آنچه در این مقاله می خوانید:
فشار خون عصبی، که به خاطر استرس و نگرانی‌های روانی پیش می‌آید، باعث بالا رفتن موقتی یا پیوسته فشار خون می‌شود و می‌تواند مشکلات جسمی و روحی گوناگونی ایجاد کند. شناختن دلایل، نشانه‌ها و روش‌های کنترل این وضعیت، مخصوصاً اینکه داروها چطور در کنار راهکارهای غیردارویی می‌توانند کمک کنند، خیلی مهم است. این مقاله از مجله داروخانه آنلاین داروبوم بهترین قرص های فشار خون عصبی را به طور کامل بررسی می کند. در نظر بگیرید انتخاب داروی مناسب بستگی به شرایط هر فرد دارد و باید توسط پزشک متخصص تجویز شود.
فهرست مطالب
علائم فشار خون عصبی چیست؟
فشار خون عصبی، ناشی از استرس و اضطراب، اغلب به طور موقت افزایش می‌یابد و ممکن است بدون علامت باشد. با این حال، برخی افراد در شرایط استرس‌زا علائم جسمی مانند سردرد، تپش قلب، تعریق، گرگرفتگی و سرگیجه را تجربه می‌کنند.
نشانه‌های روانی نظیر اضطراب، تحریک‌پذیری، مشکل در تمرکز و بی‌قراری نیز می‌توانند مرتبط باشند. شدت و نوع علائم در افراد مختلف فرق می‌کند و ممکن است تغییر کند. تشخیص قطعی فشار خون عصبی نیازمند اندازه‌گیری دقیق فشار خون در شرایط گوناگون و بررسی پزشکی است، زیرا این علائم می‌توانند دلایل دیگری نیز داشته باشند.
کاربرد مسدود کننده های آلفا و بتا در کاهش فشار خون عصبی
مسدود کننده‌های آلفا و بتا داروهایی هستند که با تاثیر بر سیستم عصبی سمپاتیک، فشار خون را کاهش می‌دهند. آلفا بلاکرها با گشاد کردن عروق خونی مقاومت محیطی را کم می‌کنند و در مواردی که استرس باعث انقباض عروق می‌شود، مفیدند. بتا بلاکرها ضربان و قدرت انقباض قلب را کاهش داده و در کنترل علائم فیزیکی استرس مانند تپش قلب موثرند.
استفاده از این داروها برای فشار خون عصبی باید با احتیاط و تحت نظر پزشک باشد، زیرا ممکن است عوارض جانبی داشته باشند و برای همه افراد مناسب نیستند. پزشک با توجه به شرایط بیمار، نوع و دوز دارو را تعیین می‌کند. در کنار دارو، مدیریت استرس و تغییر سبک زندگی نیز در کنترل فشار خون عصبی اهمیت دارد.
مسدودکننده های آلفا
آلفا بلاکرها داروهایی هستند که با مسدود کردن گیرنده‌های آلفا-آدرنرژیک در عروق خونی، از انقباض آن‌ها جلوگیری کرده و باعث گشاد شدن رگ‌ها و در نتیجه کاهش فشار خون می‌شوند. این داروها معمولاً به عنوان خط اول درمان فشار خون بالا استفاده نمی‌شوند و بیشتر در مواردی که داروهای دیگر موثر نیستند یا در شرایط خاصی مانند فشار خون مقاوم، بزرگی خوش‌خیم پروستات و فئوکروموسیتوم تجویز می‌گردند.
آلفا بلاکرها بر اساس مدت زمان اثر به دو دسته کوتاه اثر (مانند پرازوسین و ترازوسین) که چندین بار در روز مصرف می‌شوند و طولانی اثر (مانند دوکسازوسین و آلفوزوسین) که یک بار در روز مصرف می‌شوند، تقسیم می‌شوند. تامسولوسین و سیلودوسین نیز از انواع طولانی اثر هستند که بیشتر برای درمان بزرگی پروستات کاربرد دارند و تاثیر کمتری بر فشار خون دارند.
مسدودکننده های بتا
بتا بلاکرها داروهایی هستند که با مهار هورمون‌های استرس بر گیرنده‌های بتا، ضربان قلب، قدرت انقباض و فشار خون را کاهش می‌دهند. این داروها با مسدود کردن این گیرنده‌ها، از اثرات تحریک‌کننده هورمون‌ها جلوگیری کرده و باعث کند شدن ضربان قلب، کاهش نیروی انقباضی قلب و گشاد شدن عروق می‌شوند.
