آنچه در این مقاله می‌خوانید:
پوکی استخوان چیست؟ راه‌های پیشگیری از پوکی استخوان به چه صورت است؟ چه عواملی باعث پوکی استخوان میشود؟ آیا درمان پوکی استخوان امکان پذیر است؟ پوکی استخوان یا استئوپروز به وضعیتی گفته میشود که در آن توده استخوانی فرد تحلیل رفته و استخوان‌ها ضعیف و شکننده میشوند. پوکی استخوان مردان و زنان را خصوصاً در سنین بالا تهدید می‌کند و ازجمله بیماری‌های شایع مفاصل و استخوان در جهان است.
فهرست مطالب
پوکی استخوان چیست؟
استخوان در ظاهر سفت و محکم به نظر میرسد اما داخل آن درواقع مثل لانه زنبور پر از سوراخ های ریز است. بافت استخوان همواره در حال دو عمل تجزیه و ساخت مجدد است.
درحالی که برخی از سلول‌ها بافت استخوانی جدید تولید می‌کنند، برخی دیگر از سلول‌ها، بافت استخوان را به مواد معدنی مورد نیاز بدن تجزیه می‌کنند. برخلاف عقیده عمومی، استخوان یکی از بافت‌های زنده و فعالی است که به‌طور مداوم در حال تبادل کلسیم، منیزیم و فسفر با خون است.
پوکی استخوان در صورتی ایجاد می‌گردد که مقدار کلسیمی که وارد خون میشود بیش از کلسیم باز جذبی باشد. زیرا در صورت کمبود کلسیم بافت داخل استخوان که مخزن ذخیره مینرال هاست سست شده و با کوچک‌ترین ضربه‌ای مستعد شکستگی خواهد شد. استفاده از مکمل هایی همچون قرص گلوکزامین در جلوگیری از بروز این بیماری تاثیر بسزایی دارد.
عوامل موثر در ابتلا به پوکی استخوان
سن، جنسیت، نژاد، تغذیه بد، مصرف داروهای کورتونی و وضعیت استخوان‌بندی بدن برخی از ریسک فاکتورهای هستند که ابتلا به پوکی استخوان را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
مثلاً خانم‌ها در سن یائسگی بیشتر از آقایان در معرض ابتلا به پوکی استخوان هستند و تحقیقات نشان داده است که مردان و زنانی که استخوان‌بندی ریزتری دارند نسبت به سایر افراد بیشتر در معرض پوکی استخوان می‌باشند.
از دیگر مواردی که می‌توان آن‌ها را در ابتلا به پوکی استخوان دخیل دانست سطح هورمون‌های جنسی است. طبق تحقیقات صورت گرفته کاهش سطح هورمون‌های جنسی افراد را مستعد مبتلابه پوکی استخوان خواهد کرد.
این مسئله در خانم‌ها پس از سن یائسگی با کاهش سطح استروژن کاملاً بارز است. در آقایان نیز داروهای مورداستفاده برای درمان سرطان پروستات با کاهش سطح تستوسترون احتمال ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهد.
علاوه بر موارد ذکرشده سبک زندگی افراد نیز احتمال ابتلا به پوکی استخوان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به عنوان مثال سبک زندگی غیرفعال ریسک ابتلا به پوکی استخوان را در مقایسه با افراد فعال افزایش خواهد داد.
ریسک فاکتورهای دیگر در این زمینه مصرف الکل و تنباکو است که هر دو استخوان‌ها را تضعیف کرده و ریسک ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهند.در ایران نیز متأسفانه سبک زندگی به‌شدت ابتلای افراد به پوکی استخوان را افزایش داده است.
استفاده از پوشش بیشتر نسبت به افرادی که در اروپا زندگی می‌کنند و درنتیجه کاهش تولید ویتامین D در بدن که نقش اساسی در پیشگیری از پوکی استخوان دارد و همچنین سبک زندگی غیرفعال اکثر افراد و سالمندان همگی باعث افزایش شیوع این بیماری در ایران شده است.
