آنچه در این مقاله می خوانید:
مرطوب کننده ها از مواد مسدودکننده، جذبکننده آب (جاذب الرطوبه) یا ترکیبی از این دو تشکیل شدهاند. نوع مرطوب کننده مورد استفاده باید متناسب با نوع پوست باشد. برای پوست خشک مرطوب کننده روغنی که حاوی غلظت نسبتاً بالایی از مواد مسدودکننده باشد، مناسبتر است. برای پوست معمولی یا تقریباً معمولی استفاده از مرطوبکنندهای که حاوی ترکیبی از مواد مسدودکننده و جذبکننده آب باشد، بهتر است. دفعات استفاده روزانه از مرطوب کننده نیز به نوع پوست بستگی دارد. هرچه پوست خشکتر باشد باید از مرطوب کننده در فواصل زمانی کمتری استفاده کرد. مرطوب کننده را باید بهآرامی، بعد از پاک کردن پوست و شستن با آب، روی پوست مالید. شرح کامل مباحث ذکر شده و بسیاری اطلاعات دیگر را در این مقاله بخوانید. برای خرید مرطوب کننده از داروخانه داروبوم کلیک کنید.
فهرست مطالب
رطوبت پوست چگونه تأمین میشود؟
میزان آب پوست زنده (درم و اپیدرم) تقریباً ۸۰ درصد است. لایه خارجی پوست یعنی لایه شاخی از سلولهای مرده پوستی با مقدار آب کمتر یعنی حدود ۱۰ تا ۳۰ درصد، ساخته شده است. آب به لایه کراتینوسیتی تا حدی نرمی و قابلیت ارتجاع میبخشد. وقتی میزان آب پوست طبیعی باشد، پوست صاف، نرم، قابل ارتجاع و درخشان به نظر میرسد. پوست قدری متورم میشود و بنابراین سطح پوست تا حدی صاف و چروکهای ریز محو میشود.
در پوست طبیعی، حرکت مداوم آب از لایههای عمیق به لایههای سطحی پوست برقرار است. در نهایت آب از سطح تبخیر میشود؛ اما گاهی اوقات این تعادل به هم میریزد و نیاز به استفاده از یک کرم مرطوب کننده مناسب برای پیشگیری از خشکی پوست و آسیبهای ناشی از آن میباشد.
پیشنهاد میکنیم مقاله ” درباره قرص ضد پیری ایمدین تایم پرفکشن بیشتر بدانید ” را نیز در وب سایت داروبوم بخوانید.
چه چیزی باعث خشکی پوست میشود؟
خشکی پوست یک عارضه نسبتاً شایع است؛ اغلب مردم گاهبهگاه تا حدی خشکی پوست را تجربه میکنند. پوست خشک ممکن است ناشی از علل خارجی یا تغییراتی در توانایی پوست برای حفظ رطوبت باشد.
علل خارجی خشکی پوست
اصلیترین علت خارجی خشکی پوست قرار گرفتن در معرض آب و هوای خشک و باد میباشد. توجه داشته باشید که حرارت مصنوعی دستگاههای گرمکننده هوا در داخل ساختمانها، رطوبت نسبی هوا را پایین میآورد؛ بنابراین پوست در زمستان خشکتر میشود. ماندن به مدت طولانی در اتاقی که هوای خشک و سرد با دستگاه تهویه به داخل آن جاری میشود نیز، سبب خشکی پوست میشود.
سایر عوامل خارجی مؤثر بر خشکی پوست به شرح زیر است:
شستشوی مکرر پوست
به نظر متناقض میآید؛ ولی شستشوی مکرر پوست با آب تأثیر خشککننده دارد. شستشوی مکرر باعث پاک شدن لایه چربی محافظ پوست میشود خصوصاً که برخی از صابونها هم اثر خشککننده دارند و به این موضوع دامن میزنند. بعلاوه شستشوی مکرر پوست باعث میشود که مقدار آب تبخیر شده در مجموع بیشتر از آبی باشد که روی پوست قرار داشت. در درماتولوژی، پزشکان از این قاعده یعنی شستشوی مکرر و هر بار به مدت چند دقیقه برای خشک کردن نواحی ملتهب و پر ترشح پوستی استفاده میکنند.
