید سطح نرمال ویتامین دی در آزمایش خون بین ۱۰ تا ۳۰ نانوگرم بر میلی لیتر است. افرادی که از این رنج پایین تر قرار دارند، با مصرف مکمل و قرص ویتامین دی در تامین این ویتامین موفق خواهند بود. قبل از تهیه قرص یا مکمل های ویتامین دی با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

منبع: medlineplus , healthline