آنچه در این مقاله می‌خوانید:
جوش های سر سیاه درواقع نوعی تجمع چربی و سلول‌های مرده در منافذ پوستی و در نزدیکی فولیکول مو است که باعث برجستگی‌هایی غیر ملتهب می‌شود که ظاهر و احساس ناخوشایندی را در فرد ایجاد می‌کند. این برجستگی‌ها برخلاف انواع دیگر آکنه قرمزرنگ نبوده و به رنگ پوست باقی می‌مانند و بعضاً دارای قله‌های ریز سیاه‌رنگی هستند که به این دلیل ما آنها را با نام عمومی جوش سرسیاه می‌شناسیم. در این مطلب قصد داریم با شناخت انواع جوش سر سیاه به معرفی روش های مختلف درمان جوش سرسیاه بپردازیم. تا پایان همراه ما باشید.
فهرست مطالب
کومدون یا جوش سرسیاه چیست؟
جوش های سر سیاه، تجمع چربی و سلول‌های مرده در منافذ پوستی و در نزدیکی فولیکول مو است که باعث برجستگی‌هایی غیر ملتهب می‌شود. ممکن است در سایزهای مختلف و در مناطق مختلف پوست به وجود بیایند. برخی از انواع ریزتر که به چشم دیده نمی‌شوند میکروکومدون (microcomedones) نام دارند و برخی انواع درشت‌تر که ظاهر و شکل بسیار بزرگ‌تری دارند با نام کومدون های غول‌پیکر (Giant comedones) شناخته می‌شوند.
آکنه کمدونال می‌تواند از حالت خفیف (فقط با چند ضایعه گاه‌به‌گاه) تا حالت مزمن و تکرارشونده و در نواحی روی صورت، پشت، گردن و قفسه سینه به وجود بیاید.
انواع مختلف جوش‌های سرسیاه کدامند؟
جوش های سر سیاه می‌توانند از نوع باز یا بسته باشند. در ادامه مشخصات هر کدام و علت پیدایش آنها را بیان می کنیم.
۱- جوش سرسیاه از نوع باز
نوع باز آن دارای قله‌ای تیره‌رنگ است و همان نوعی است که ما آن را بانام جوش سرسیاه می‌شناسیم. این ضایعه هنگامی اتفاق می‌افتد که غده چربی موجود در بین فولیکول مو و منافذ پوست، در معرض هوا قرار می‌گیرد. هوا باعث اکسیده شدن چربی و تغییر رنگ آن می‌شود. این جریان تقریباً مانند اتفاقی است که برای سطح یک سیب قاچ شده در معرض هوا می‌افتد. اگر این غده‌ی تشکیل‌شده از چربی را با مقداری فشار خارج کنید خواهید دید که تنها قسمت فوقانی آن‌که در معرض هوا بوده تیره‌رنگ بوده و باقی قسمت‌های آن به رنگ سفید یا زرد کم‌رنگ است.
۲- جوش سرسیاه از نوع بسته
این نوع از جوش های سر سیاه زمانی به وجود می‌آید که منافذ پوست بسته باشد و غده چربی کمدون در معرض هوا قرار نگیرد و بنابراین تغییر رنگی در چربی موجود در آن به وجود نمی‌آید تنها برجستگی آن روی پوست احساس می‌شود.
علت بروز جوش سرسیاه چیست؟
از شایع ترین دلایل ایجاد جوش های سر سیاه به موارد زیر می توان اشاره کرد:
۱- تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی در دوران بلوغ، بارداری و قاعدگی می‌تواند باعث افزایش تولید چربی پوست و در نتیجه ایجاد جوش‌های سرسیاه شود.
۲- ژنتیک: برخی افراد به دلیل عوامل ژنتیکی مستعد ابتلا به جوش‌های سرسیاه هستند. مانند دیگر انواع آکنه این نوع از جوش‌ها هم بیشتر در سنین بلوغ و نوجوانی بروز می‌کنند اما به‌طورکلی در هر گروه سنی کم‌وبیش دیده می‌شوند. این نوع از آکنه تا حدی ریشه ارثی نیز دارد. به‌طوری‌که در صورت وجود آن در پدر و مادر امکان وجود آن در پوست فرزندان نیز محتمل است. همین‌طور پوست هرچه چربی بیشتری داشته باشد احتمال وجود این نوع آکنه در آن بیشتر می‌شود.
۳- محصولات آرایشی: استفاده از محصولات آرایشی کومدون‌زا (محصولاتی که منافذ پوست را مسدود می‌کنند) می‌تواند باعث تشدید جوش‌های سرسیاه شود.
۴- رژیم غذایی: مصرف غذاهای چرب و شیرین به‌علاوه‌ی مصرف بیش‌ازحد لبنیات می‌تواند تولید چربی پوست را افزایش دهد.