قرار گرفتن در معرض برخی مواد
بسیاری از مشاغل این ویژگی را دارند که فرد را در معرض موادی قرار می دهند که لایه چربی طبیعی را از سطح پوست برمی دارد؛ مثلاً مشاغلی که مستلزم تماس مکرر با مواد ضدعفونیکننده یا حلالهای شیمیایی هستند. به همین نحو، برخی درمانهای طبی مثل درمانهای آکنه نیز، سبب خشکی پوست میشوند.
علل داخلی خشکی پوست
پیری با تغییرات فیزیولوژیکی همراه است که باعث میشود پوست توانایی خود را برای حفظ رطوبت از دست بدهد. به علاوه، بیماریهایی وجود دارد که در آنها پوست نمیتواند آب بدن را به میزان طبیعی حفظ کند و مقادیر قابل توجهی آب از طریق پوست از دست میرود. برای مثال این حالت در درماتیت آتوپیک و برخی اختلالات دیگر پوست که ناشی از کمبودهای تغذیهای هستند، اتفاق میافتد.
اهمیت استفاده از مرطوب کننده ها چیست؟
پوست کم آب، خشک، شیاردار و خشن به نظر میرسد؛ لایه نازکی از پوسته در سطح آن وجود دارد، خطوط پوستی ظریف و چین و چروکهایی در سطح آن آشکارتر میشوند. افراد دارای پوست خشک احساس بدی در مورد پوست خود دراند که ممکن است با خارش نیز، همراه باشد. پوست خشک استعداد بیشتری برای جذب عفونتهای پوستی اعم از باکتریال یا قارچی دارد. اصطلاح رایج در درماتولوژی برای پوست بسیار خشک گزروسیس است.
پیشنهاد میکنیم مقاله ” قرص هیرویت چیست و چه خواصی دارد؟ ” را نیز در وب سایت داروبوم بخوانید.
تأثیرات مثبت مرطوب کننده ها برای رطوبت پوست چیست؟
استفاده از مرطوب کننده ها به چند طریق برای پوست مفید است:
- لایه چربی نازکی روی سطح پوست میتواند پوست را از قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی مانند ذرات دوده، آلودگی و گردوغبار محافظت کند.
- بهبودی موقت از لحاظ زیبایی ظاهری پوست؛ همانگونه که قبلاً بیان شد، وقتی پوست بهخوبی مرطوب شده باشد موقتاً صافتر و شادابتر به نظر میرسد. از آنجا که پوست کمی متورم میشود، پوست صاف و چروکهای ریز محو میشوند و منافذ پوست کوچکتر به نظر میرسند. چراکه پوست اطراف آنها کمی متورم شده است.
بهطورکلی حفاظت از پوست در برابر عوامل محیطی و تخریب ایجادشده در اثر خشکی پوست باعث میشود که پوست زیبایی و طراوت خود را حفظ کند و کیفیت پوست صورت در حد ایدئال باقی بماند.
نکته: حتی افراد دارای پوست چرب بااینکه نیاز کمتری به استفاده از مرطوب کننده ها دارند نیز، نباید استفاده از آن را کاملاً کنار بگذارند.
نکته: نیاز به استفاده از مرطوب کننده ها در مواقع قرار گرفتن در شرایط محیطی و آب و هوای خشک، افزایش مییابد. افراد مسنتر که پوست آنها معمولاً خشکتر است، نیاز بیشتری به این محصولات دارند.
ترکیبات سازنده مرطوب کننده ها: مسدودکننده و مواد جذبکننده رطوبت
آب برای رطوبت پوست مفید نیست. برای حفظ رطوبت پوست باید از مرطوب کننده ها استفاده کرد. مرطوب کننده با دو روش اصلی به حفظ رطوبت پوست کمک میکنند:
استفاده از مسدودکنندهها در کرم های مرطوب کننده
این مواد لایه چربی روی پوست ایجاد میکنند و با تقویت پوسته لیپیدی طبیعی پوست، مانع تبخیر آب میشوند. لایه شاخی مرطوب شده کاملاً با آب اشباع میشود. این فراوردهها اگر مستقیماً بعد از شستشو به کار بروند، مؤثرترند و لایهای از آب در خود محبوس میکنند. مواد مسدودکننده موجود در کرمهای مرطوب کننده عبارتند از:
- ترکیبات چرب مشتق از مواد معدنی مثل پارافین یا وازلین
- مواد مشتق از چربی حیوانی مثل لانولین و مشتقاتش (برگرفته از پشم گوسفند)
- روغنهای گیاهی مثل روغن زیتون، روغن جو دوسر، روغن بادام زمینی، روغن کنجد و بسیاری دیگر.