برخی از بتا بلاکرها همچنین می‌توانند ترشح رنین از کلیه‌ها را کاهش دهند که به کاهش فشار خون کمک می‌کند. بتا بلاکرها بر اساس انتخاب‌کنندگی برای گیرنده‌های بتا-۱ (قلب) یا بتا-۲ (ریه‌ها و عروق)، داشتن فعالیت سمپاتومیمتیک داخلی (ISA) یا اثرات آلفا بلاکری دسته‌بندی می‌شوند. انتخاب نوع بتا بلاکر بستگی به شرایط بیمار دارد و نمونه‌های مختلفی از هر دسته وجود دارد.
محصول پیشنهادی: برای مشاهده انواع مکمل تقویت قلب و عروق روی لینک کلیک کنید.
۶ داروی مفید برای کنترل فشار خون عصبی
در شرایطی که علائم فشار خون عصبی بسیار آزاردهنده باشند یا میزان فشار خون به طور قابل توجهی افزایش یابد، پزشک متخصص ممکن است مداخله دارویی را ضروری تشخیص دهد. هدف از تجویز دارو در این موارد، کاهش سریع علائم و پایین آوردن فشار خون به محدوده ایمن‌تر است تا از بروز عوارض احتمالی جلوگیری شود. انتخاب نوع دارو و دوز مصرفی کاملاً به وضعیت بالینی بیمار، سابقه پزشکی و سایر داروهای مصرفی او بستگی خواهد داشت. برخی از متداول ترین داروها برای کنترل فشار خون عصبی عبارتند از:
۱- آسبوتولول (Acebutolol)
آسبوتولول یک داروی بتا بلاکر با خاصیت انتخاب‌کنندگی برای گیرنده‌های بتا-۱ (قلبی) است و همچنین فعالیت سمپاتومیمتیک داخلی (ISA) دارد، به این معنی که در عین حال که اثرات هورمون‌های استرس را مسدود می‌کند، خود نیز می‌تواند تحریک جزئی بر گیرنده‌های بتا داشته باشد. این دارو با کاهش ضربان قلب و نیروی انقباضی قلب به کاهش فشار خون و بار کاری قلب کمک می‌کند.
آسبوتولول برای درمان فشار خون بالا و برخی از انواع آریتمی‌های قلبی (ضربان قلب نامنظم) استفاده می‌شود و معمولاً به صورت خوراکی یک یا دو بار در روز تجویز می‌گردد. وجود ISA در آسبوتولول ممکن است منجر به کاهش کمتر ضربان قلب در حالت استراحت نسبت به سایر بتا بلاکرها شود و احتمال بروز برخی عوارض جانبی مانند برادیکاردی شدید را کاهش دهد.
۲- بیزوپرولول (Bisoprolol)
بیزوپرولول یک داروی بتا بلاکر با انتخاب‌کنندگی بالا برای گیرنده‌های بتا-۱ (قلبی) است، به این معنی که عمدتاً بر قلب تاثیر می‌گذارد و تاثیر کمتری بر ریه‌ها و عروق خونی دارد. این ویژگی انتخاب‌کنندگی، خطر بروز عوارض جانبی مانند تنگی نفس را در افراد مبتلا به مشکلات تنفسی کاهش می‌دهد. بیزوپرولول با کاهش ضربان قلب و قدرت انقباض عضله قلب، به طور موثری فشار خون را پایین می‌آورد و بار کاری قلب را کاهش می‌دهد.
این دارو معمولاً یک بار در روز به صورت خوراکی برای درمان فشار خون بالا، آنژین صدری (درد قفسه سینه) و نارسایی قلبی (بهبود علائم و افزایش طول عمر در ترکیب با سایر داروها) تجویز می‌شود. بیزوپرولول به دلیل انتخاب‌کنندگی بالا، اغلب به عنوان یک گزینه ارجح در بیماران با مشکلات تنفسی زمینه‌ای در نظر گرفته می‌شود، اما همچنان مصرف آن باید تحت نظر پزشک و با در نظر گرفتن شرایط بالینی فرد باشد.
۳- کارودیلول (Carvedilol)
کارودیلول یک داروی بتا بلاکر غیرانتخابی است، به این معنی که هم گیرنده‌های بتا-۱ و هم بتا-۲ را مسدود می‌کند. علاوه بر این، کارودیلول خاصیت مسدود کنندگی گیرنده‌های آلفا-۱ آدرنرژیک را نیز دارد. این عملکرد دوگانه باعث می‌شود که کارودیلول به طور موثرتری فشار خون را کاهش دهد؛ مسدود کردن گیرنده‌های بتا منجر به کاهش ضربان قلب و قدرت انقباض قلب می‌شود، در حالی که مسدود کردن گیرنده‌های آلفا-۱ باعث گشاد شدن عروق خونی و کاهش مقاومت محیطی می‌گردد.