درمان وعلائم پوکی استخوان
پوکی استخوان بیماری خاموشی است که تا مراحل حاد شدن خودش را نشان نمی‌دهد. اگرچه علائمی همچون درد پشت، گردن، کمردردهای متناوب و دردهای عضلانی از علائم پوکی استخوان هستند اما اکثر افراد آن‌ها نشانه افزایش سن در نظر گرفته و اقدامی برای درمان آن نمی‌کنند.
شایان ذکر است که وضعیت پوکی استخوان در صورت عدم درمان بدتر شده و استخوان‌ها ضعیف و ضعیف‌تر شده و منتهی به شکستگی‌هایی که می‌گردد که درمان آن‌ها بسیار مشکل است زیرا استخوان ضعیف توانایی بازسازی خودش را از دست می‌دهد. برای درمان پوکی استخوان ابتدا باید این بیماری را تشخیص داد.
برای درمان آرتروز و یا پوکی استخوان می‌توانید از قرص استئوفلکس استفاده کنید.
تشخیص پوکی استخوان
پوکی استخوان بدون بروز هیچ علامتی، سال‌ها در فرد وجود دارد. درواقع خیلی از افراد از ابتلا به این مشکل بی‌خبر هستند تا اینکه یکی از استخوانهای آن‌ها میشکند. خیلی از شکستگی‌های کوچک ناشی از این مشکل تا زمانی که ایجاد درد و ناراحتی نکرده اند بدون تشخیص باقی میمانند.
برای تشخیص این مشکل از تست تراکم استخوان در قسمت لگن و ستون فقرات استفاده میشود. متداولترین تست در این زمینه DXA است که با کمک اشعه ی ایکس صورت میگیرد.
نتایج این تست معمولاً به‌صورت مقایسه‌ای بیان میشوند یعنی تراکم استخوان شما با تراکم استخوان یک فرد سالم جوان مقایسه میشود. اگر جواب تست شما -۲٫۵ یا کمتر باشد، نشان‌دهنده وجود پوکی استخوان خواهد بود.
به تمام زنان بالای ۶۵ سال و نیز زنان یائسه ای که دچار شکستگی شدهاند، توصیه میشود تست تراکم استخوان را انجام دهند. مردان با توجه به توصیه پزشک خود میتوانند این تست را انجام دهند. برای جلوگیری از تخریب غضروف مصرف کپسول فست ران توصیه می شود.
پوکی استخوان در جوانی
بسیاری از افراد تصور می‌کنند پوکی استخوان فقط در میانسالی رخ می‌دهد ولی باید بگوییم که این طور نیست. امکان ابتلا به پوکی استخوان در جوانی به علت کمبود کلسیم نیز وجود دارد.
در این شرایط فرد دچار کمبود شدید کلسیم شده و استخوانهای آن استحکام خود را از دست داده اند. هنگامی که فرد در سنین رشد کلسیم مورد نیاز خود را جذب نکند احتمال ابتلا به پوکی استخوان در جوانی افزایش می‌یابد. استفاده از مکمل‌های مولتی ویتامین و مینرال در پیشگیری از ابتلا به این بیماری نقش بسیار مهمی دارد.
پیشگیری از پوکی استخوان
تا سن ۳۰ سالگی در صورت داشتن سبک زندگی فعال و رژیم غذایی مناسب نباید نگران پوکی استخوان بود؛ اما با ورود به دهه جدید زندگی برای حفظ سلامت استخوان‌ها و پیشگیری از پوکی استخوان باید مراقب رژیم غذایی بود.