۵- استرس: استرس می‌تواند باعث اختلال در عملکرد غدد چربی و افزایش تولید چربی شود.
۶- داروها: برخی داروها مانند کورتیکوستروئیدها و داروهای ضد تشنج می‌توانند باعث ایجاد جوش‌های سرسیاه شوند.
انواع روش های درمان جوش سرسیاه چیست؟
خوشبختانه روش‌های مختلفی برای درمان و کنترل جوش سرسیاه وجود دارد. در این بخش بهترین و موثرترین روش درمان جوش سر سیاه بر اساس نوع پوست و شدت آکنه معرفی شده اند.
۱- خارج کردن جوش سر سیاه
خارج کردن جوش‌های سرسیاه یکی از روش‌هایی است که بسیاری از افراد برای خلاص شدن از این جوش‌ها به آن متوسل می‌شوند. در این نوع درمان، دارو به‌طور مستقیم بر روی پوست اعمال می‌شود. این داروها عموماً دارای خاصیت کنترل چربی بیش‌ازحد بوده و با این خاصیت کمدون های موجود را از بین می‌برند. گزینه‌های رایج در درمان‌های موضعی عبارت‌اند از: اسید آزالئیک، بنزوئیل پراکسید، اسید گلیکولیک، اسید سالیسیلیک، رتینوئید و گوگرد.
ذکر این نکته ضروری است که داروهای مورداستفاده در درمان‌های موضعی به‌ویژه اسیدها و رتینوئید ها عموماً داروهای قدرتمندی هستند که در طی فرآیند درمان باعث نازک شدن یا از بین رفتن لایه بیرونی پوست می‌شوند که این عمل موجب آسیب‌پذیری بیشتر پوست در مقابل اشعه آفتاب و بالا رفتن احتمال آفتاب‌سوختگی می‌شود؛ بنابراین به‌طورجدی توصیه می‌شود که در طی دوره درمان بخصوص درمان‌های موضعی از محصولات ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر استفاده نمایید.
۲- لیزر جوش سر سیاه بینی
درصورتی‌که داروهای موضعی قدرت کافی در مواجهه با این نوع از آکنه را نداشته باشد یا آکنه به‌طور مزمن و ادامه‌دار تکرار شود، ممکن است لیزر درمانی توسط پزشک به شما توصیه گردد.
لیزر درمانی یکی از روش‌های محبوب و موثر برای درمان جوش‌های سرسیاه، به ویژه در ناحیه بینی است. این روش با استفاده از پرتوهای نور با طول موج خاص، به عمق پوست نفوذ کرده و با کاهش ترشح چربی و باکتری های مولد آکنه موجب از بین بردن جوش سرسیاه می شود. نتایج لیزر درمانی معمولاً سریع‌تر از روش‌های دیگر قابل مشاهده است و ماندگاری بیشتری نیز دارد.
۳- درمان جوش های سر سیاه با میکرودرم ابریژن
درمان دیگری که در این دسته قرار می‌گیرد و ممکن است توسط پزشک شما ارائه شود استفاده از میکرودرم ابریژن است. برای انجام این کار، یک کریستال کوچک بر روی پوست شما کشیده می‌شود. با این عمل یک‌لایه از سطح بالایی پوست برداشته‌شده و باعث می‌شود که کمدون بازشده و محتویات آن خارج گردد. این عمل علاوه بر تسریع در از بین رفتن این نوع آکنه به پاکسازی و حذف زخم‌های سطحی پوست نیز کمک می‌کند.
۴- کریوتراپی برای از بین جوش سرسیاه
یکی دیگر از گزینه‌های جراحی کریوتراپی است. پزشک در طی این نوع از درمان نیتروژن مایع را به آکنه اعمال کرده و آن را فریز می‌کند. این روشِ درمان جهت آکنه‌های شدید و تکرارشونده که به درمان‌های دیگر پاسخ نداده باشد مورداستفاده قرار می‌گیرد.
درمان خانگی جوش سرسیاه
درمان‌های طبیعی و خانگی برای همه انواع آکنه ازجمله کمدون ها، درواقع نوعی درمان تکمیلی است اما نمی‌تواند جایگزین کاملی برای درمان‌های پزشکی باشد. در ادامه به بررسی تعدادی از این روش‌ها می‌پردازیم.
۱- روغن درخت چای برای جوش سرسیاه
در طب سنتی روغن درخت چای برای تقویت پوست و رفع انواع بیماری‌های پوستی توصیه‌شده است. این ماده دارای خاصیت ضدالتهاب بوده و در از بین بردن عفونت‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد. به گفته محققان روغن درخت چای با خاصیت آرام‌بخشی و ضد عفونتی ممکن است به کاهش آکنه کمدونال نیز کمک کند. درصورتی‌که تمایل به استفاده از خواص این گیاه داشته باشید می‌توانید محصولات آرایشی و بهداشتی حاوی روغن درخت چای را از هر داروخانه‌ای نزدیک محل زندگی خود پیدا کنید.