ارودیلول معمولاً برای درمان فشار خون بالا و نارسایی قلبی (برای کاهش خطر مرگ و میر و بستری شدن) تجویز می‌شود و معمولاً دو بار در روز به صورت خوراکی مصرف می‌گردد. خاصیت آلفا بلاکری کارودیلول می‌تواند در کاهش فشار خون به ویژه در حالت ایستاده موثر باشد، اما ممکن است خطر افت فشار خون وضعیتی را نیز افزایش دهد.
۴- پروپرانولول (Propranolol)
پروپرانولول یک داروی بتا بلاکر غیرانتخابی است، به این معنی که هر دو نوع گیرنده‌های بتا-۱ (عمدتاً در قلب) و بتا-۲ (عمدتاً در ریه‌ها و عروق خونی) را مسدود می‌کند. این دارو با کاهش ضربان قلب، قدرت انقباض قلب و فشار خون به درمان بیماری‌های مختلف قلبی عروقی کمک می‌کند. علاوه بر این، پروپرانولول در درمان شرایط دیگری مانند میگرن (به عنوان داروی پیشگیری)، لرزش اساسی، اضطراب عملکردی و علائم فیزیکی پرکاری تیروئید نیز کاربرد دارد.
به دلیل اثر غیرانتخابی آن، مصرف پروپرانولول در افراد مبتلا به آسم یا بیماری‌های مزمن انسدادی ریه باید با احتیاط صورت گیرد، زیرا ممکن است باعث تنگی نفس شود. این دارو معمولاً به صورت خوراکی و با دوزهای مختلف بر اساس شرایط بیمار و پاسخ به درمان تجویز می‌گردد و فرمولاسیون‌های کوتاه اثر و طولانی اثر نیز دارد.
۵- آتنولول (Atenolol)
آتنولول، که در دسته‌ی داروهای بتا بلاکر جای می‌گیرد، به طور ویژه گیرنده‌های بتا-۱ موجود در قلب را هدف قرار می‌دهد و در مقایسه با بتا بلاکرهای غیرانتخابی، تاثیر کمتری بر ریه‌ها و عروق خونی اعمال می‌کند. این ویژگی انتخابی، آن را به گزینه‌ای قابل توجه برای افرادی که ممکن است مشکلات تنفسی داشته باشند، تبدیل کرده است.
عملکرد اصلی آتنولول شامل کاهش سرعت ضربان قلب و قدرت انقباض عضله قلب است که در نهایت منجر به کاهش فشار خون و تسهیل کار قلب می‌شود. این دارو معمولاً به شکل قرص و یک بار در روز برای مدیریت فشار خون بالا و آنژین تجویز می‌گردد. با وجود این مزیت در انتخاب‌کنندگی، تصمیم‌گیری برای مصرف آتنولول همواره نیازمند ارزیابی دقیق توسط پزشک و در نظر گرفتن شرایط خاص هر بیمار است.
۶- متوپرولول (Metoprolol)
متوپرولول نیز عضوی از خانواده بتا بلاکرها است و مانند آتنولول، انتخاب‌کنندگی برای گیرنده‌های بتا-۱ (قلبی) دارد، به این معنی که تاثیر غالب آن بر قلب است و اثرات کمتری بر ریه‌ها و عروق خونی اعمال می‌کند. این ویژگی، متوپرولول را به گزینه‌ای مناسب برای مدیریت فشار خون بالا، آنژین صدری و برخی از آریتمی‌های قلبی در بیمارانی که ممکن است مشکلات تنفسی داشته باشند، تبدیل کرده است.
متوپرولول با کاهش سرعت و قدرت انقباض قلب، فشار خون را پایین آورده و بار کاری قلب را سبک‌تر می‌کند. این دارو به دو فرمولاسیون اصلی عرضه می‌شود: متوپرولول تارتارات (با اثر کوتاه‌تر و معمولاً دو بار در روز مصرف می‌شود) و متوپرولول سوکسینات (با اثر طولانی‌تر و امکان مصرف یک بار در روز را فراهم می‌کند). انتخاب نوع فرمولاسیون توسط پزشک بر اساس نیازهای فردی بیمار تعیین می‌گردد.