نکته: روغنهای گیاهی از روغنهای حیوانی یا روغنهای معدنی خاصیت مسدودکنندگی کمتری دارند؛ با این حال انسداد کافی را دارند. همه مواد روغنی به یک روش عمل میکنند، یعنی مانع از تبخیر آب از لایه سطحی پوست میشوند. تفاوت آشکاری بین فراوردههای چرب مشتق از حیوانات مختلف وجود ندارد و هیچیک قدرت اثبات شدهای برای معکوس کردن روند پیری ندارند. روغنهای برگرفته از حیوانات نادر برتری خاصی ندارد و استفاده از آنها فقط برای تبلیغات است.
باید به خاطر داشت که فراوردههای مسدودکننده حالت چرب و چسبناک دارند؛ بنابراین بیشتر مصرفکنندگان عموماً از مصرف فراوردههایی که به شکل چربتری عرضه میشوند (مثل پمادها) اکراه دارند. به همین علت، این محصولات معمولاً به صورت کرم یا لوسیون (که میزان آب بیشتری دارند) ترکیب میشوند. کاربرد این اشکال آسانتر است و بیشتر مصرفکنندگان آنها را ترجیح می دهند. بعد از تبخیر آب، اجزای مسدودکننده که بر سطح پوست باقی میماند از پوست محافظت میکند و عملکرد خود را انجام میدهد.
شما میتوانید بهترین محصولات پوستی را از داروبوم که یک “داروخانه اینترنتی” است با کمترین قیمت دریافت کنید.
استفاده از مواد جاذب رطوبت در کرم های مرطوب کننده
این مواد آب را جذب میکنند. این دسته شامل تعداد بسیار زیادی از مواد هستند که برخی از آنها قادرند به لایه کراتینوسیتی نفوذ کنند و محتوای آب آن را افزایش دهند. فراوردههایی که به عنوان جاذب الرطوبه استفاده میشوند عبارتند از:
- گلیسیرین
- سوربیتول
- پروپیلن گلیکول
سایر فراوردههای این گروه مولکولهای بزرگی دارند که در لایه شاخی نفوذ نمیکنند ولی یک لایه هیگروسکوپیک (جاذب آب) روی پوست تشکیل می دهند. در یک محیط نسبتاً خشک احتمال دارد که این مواد بهجای جذب آب از محیط در حقیقت آن را از پوست جذب کنند و موجب خشکی بیشتر آن شوند. از طرف دیگر، در محیطهای مرطوب این مواد کاملاً مؤثرند. درنتیجه، کارایی آنها در محیطهای سرد و خشک به اندازه فراوردههای مسدودکننده نیست.
بنابراین بهترین مرطوب کننده بهخصوص در آب و هوای سرد و خشک، مرطوب کننده است که حاوی مخلوطی از مسدودکنندهها و مرطوب کننده ها باشد.
چگونه یک مرطوب کننده مناسب انتخاب کنیم؟
صدها مرطوب کننده در بازار عرضه میشود که ممکن است حاوی موادی باشد که قبلاً به آنها اشاره شد. این محصولات ممکن است محتوی فراوردههای مسدودکننده، جاذب الرطوبه یا ترکیبی از این دو باشند و با فرمولهای مختلف به فروش برسند؛ نظیر:
- امولسیونهای مایع
- پمادها
- کرمها
میزان آب و اجزای چربی در هر یک از این فرمولها متفاوت است. محصولات غنی از آب هنگام لمس خنک هستند و رنگ مات دارند. محصولات با غلظت چربی بالاتر موجب احساس گرما میشوند و پوست را صاف و براق میکنند. چطور میتوان مرطوب کننده مناسبتر را تعیین کرد؟
برای انتخاب مرطوب کننده ابتدا میزان رطوبت پوست خود را تشخیص دهید
اولین عامل در انتخاب مرطوب کننده نوع پوست است که بر اساس میزان چربی پوست تعیین میشود.