۲- روغن فندوق برای درمان آکنه سرسیاه
روغن فندق به‌عنوان یک رطوبت رسان طبیعی به بازگرداندن رطوبت به پوست شما کمک می‌کند. همچنین می‌تواند به فرآیند باز شدن کمدون های بسته کمک کرده و روند حذف آنها را تسریع نماید. شما می‌توانید از روغن فندق تا دو بار در روز استفاده کنید.
۳- ماسک ذغال سنگ یا خاک رس برای رفع جوش سرسیاه
با استفاده از ماسک ذغال سنگ یا خاک رس منافذ باز پوست از آلودگی پاک‌شده و چربی جمع شده در جوش خشک می‌شود. با استفاده از این روش بهبودجوش سرسیاه تسریع می‌گردد. این ماسک‌ها به دلیل خاصیت جذب بالای زغال فعال یا خاک رس، چربی اضافی، آلودگی‌ها و سلول‌های مرده پوست را به خود جذب کرده و منافذ را پاکسازی می‌کنند.
نکات مهم برای پیشگیری و درمان جوش های سرسیاه
علاوه بر روش‌های ذکرشده در مقابله با آکنه‌ی کمدون اصلاح عادت‌های زندگی نیز می‌توانند به تکمیل هرگونه درمانی که توسط پزشک متخصص توصیه می‌شود کمک کند.
– یکی از کارهای مؤثر در اصلاح عادات روزانه استفاده از محصولات مناسب مراقبت از پوست می‌باشد.
– بهترین کاری که برای مراقبت از یک‌پوست مستعد آکنه می‌توانید انجام دهید استفاده روزانه از فوم یا ژل پاک‌کننده مناسب جهت حذف آلودگی و گردوخاک ناشی از فعالیت‌های روزانه می‌باشد. پوست صورت خود را حداقل به مدت ۳۰ ثانیه، به‌طور ملایم و با حرکات دایره‌ای شستشو داده و به‌آرامی خشک‌کنید.
– اقدام مؤثر دیگر استفاده از کرم مرطوب‌کننده متناسب با نوع پوست است. اگر دچار این نوع آکنه هستید، از لوسیون مناسب برای پوست‌های مختلط و چرب استفاده کنید. این نوع از محصولات دارای چربی ناچیزی بوده و منافذ پوست را مسدود نمی‌کنند.
– توصیه‌ی دیگر اینکه هرگز باپوست دارای آرایش نخوابید؛ زیرا پوست در طول شب به بازسازی خود می‌پردازد و اگر منافذ پوست توسط مواد آرایشی مسدود شده باشد این بازسازی به‌درستی انجام‌نشده و چربی‌ها در داخل پوست به آکنه یا جوش سرسیاه تبدیل می‌شوند.
– محققان جهت جلوگیری از بروز انواع آکنه و البته آکنه‌های کمدونال توصیه می‌کنند که در رژیم غذایی از قند، چربی و لبنیات کمتری استفاده نمایید. این مواد تشدیدکننده التهاب بوده و سبب ایجاد کمدون ها می‌شوند. ساده‌ترین راه برای انجام این کار این است که از غذاهای فرآوری شده و شیرینی‌ها به‌طور کنترل‌شده در رژیم غذایی‌تان استفاده نمایید.
گیاهان، غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها هستند که می‌توانند رادیکال‌های آزاد و التهاب را کنترل کنند؛ بنابراین توصیه می‌شود از مقدار کافی سبزی‌ها و میوه‌ها در طول روز استفاده کرده و بجای شیرینی‌ها مصنوعی از قند موجود در میوه‌ها بهره ببرید.
سخن پایانی:
معمولاً کومدون ها یا جوش‌های سرسیاه به‌عنوان یک حفره‌ی غیر التهابی فقط در زیر سطح پوست می‌توانند پیش‌نیازی برای بروز جوش‌های التهابی باشند اما همیشه هم این جوش‌ها به جوش‌های مضر و ملتهب تغییر حالت نمی‌دهند. راه‌های درمان طبیعی، صنعتی و خانگی مفیدی برای جوش‌های سرسیاه در بالا ارائه شد؛ اما باید همیشه این امر را مدنظر داشت که علاوه برداشتن تغذیه مناسب، داشتن برنامه ورزشی منظم نیز می‌تواند به سم‌زدایی بدن بیانجامد و همچنین فرآیند پاکسازی و بازسازی پوست را سرعت بخشد.