راهکارهای ساده و مفیدی برای پیشگیری از پوکی استخوان و حفظ سلامت مفاصل وجود دارد. اولین راهکار فعالیت جسمانی روزانه است که می‌تواند حدود ۳۰ دقیقه پیاده‌روی باشد. استفاده از مکمل هایی همچون شربت استئوکر نیز در جلوگیری از پوکی استخوان تاثیر بسزایی دارند. موارد دیگر عبارت‌اند از:
- مصرف قرص ویتامین D
- استفاده از لبنیات در رژیم روزانه
- عدم استعمال دخانیات
- محدود کردن مصرف چای، قهوه و نوشابه
- استفاده از سبزی‌ها حاوی کلسیم مانند اسفناج و کلم بروکلی
- استفاده از مکمل‌های حاوی کلسیم
با آگاهی از اهمیت درمان این بیماری خاموش توصیه میشود که حتماً با افزایش سن کلسیم مورد نیاز بدن خود را دریافت نمایند. میزان جذب مواد در سنسن بالا به طور طبیعی کاهش می‌یابد بنابراین بیشتر افراد مسن در معرض ابتلا به پوکی استخوان هستند.
درمان پوکی استخوان در افراد مسن
بهترین راه برای درمان پوکی استخوان در افراد مسن استفاده از مکمل سالمندان است. این مکمل‌ها با داشتن ترکیبات ویژه اعم از کلسیم و ویتامین D تاثیر بسزایی در سلامت مفاصل و استخوان دارند.
همانطور که گفته شد با افزایش سن قدرت جذب نیز کاهش می‌یابد بنابراین فرد دچار کمبود بسیاری از مواد مغذی ضروری همچون کلسیم میشود. کمبود ویتامین D در کاهش جذب کلسیم نیز تاثیر گذار است به همین دلیل است که بهترین درمان پوکی استخوان در افراد مسن تامین این دو ماده ضروری می‌باشد.
کلسیم در افزایش استحکام و تراکم استخوان‌ها نقش داشته و باعث پیشگیری از پوکی استخوان و شکستگی میشود. در ادامه به معرفی بهترین مکمل ها برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان خواهیم پرداخت:
مکمل‌های مفید برای پیشگیری از پوکی استخوان
مکمل‌هایی که برای پیشگیری از پوکی استخوان مورد استفاده قرار می‌گیرند باید ترکیبات منحصر به فردی داشته باشند. اکثر این مکمل‌ها حاوی مقدار زیادی کلسیم هستند تا بنوانند باعث افزایش استحکام مفاصل و استخوان شوند.
استفاده از این دسته مکمل‌ها در افزایش انعطاف پذیر مفاصل، بهبود عملکرد استخوان‌ها، حفظ سلامت دندان‌ها و… تاثیر گذار است.
۱- مکمل استئوکر (Osteocare)
استئوکر یکی از مکمل‌های پیشگیری از پوکی استخوان است. این مکمل حاوی کلسیم، منیزیم، روی و ویتامین D3 است که باعث تقویت استخوان‌ها و دندان‌ها میشود. قرص استئوکر ویتابیوتیکس ضعف استخوان‌ها را برطرف کرده و مصرف آن در دوران بارداری و شیردهی به‌سلامت مادر و کودک کمک می‌کند.
۲- قرص کلسیم + ویتامین D
قرص کلسیم + ویتامین D مکمل دیگری است که با تأمین هم‌زمان کلسیم و ویتامین D مانع کمبود این دو عنصر مهم در بدن و ابتلا به پوکی استخوان میشود.
این قرص برای افرادی که بیشتر اوقات خودشان را در منزل سپری می‌کنند و همچنین سالمندانی که فعالیت جسمانی کمی دارند بسیار مناسب است.
۳- مکمل استئوکینون (Osteo Quinone)
قرص استئوکینون یکی از مکمل‌های مفید برای افرادی است که مبتلابه پوکی استخوان هستند و تراکم استخوانی آن‌ها کاهش یافته است.
این مکمل حاوی کلسیم، ویتامین D3 و ویتامین K بوده و با تقویت استخوان‌ها، تراکم توده استخوانی را بهبود بخشیده، مانع پیشرفت پوکی استخوان و مشکلات ناشی از آن می‌گردد.
