آنچه در این مقاله می خوانید:
ویتامین ها برای ادامه حیات ضروری هستند. سطوح پایین مواد مغذی زندگی را مختل کرده و توانایی بدن برای مبارزه با عفونت و بیماری را به طور جدی محدود کند. کمبود ویتامین ها با علائمی همراه است که شناسایی آن همیشه هم ساده نیست، کمبود برخی مواد مغذی در سطوح اولیه امکان پذیر نیست و زمانی نشانه های آن بروز می کند که دیر شده است. از سویی ممکن است عدم اطلاع از این علائم یا شناسایی اشتباه ما را به بیراهه می کشاند. خوشبختانه با انجام آزمایش چکاپ ویتامین یا چکاپ تغذیه می‌توان کمبود ویتامین ها، مواد معدنی، آهن، کلسیم و سایر کمبودها را به سرعت تشخیص داد و برای جبران آن اقدام کرد.
فهرست مطالب
آزمایش چکاپ ویتامین بدن یا چکاپ تغذیه چیست؟
آزمایش چکاپ ویتامین انجام نوعی آزمایش خون در محیط آزمایشگاهی برای تشخیص کمبود ریزمغذی ها است. بدن ما به ریزمغذی ها از جمله ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها نیاز دارد. نیاز بدن به این مواد حتی به مقدار جزئی هم برای سلامتی و طول عمر ما حیاتی هستند. کمبود هر یک از ویتامین ها یا ریز مغذی ها می تواند منجر به بیماری های جدی شود.
چرا باید آزمایش چکاپ ویتامین ها انجام دهیم؟
ویتامین ها و ریز مغذی ها تقریباً در هر فرآیندی در بدن نقش دارند و بنابراین برای سلامتی ضروری هستند. اگر جزو گروه در معرض خطر هستید، آزمایش کمبود ویتامین بسیار مهم است. بر اساس نتایج، می توانید ویتامین را تکمیل کنید و از علائم کمبود شدید جلوگیری کنید.
آزمایش چکاپ ویتامین چگونه انجام می شود؟
آزمایش کمبود ویتامین یا آزمایش مواد مغذی، سطح ویتامین یا مواد معدنی خون را ارزیابی می کند. اولین گام، جمع آوری خون است، یا با گرفتن خون از انگشت یا جمع آوری خون وریدی (رگ).
در روش اول شخص نمونه گیر، با استفاده از یک سوزن لانست چند قطره خون از نوک انگشت جمع آوری می کند. در روش دیگر، خون از ورید خارج شده و آنالیز می شود.
مرحله بعدی ارسال نمونه خون به آزمایشگاه است. سپس آزمایشگاه سطوح ویتامین ها و مواد معدنی را آزمایش می کند. نتایج معمولاً ظرف چند روز آماده خواهد بود.
آزمایش کمبود ویتامین و مواد معدنی اطلاعاتی در مورد سطوح ریز مغذی های خون ارائه می دهد. اگر مقدار کمی ویتامین یا مواد معدنی دارید، یعنی کمبود دارید و ممکن است نیاز به مصرف مکمل داشته باشید.
ویتامین ها و ریز مغذی ها برای سلامتی ضروری هستند. آنها تقریباً در تمام فرآیندهای بدن از جمله تولید آنزیم ها و هورمون ها درگیر هستند. همچنین در رشد جسمی و ذهنی موثر هستند.
چه کسانی باید آزمایش چکاپ ویتامین بدهند؟
یک رژیم غذایی متعادل معمولاً ویتامین ها و مواد معدنی کافی برای اکثر افراد فراهم می کند. با این حال، برخی از افراد به دلایل مختلف در معرض خطر کمبود ویتامین هستند. آنها باید به فکر انجام آزمایش خون برای غربالگری کمبود ویتامین باشند.
زنان باردار و خردسالان در معرض خطر جدی کمبود مواد مغذی هستند. به این دلیل که آنها به دوزهای بالاتری از ریز مغذی ها نیاز دارند. ویتامین ها و ریزمغذی ها برای رشد کودک ضروری هستند و کمبود آن می تواند اثرات شدیدی بر جنین و مادر داشته باشد.
علاوه بر این، افراد با شرایط زیر ممکن است دچار کمبود ویتامین شوند:
- اختلالات گوارشی که منجر به جذب کمتر مواد مغذی می شود مانند کرون یا بیماری سلیاک
- پیروی از رژیم غذایی نامتعادل
- رژیم غذایی فاقد میوه و سبزیجات
- رژیم گیاهخواری
- مصرف زیاد الکل
- مصرف برخی از داروهایی که مصرف مواد مغذی را کاهش می دهند مانند مهارکننده های پمپ پروتون
- زندگی در مناطقی با آفتاب کم
اگر به یک گروه در معرض خطر تعلق دارید یا هر یک از علائم کمبود را تجربه می کنید که در بالا توضیح داده شد، بهتر است هر چه سریع تر آزمایش کمبود ویتامین را بدهید.