پوست خشک
پوست خشک فاقد درخشش است و منافذ آن بهندرت مشاهده میشوند. افراد با پوست خشک معمولاً پوستهای روشنی دارند. در موارد خیلی شدید، همانگونه که قبلاً جزئیات آن شرح داده شد، پوست دارای پوسته و شیار خواهد شد.
پوست چرب
پوست چرب براق است. بهویژه در نواحی پیشانی، بینی و چانه. به هنگام لمس چربی آن احساس میشود. منافذ آن بزرگ و آشکار است. افراد با پوست چرب تمایل زیادی به سمت ایجاد آکنه دارند.
پوست طبیعی یا نرمال
حالتی است بین پوست چرب و خشک، پوست نه براق است و نه در لمس چرب، با وجود این صاف و دارای رطوبت کافی به نظر میرسد و منافذ آن بزرگ نیست.
پوست مختلط
این نوع پوست تقریباً مشابه پوست طبیعی است ولی در ناحیه T که شامل پیشانی، پل بینی و مرکز چانه میشود، دارای میزان بالایی از فعالیت غدد سباسه است. پوست در این نواحی به سمت چربی متمایل است.
تعیین نوع پوست باید روی صورت تمیز انجام شود، هرگز نباید نتیجهگیری در مورد کیفیت پوست وقتی صورت بگیرد که یک فراورده مرطوب کننده روی پوست قرار دارد یا پوست بهتازگی با یک صابون خشککننده شیشه شسته شده باشد.
کدام مرطوب کننده برای کدام نوع پوست استفاده شود؟
- برای فردی با پوست صورت خشک، استفاده از مرطوب کننده هایی که فقط حاوی مواد جاذب الرطوبه هستند، کفایت نمیکند بلکه مرطوب کننده های چرب شامل اجزای مسدودکننده مورد نیاز است. اگر پوست نسبتاً طبیعی و کمتر خشک باشد، شخص باید محصولی را استفاده کند که شامل هر دو ماده مسدودکننده و جاذب الرطوبه باشد.
- فردی با پوست چرب یا متمایل به چرب به مرطوب کننده نیاز ندارد (بهجز در زمانهایی که صورت خشکتر میشود، مثلاً بعد از قرار گرفتن در معرض باد سرد یا بعد از حمام با شویندههای صابونی). این اشخاص همچنین باید از به کار بردن مرطوب کننده روی پوست دچار آکنه اجتناب کنند.
- برای پوستهای طبیعی و یا تقریباً طبیعی فرد باید از مرطوبکنندهای استفاده کند که حاوی مقدار کمی از مواد چرب و مسدودکننده است. در این موارد محصولات حاوی مواد جاذب الرطوبه توصیه میشوند.
- اگر نوع پوست مختلط و ناحیه T شکل صورت چربتر است، باید از به کار بردن محصولات مرطوب کننده در ناحیه T شکل خودداری شود. شخص میتواند در بقیه صورت از محصولات غیر چرب استفاده کند (حاوی مواد جاذب الرطوبه).
توجه: به خاطر داشته باشید که پوست بر اثر افزایش سن تمایل به خشکتر شدن مییابد. فردی که در گذشته احتیاجی به مرطوب کننده نداشت، ممکن است در مراحل بعدی زندگی به آن نیاز پیدا کند. تغییرات آب و هوا یا نقل مکان به محیطی خشکتر موجب نیاز به مرطوب کننده میشود. تغییرات فصلی مثل فرا رسیدن زمستان ممکن است موجب احساس نیاز به فراوردههای مرطوب کننده شود.