۴- کلسی کر (CalciCar)
کلسی کر یکی از مکمل‌های عالی برای پیشگیری از پوکی استخوان است. این مکمل حاوی کلسی تریول، کلسیم و روی است. مکانیسم عمل کلسی کر جذب بیشتر کلسیم از طریق رودها و رساندن آن به همه بافت‌ها به‌خصوص استخوان‌ها است. کلسی کر باعث تقویت ساختار استخوانی بدن شده و کلسی تریول موجود در آن از کمبود ویتامین D در بدن جلوگیری می‌کند.
۵- مکمل کلترکس (Calterx)
قرص کلترکس پلاس هلث برست یکی از مکمل‌های مفید برای حفظ سلامت استخوان‌هاست. کلترکس حاوی کلسیم و ویتامین D است که مانع ابتلا به پوکی استخوان شده و برای درمان مراحل اولیه پوکی استخوان نیز بسیار مفید است. مصرف این مکمل برای حفظ ساختار استخوانی بدن در سالمندی و دوران یائسگی بسیار مفید است و مانع ابتلا به پوکی استخوان می‌گردد.
۶- قرص آوودین
قرص آوودین یکی از بهترین مکمل های تقویت مفاصل و استخوان به مار می‌آید. این محصول با داشتن ترکیبات منحصر به فرد خود در جلوگیری از آرتروز و پوکی استخوان تاثیر بسزایی به همراه دارد. قرص آوودین برای دیسک کمر نیز موثر بوده و می‌تواند این مشکل را بهبود ببخشد. این مکمل سرشار از ترکیبات گیاهی همچون عصاره آوودکادو، سویا، زنجبیل و… می‌باشد. استفاده از این محصول برای افرادی که به دیابت مبتلا هستند و یا فشار خون بالایی دارند نیز مناسب می‌باشد.
۷- کپسول مگنیفورت
قرص مگنیفورت هولیستیکا تحت لیسانس فرانسه در ایران عرضه میشود این محصول با داشتن ترکیبات بسیار ویژه اعم از منیزیم، کلسیم، ویتامین D3 و …در حفظ سلامت عمومی بدن بسیار موثر است. این مکمل در جهت تقویت مفاصل و استخوان مورد استفاده قرار میگیرد. مصرف کپسول مگنیفورت برای دیسک کمر نیز بسیار موثر می‌باشد. این مکمل می‌تواند در بهبود و برطرف کردن گرفتگی عضلات نیز اثر گذار باشد.
سخن پایانی:
مکمل‌های فوق برخی از قرص‌های حاوی کلسیم و ویتامین D موجود در ایران هستند که شما به‌راحتی می‌توانید آن‌ها را تهیه کنید. با مصرف این مکمل‌ها نیاز روزانه شما به کلسیم تأمین‌شده و کمبود این ریزمغذی در رژیم غذایی کاملاً برطرف می‌گردد. این روزها با توجه به سبک زندگی کم‌فعال اکثر ما را در معرض کمبود ویتامین D هستیم و این ویتامین برای جذب کلسیم در بدن بسیار ضروری است؛ بنابراین توصیه میشود در کنار رژیم‌های غذایی حاوی مواد لبنی حتماً از یکی از مکمل‌های حاوی کلسیم و ویتامین D استفاده شود.مصرف مکمل‌های کلسیم خصوصاً برای سالمندان و خانم‌ها پس از دوران یائسگی ضروری است تا توده استخوانی آن‌ها حفظ شده و شکستگی‌های دوران سالمندی به حداقل برسد. علاوه بر این داشتن استخوانهای سالم و قوی به معنای داشتن مخزنی از مینرال های مفید است که همگی برای حفظ سلامت عمومی ضروری هستند، پس با حفظ سلامت استخوان‌ها به حفظ سلامت عمومی خودتان کمک کنید.