با نتایج چکاپ تغذیه چه کنیم؟
نتایج آزمایش چکاپ ویتامین ها نه تنها اطلاعاتی درباره سطح یک ویتامین خاص در خون شما می دهد. بلکه همچنین شامل اطلاعاتی در مورد سطوح خون مرجع و اینکه آیا شما در محدوده طبیعی قرار دارید یا خارج از آن می باشد. اگر سطح خون شما کمتر از سطح مرجع است، ممکن است به مکمل ویتامین فکر کنید. اگر مطمئن نیستید که با نتایج خود چه کنید، با پزشک مشورت کنید.
ویتامین های قابل اندازه گیری کدام ویتامین ها می باشند؟
ویتامین A
ویتامین A که به عنوان رتینوئید نیز شناخته می شود، برای رشد و استحکام دندان ها و استخوان ها مورد نیاز است. با افزایش سن، به حفظ سلامت پوست و چشم کمک می کند. ویتامین A در جگر، لبنیات، روغن کبد ماهی، سبزیجات سبز تیره و زرد-نارنجی و در میوه ها وجود دارد. ویتامین A بیش از حد ممکن است علائمی مانند خارش پوست، سردرد و ریزش مو ایجاد کند.
ویتامین B1
ویتامین B1 که به نام تیامین نیز شناخته می شود، کوآنزیمی است که به بدن در تولید انرژی کمک می کند، در متابولیسم گلوکز، اسید آمینه و الکل نقش دارد و برای عملکرد صحیح سیستم عصبی، قلب و ماهیچه ها لازم است. کمبود تیامین منجر به بیماری بری بری می شود که بر قلب و سیستم عصبی تأثیر می گذارد.
ویتامین B6
ویتامین B6 یک کوآنزیم است که در متابولیسم اسیدهای آمینه و سنتز هموگلوبین نقش دارد. همچنین برای سیستم عصبی و سیستم ایمنی ضروری است. کمبود ویتامین B6 در بسیاری از شرایط بالینی از جمله التهاب پوست و دهان، حالت تهوع، استفراغ، سرگیجه، ضعف و کم خونی نقش دارد.
ویتامین B9
ویتامین B9 که به نام اسید فولیک نیز شناخته می شود، ویتامینی است که بدن ما از آن برای ساخت سلول های جدید استفاده می کند. این ماده مغذی مهم همچنین در ساخت گلبول های قرمز خون، ساخت DNA، سطح انرژی، قدرت عضلانی و حافظه نقش بسزایی دارد و در تشخیص اختلالات سیستم عصبی مرکزی و کم خونی نیز کمک می کند.
ویتامین B12
ویتامین B12 برای تشکیل گلبول های قرمز طبیعی، عملکرد عصبی و ترمیم بافت و سلول ضروری است. این ماده در بدن انسان تولید نمی شود، بلکه در هنگام مصرف غذاهایی مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، شیر، تخم مرغ و محصولات غنی شده مانند برخی از غلات صبحانه و نان دریافت می شود.
کمبودها می تواند به دلیل سوء جذب (زمانی که یک بیماری یا شرایط دیگر در فرآیند جذب اختلال ایجاد می کند) یا دریافت ناکافی رژیم غذایی ایجاد شود. گیاهخواران و کسانی که محصولات حیوانی مصرف نمی کنند ممکن است بیشتر در معرض کمبود قرار گیرند.
ویتامین C
ویتامین C یک کوفاکتور برای پروتوکلاژن هیدروکسیلاز است. تبدیل تروپوکلاژن به کلاژن را افزایش می دهد. مقادیر کم در سوء جذب، اعتیاد به الکل، اسکوربوت، بارداری، پرکاری تیروئید و نارسایی کلیوی رخ می دهد. به چندین واکنش متابولیک کمک می کند و بنابراین برای هضم بسیار مهم است. همچنین یک آنتی اکسیدان مهم است.
همراه با آن، به تشکیل کلاژن کمک می کند که پروتئین اصلی است که استخوان ها، ماهیچه ها، غضروف ها و رگ های خونی را ساختار می دهد. به حفظ دندان ها، استخوان ها و مویرگ ها کمک می کند و باعث افزایش جذب آهن می شود. همچنین به حفظ بافت های سالم بدن و سیستم ایمنی قوی کمک می کند.
داشتن محتوای بالای ویتامین C منجر به سلامت لثه ها می شود. بینایی را بهبود می بخشد و در بهبود زخم ها و سوختگی ها بسیار موثر است. همچنین اثرات قرار گرفتن در معرض نور خورشید را کاهش می دهد و قند خون افراد مبتلا به دیابت را کاهش می دهد.
ویتامین D، ۲۵ هیدروکسی
ویتامین D، ۲۵ هیدروکسی در رشد و شکل گیری استخوان ها و دندان های سالم ضروری است. بدون آن، کودکان ممکن است به یک بیماری ناهنجاری استخوانی به نام راشیتیسم مبتلا شوند و بزرگسالان ممکن است به استئومالاسی مبتلا شوند که با ضعف، نرمی یا شکستگی استخوان‌ها مشخص می‌شود.