دیگر عوامل مؤثر در انتخاب کرم مرطوب کننده
علاوه بر نوع پوست، متغیرهای دیگری هم هستند که ممکن است در انتخاب مرطوب کننده ها تأثیر بگذارند:
قوام فراورده
ساختمان و قوام فراورده عامل بسیار مهمی است. محصولی که در لمس خوشایند نیست، مثلاً احساس چسبناکی یا چربی ایجاد کند، قطعاً انتخاب نخواهد شد. سیل محصولاتی که روانه بازار میشوند به مصرفکننده این امکان را میدهد که مرطوبکنندهای دقیقاً منطبق با نیازهای زیبایی خود انتخاب کند.
مواد افزودنی
عطرها و مواد نگهدارنده ممکن است سبب تحریک و ایجاد حساسیت شوند. بعضی افراد لازم است از محصولاتی که دارای این مواد هستند، اجتناب کنند. شرکتهای آرایشی بهداشتی، بهتازگی محصولات هیپوآلرژنیک تولید میکنند. این دسته از محصولات احتمالاً حاوی ترکیباتی هستند که بالقوه کمتر آلرژنیک هستند. این فراوردهها برای افراد حساس ترجیح دارند. با وجود این، حتی فراوردههای آرایشی بهداشتی که برچسب هیپوآلرژنیک دارند ممکن است حاوی مواد نگهدارنده و عطرهایی باشند که در صورت مصرف واکنشهای آلرژیک ایجاد کنند.
محصولاتی که به نام کرمهای چشم به فروش میرسند، باید به نحوی فرموله شوند که تحریک و قرمزی چشم را به حداقل برسانند. بدیهی است محصولاتی که ممکن است موجب تحریک پوستی شوند، برای استفاده بر پوست بهطورکلی و بهویژه پوست اطراف چشم توصیه نمیشود.
ضد آفتاب ها
هیچ توجیهی برای استفاده از مرطوب کننده های حاوی ضد آفتاب در غروب و شب وجود ندارد. ولی استفاده از لوسیون های مرطوب کننده حاوی ضد آفتاب در آن نواحی از پوست که در طول روز در معرض آفتاب هستند، توصیه میشود.
اجزای کمیاب
اجزای غیرعادی مثل آلانتوئین، ژلاتین، ویتامینها، پروتئینها و ژل زنبور ملکه هیچ برتری نسبت به ترکیبات مرسوم برای حفظ رطوبت پوست ندارند. هیچ گواه علمی وجود ندارد که نشان دهد این مواد فواید اضافهتری مثلاً خاصیت معکوس کننده پیری و غیره دارند.
پیشنهاد میکنیم مقاله ” برای مراقبت از پوست چه کنیم ” را نیز در وب سایت داروبوم بخوانید.
دستورالعمل استفاده از مرطوب کننده ها
- افراد دارای پوست خش باید از شستشوی مکرر پوست صورت با صابون اجتناب کنند و همچنین از قرار گرفتن در مقابل عوامل محیطی خشن مثل باد سرد و هوای خشک بپرهیزند.
- استفاده از مرطوب کننده ها باید بعد از تمیز کردن پوست صورت بگیرد. فرآورده باید بعد از شستن، وقتیکه پوست هنوز کمی مرطوب است، استفاده شود. مالیدن فرآورده باید با ملایمت صورت گیرد. مالش بیشازحد لزومی ندارد، حتی ممکن است سبب تحریک شود.
- دفعات مصرف باید با توجه به نوع پوست تعیین شود. پوست خشک نیازمند استفاده از مرطوب کننده ها به دفعات بیشتر است. پوست بیشازحد خشک نیازمند کاربرد مکرر روزانه است که بستگی به محصول مورد استفاده دارد.
- مرطوب کننده باید روی صورت و گردن استفاده شود. اگر ناحیه T شکل صورت، پیشانی، پل بینی، بینی و چانه چرب است، باید از استفاده غیرضروری از مرطوب کننده در این نواحی خودداری کرد.