بهترین داروهای گیاهی فشار خون عصبی
در کنار داروهای اصلی، برخی گیاهان دارویی نیز به دلیل خواص آرام‌بخش و کاهنده فشار خونشان مورد توجه قرار گرفته‌اند و ممکن است به عنوان مکمل در کنترل فشار خون عصبی مفید باشند. با این حال، مهم است بدانید که اثربخشی این گیاهان در افراد مختلف متفاوت است و همواره باید پیش از مصرف آن‌ها، به ویژه در صورت مصرف داروهای شیمیایی، با پزشک مشورت شود. در ادامه به برخی از این گیاهان و نحوه مصرف آن‌ها به صورت دمنوش اشاره می‌شود:
۱- دمنوش گل محمدی
گل محمدی به دلیل عطر دلنشین و خواص آرام‌بخش شناخته شده است. دمنوش تهیه شده از گلبرگ‌های خشک شده گل محمدی می‌تواند به کاهش اضطراب و تنش‌های عصبی کمک کند که به طور غیرمستقیم ممکن است در کاهش فشار خون ناشی از استرس موثر باشد. برای تهیه این دمنوش، معمولاً یک تا دو قاشق غذاخوری گلبرگ خشک را در یک فنجان آب جوش ریخته و پس از ۱۰-۱۵ دقیقه دم کشیدن، صاف کرده و میل می‌کنند. می‌توان روزانه یک تا دو فنجان از این دمنوش را مصرف نمود.
۲- دمنوش اسطوخودوس
اسطوخودوس یکی از شناخته‌شده‌ترین گیاهان دارویی برای کاهش استرس، اضطراب و بهبود کیفیت خواب است. خواص آرام‌بخش این گیاه می‌تواند به تنظیم سیستم عصبی کمک کرده و در نتیجه، از افزایش فشار خون ناشی از تنش‌های روانی جلوگیری کند. برای تهیه دمنوش اسطوخودوس، یک قاشق چایخوری از گل‌های خشک شده اسطوخودوس را در یک فنجان آب جوش بریزید و اجازه دهید ۵-۱۰ دقیقه دم بکشد. صاف کرده و می‌توانید آن را با کمی عسل شیرین کنید. مصرف یک فنجان از این دمنوش قبل از خواب می‌تواند به آرامش و کاهش فشار خون کمک کند.
۳- چای ترش
چای ترش که از کاسبرگ‌های گیاه هیبیسکوس تهیه می‌شود، علاوه بر طعم ترش و مطبوع، دارای خواص متعددی از جمله اثرات کاهنده فشار خون است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف منظم چای ترش می‌تواند به کاهش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک کمک کند. برای تهیه چای ترش، یک تا دو قاشق چایخوری از کاسبرگ‌های خشک شده را در یک فنجان آب جوش ریخته و اجازه دهید ۵-۱۰ دقیقه دم بکشد. صاف کرده و می‌توانید آن را به صورت گرم یا سرد میل کنید. توجه داشته باشید که چای ترش ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد، بنابراین مشورت با پزشک قبل از مصرف منظم آن ضروری است.
عوارض احتمالی فشار خون عصبی شدید
فشار خون عصبی شدید و مزمن می‌تواند عوارض جدی برای سلامتی داشته باشد. استرس مداوم به مرور زمان به سیستم قلبی عروقی آسیب می‌رساند و خطر تصلب شرایین و بیماری‌های قلبی مانند آنژین، نارسایی و حمله قلبی را افزایش می‌دهد. همچنین می‌تواند منجر به سکته مغزی، مشکلات کلیوی و بینایی شود. برخی مطالعات نشان داده‌اند که فشار خون بالا در میان‌سالی ممکن است خطر زوال عقل را در سنین بالاتر افزایش دهد و بیماری‌های دیگر مانند دیابت را تشدید کند. در نهایت، استرس مزمن و علائم ناشی از فشار خون عصبی می‌توانند کیفیت زندگی فرد را به طور قابل توجهی کاهش دهند.
سخن پایانی
برای کنترل فشار خون عصبی اگر لازم بود، با دستور پزشک از داروهایی مثل آلفا و بتا بلاکرها استفاده می شود هم چنین باید راه‌های غیردارویی مثل کم کردن استرس و تغییر عادت‌های زندگی را امتحان کرد . بهتر است نشانه‌ها و مشکلات احتمالی این وضعیت را بشناسیم و به موقع به دکتر مراجعه کنیم تا تشخیص درست داده شود و درمان مناسب شروع شود.