ویتامین D همچنین به تنظیم سطح کلسیم، فسفر و منیزیم در خون کمک می کند و نشان داده شده است که بر رشد سایر بافت های بدن و همچنین تنظیم سیستم ایمنی بدن تأثیر می گذارد. کمبود ویتامین D در ایجاد شرایطی مانند سرطان، بیماری قلبی، پوکی استخوان و مولتیپل اسکلروزیس نقش دارد.
ویتامین E
ویتامین E نقش محافظتی و ترمیمی را در چندین عملکرد بدن ایفا می کند. از سلول های بدن در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت می کند و سلامت کلی فرد را بهبود می بخشد. کمبود ویتامین E ممکن است باعث نوروپاتی گسترده در کودکان خردسال شود و علاوه بر این، به عنوان یک علت احتمالی نوروپاتی حرکتی و حسی در کودکان بزرگتر و بزرگسالان مشکوک است.
یکی از دلایل احتمالی کمبود ویتامین E سوء جذب روده ای است که در نتیجه بیماری روده، بیماری پانکراس یا کلستاز مزمن ایجاد می شود. سایر علل سوء جذب ویتامین E عبارتند از بیماری سلیاک، فیبروز کیستیک و لنفانژکتازی روده.
ویتامین K1
ویتامین K1 توسط باکتری های موجود در روده بزرگ تولید می شود. در تشکیل فاکتورهای انعقادی، که موادی هستند که به تشکیل لخته خون برای جلوگیری از خونریزی بیش از حد کمک می کنند، ضروری است. همچنین اعتقاد بر این است که در جلوگیری از تحلیل استخوان نقش دارد. کمبود ویتامین K می تواند منجر به خونریزی و کبودی بیش از حد شود.
انواع آزمایش چکاپ ویتامین بدن
آزمایش خون ویتامین دی ۲۵ هیدروکسی (Vitamin D, 25 Hydroxy)
آزمایش خون ویتامین D 25-هیدروکسی کمبود ویتامین D را مشخص می کند.
آزمایش خون فریتین (Ferritin)
آزمایش خون فریتین سطح فریتین را در خون اندازه گیری می کند تا به غربالگری و نظارت بر شرایط مرتبط با آهن کمک کند.
پنل آزمایش خون ویتامین B12 و فولات
این پنل آزمایش خون ویتامین B12 و فولات سطوح ویتامین B12 و فولات شما را برای بررسی کمبود آن اندازه گیری می کند.
ویتامین B1 (تیامین)
آزمایش خون ویتامین B1 سطح تیامین را در خون اندازه گیری می کند.
آزمایش خون ویتامین B6
آزمایش ویتامین B6 سطح ویتامین B6 (پیرودوکسین) را در خون تشخیص می دهد.
آزمایش خون ویتامین B12
آزمایش خون ویتامین B12 میزان ویتامین B12 در خون را اندازه گیری می کند و به تشخیص علت کم خونی ماکروسیتی کمک می کند.
آهن و ظرفیت کل اتصال آهن (TIBC)
آزمایش خون با ظرفیت کل اتصال آهن (TIBC) برای آزمایش تشخیص افتراقی کم خونی، به ویژه با هیپوکرومی و/یا MCV کم استفاده می شود.
آزمایش خون هموسیستئین (Homocysteine)
آزمایش خون هموسیستئین سطح هموسیستئین، یک آمینو اسید، را در خون شما اندازه گیری می کند.
آزمایش خون منیزیم، RBC
RBC آزمایش خون “استاندارد طلایی” برای ارزیابی کمبود منیزیم است.
تست سرم کلسیم
آزمایش خون کلسیم میزان کلسیم خون را اندازه گیری می کند. کلسیم یکی از تاثیرگذارترین و فراوان ترین مواد معدنی موجود در بدن است.
تست سرم مس
تست سرم مس میزان مس موجود در خون شما را اندازه گیری می کند.
تست سرم آهن
آزمایش سرم آهن به ارزیابی بسیاری از شرایط مربوط به تولید و تخریب گلبول های قرمز، متابولیسم آهن یا انتقال آهن کمک می کند.
فلز روی
آزمایش خون روی سطح روی را در بدن شما اندازه گیری می کند.
آزمایش خون ویتامین K1
این تست ویتامین K1 سطح ویتامین K1، شکل طبیعی ویتامین K را در خون اندازه گیری می کند.
ویتامین A
میزان ویتامین A را که یک عامل مهم در سلامت چشم است، اندازه گیری می کند
ویتامین E
میزان ویتامین E را که یک عامل مهم در سلامت کلی است، اندازه گیری می کند
بتاکاروتن
میزان بتاکاروتن، عاملی در سطح ویتامین A را اندازه گیری می کند