- مرطوب کننده هایی که حاوی مقادیر نسبتاً زیاد آب هستند (مثلاً امولسیونها مایع یا کرم) را نباید درست قبل از قرار گرفتن در معرض هوای سرد استفاده کرد. چون در این صورت، پوست مرطوب در معرض تأثیر خشککننده باد سرد قرار میگیرد. تبخیر آب از سطح پوست اثر خنککننده دارد. شرایط آب و هوایی سرد و خشک ممکن است به پوست صورت آسیب برساند؛ بنابراین باید نکات زیر را رعایت کرد. مرطوب کننده را ۲۰ تا ۳۰ دقیقه قبل از قرار گرفتن در شرایط آب و هوایی سرد، خشک یا در معرض وزش باد استفاده کنید. در شرایط آب و هوایی فوق ممکن است مرطوب کننده های چربتر ترجیح داشته باشند.
تفاوت بین مرطوب کننده های صورت و مرطوب کننده های بقیه قسمتهای بدن چیست؟
در اصل، تفاوت عمدهای بین مرطوب کننده هایی که برای صورت طراحی شدهاند و مرطوب کننده های بقیه قسمتهای بدن وجود ندارد. هر مرطوبکنندهای که رطوبت پوست را افزایش دهد، برای افزایش رطوبت هر نقطه دیگری از بدن مناسب است. با این همه از آنجا که کاربرد مرطوب کننده ها برای بدن شامل منطقه وسیعتری میشود، سازندگان معمولاً مرطوب کننده های بدن را بهجای کرم یا پماد به شکل امولسیون مایع میسازند تا کاربرد آنها را آسانتر کنند. بدیهی است که این قانون مطلق نیست؛ برخی از مرطوب کننده های صورت به شکل مایع هستند و مرطوب کننده های متعددی برای بدن به شکل کرم یا پماد وجود دارد.
بیشتر مردم برای به کار بردن مرطوب کننده ها در صورت و گردن بیشتر از هر جای دیگر دقت میکنند؛ چراکه اهمیت پوست این ناحیه از لحاظ زیبایی زیاد است، همچنین به این دلیل که این نواحی بیشتر در معرض عوامل متغیر محیطی نظیر آفتاب و باد قرار دارند. برخی از مرطوب کننده های بدن به منظور استفاده در حمام یا زیر دوش برای افراد با پوست خیلی خشک ساخته میشوند. فایده این کار آن است که در حین استحمام یک لایه آب بین پوست و مرطوب کننده قرار میگیرد که میزان رطوبت پوست را افزایش میدهد.
پیشنهاد میکنیم مقاله ” علت چروک شدن پوست و تاثیر کرم های ضد چروک در رفع آنها ” را نیز در وب سایت داروبوم بخوانید.
مرطوب کننده های دست را بیشتر بشناسید
مرطوب کننده هایی که برای دست طراحی شدهاند، از همان اصول مربوط به مرطوب کننده های دیگر پیروی میکنند. این فراوردهها حاوی مواد مسدودکننده، مواد جذبکننده رطوبت یا ترکیبی از این دو هستند. از آنجا که پوست دست در معرض شستشوی مکرر با آب و صابون قرار دارد، در ترکیب مرطوب کننده های دست روغنهایی به کار میبرند که یک لایه غیر قابل نفوذ و مسدودکننده روی دست ایجاد میکند که ممکن است ضد آب هم باشد و بهراحتی شسته نشود.
علاوه بر این، مرطوب کننده های دست اغلب جزء دیگری به نام روغن با پایه سیلیکون دارند که دفعکننده آب است. لایه سیلیکونی دفعکننده آب از شسته شدن لایه چربی طبیعی پوست جلوگیری میکند و بدین ترتیب پوست مرطوب میماند. این فراوردهها میتوانند در محافظت پوست دست که در معرض شستشوی مکرر با آب و صابون است مؤثر باشند.
برای کسانی که به دلایل شغلی در معرض تماس با مواد مضر هستند، مرطوب کننده های حاوی سیلیکون لایه محافظی برای حفاظت پوست دست در برابر مواد سمی و آلرژن (موادی که واکنش حساسیتی ایجاد میکنند) به وجود میآورد. میزان رطوبت پوست حاصل از این نوع فراوردهها عموماً کمتر از رطوبت به دست آمده از مرطوب کننده های حاوی مسدودکنندهها یا مواد جذبکننده آب است. ولی همانطور که گفته شد، وجود لایه دفعکننده آب در این فراوردهها خود مزیتی غیرقابلچشمپوشی است.
منبع: ویکی پدیا