آنچه در این مقاله می خوانید:
بدنسازی از آن دسته رشته های ورزشی مفرح است که هم برای افزایش روحیه و هم تناسب اندام مفید می باشد. برخی از والدین به همین خاطر فرزندان خود را از سنین کودکی و نوجوانی در باشگاه ثبت نام می کنند تا هم اوقات فراغت فرزند خود را به نحو احسن پُر کنند و هم فرزندشان به اندامی سالم و ورزیده در سال های آینده دست یابد. اما در این بین یک نگرانی شایع وجود دارد و اینکه آیا بدنسازی مانع رشد قد می شود؟ اکثر ما شنیده ایم که شروع ورزش های بدنسازی در سنین نوجوانی موجب کوتاهی قد و عدم رشد کافی قد می شود. اما این موضوع چقدر صحت دارد؟ آیا مکمل بدنسازی وجود دارد که قد را افزایش دهد؟ در این مطلب از مجله داروبوم از منظر علمی به این سوال می پردازیم که آیا بدنسازی در سن رشد روی قد تاثیر منفی می گذارد؟ یا خیر. تا پایان همراه ما باشید.
رشد قد تحت تاثیر عواملی مانند ژنتیک، تغذیه و ورزش است. ما دخالتی روی عامل اول نداریم و ژن ها را به طور مستقیم از والدینمان دریافت می کنیم و به فرزندان خود نیز منتقل می کنیم. اما تغذیه و حرکت های ورزشی درست و بجا می تواند ما را نسبت به آنچه در سرنوشت ژنتیکی مان بوده است بلندقدتر کند.
قد انسان به طور کلی تا زمانیکه به رشد ادامه می دهد که صفحات رشد بسته نشده باشد. صفحه رشد یا در اصطلاح پزشکی اپی فیز به رشد استخوان ها کمک می کند.صفحات رشد در پایان بلوغ بسته می شود. این اتفاق در دختران تا ۱۳-۱۵ سالگی و در پسران تا ۱۵-۱۷ سالگی رخ می دهد. بعد از این دوره قد به هیچ عنوان افزایش نمی یابد.
در پایان دوران بلوغ غضروف های صفحات رشد به استخوان تبدیل و سفت می شوند. هنگامی که این اتفاق می افتد، رشد طولی متوقف می شود.
فهرست مطالب
آیا بدنسازی مانع رشد قد می شود؟
به طور کلی تمرینات باید مطابق با سن و تیپ بدنی نوجوان باشد. مطالعات گسترده ای در زمینه تمرین با وزنه در نوجوانان انجام شده است که نشان می دهد موجب افزایش قدرت در آنها می شود. همچنین مشخص شده است که تمرینات با وزنه باعث آسیب نمی شود و روی قد تاثیر منفی ندارد.
البته باید خاطر نشان کنیم این تحقیقات همگی در شرایطی انجام شده است که ست های تکرار نرمال و برنامه تمرین کاملا معقول و متناسب با فرد بوده است. برای نوجوانان یک یا دو بار در هفته تمرین ۴۵ دقیقه ای با وزنه نتایج فوق العاده عالی به ارمغان می آورد. اما اگر شدت این تمرینات بیشتر باشد یا تعداد تمرین در هفته به ۴ الی ۵ بار برسد آنگاه احتمال آسیب افزایش می یابد که در نتیجه می تواند روی رشد قد نیز تاثیر بگذارد.
بهتر است کمی تامل کنید؛ در واقع هر گونه آسیب به صفحه رشد و مفاصل بر رشد تاثیر گذار است. وقتی صحبت از آسیب به مفصل به میان می آید بدنسازی در پایین لیست ورزش ها قرار می گیرد. ورزش های رقابتی مانند فوتبال، بسکتبال، ژیمناستیک، دوچرخه سواری و اسکیت بورد که خطر افتادن و شکستگی استخوان بیشتر است احتمال آسیب صفحه رشد را افزایش می دهد.
از سویی تحقیقات نشان می دهد بدنسازی و وزنه زدن باعث افزایش ترشح هورمون رشد می شود که در پی آن قد نوجوانان بلندتر می شود. صحبت از هورمون رشد شد؛ فاکتوری که به افزایش قد کمک شایانی می کند. در ادامه ببینیم راهی برای افزایش تولید هورمون رشد وجود دارد؟
تاثیر هورمون رشد روی افزایش قد
اصلی ترین هورمون های موثر در رشد استخوان شامل هورمون رشد انسانی (HGH)، هرمون های جنسی (تستوسترون، استروژن) و هورمون های تیروئید هستند. تمام این هورمون ها در صورتیکه بهینه تولید شوند می توانند سیگنال رشد استخوان و تولید بافت (عضله و بافت همبند) را در دوران بلوغ و نوجوانی فعال کنند.
بدنسازی و وزنه زدن همچنین می تواند به حفظ سطح هورمون رشد و تستوسترون کمک کند. خواب کافی و تغذیه مناسب نیز در این امر مثمرثمر است. اما آیا می توان از مکمل ها برای افزایش قد استفاده کرد؟
چه مکمل های بدنسازی روی قد ما تاثیر دارد؟
کودکان و نوجوانانی که از مواد مغذی مهم به خوبی برخوردار هستند، به بیشترین پتانسیل رشد خود خواهند رسید. بدون تغذیه مناسب، تزلزل رشد یا حتی کاهش رشد ممکن است رخ دهد، که منجر به بیماری و مشکلات رشد شناختی می شود که عواقب جدی در زندگی بعدی دارد.
قرص ال آرژنین جزو مکمل های بدنسازی مفید برای افزایش قد است. ال آرژنین با افزایش گردش خون ترشح هورمون رشد و انسولین را در بدن تحریک می کند. این مکمل همچنین تکثیر سلولی در صفحات رشد استخوانی را تقویت می‌کند تا به رشد قد کمک کند.
چه حرکاتی در بدنسازی باعث کوتاهی قد می شود؟
به طور کلی حرکاتی که دائما تکرار می شوند یا ا اندامی بیش از سایر اندام ها درگیر می شود در نوجوانانی که به بلوغ نرسیده اند منجر به آسیب صفحه رشد و کوتاهی قد می شود. حرکات زیر بیشترین تاثیر دا در کوتاه قدی دارند:
- پرس پا
- لانگز پا
- اسکوات پا
چه حرکاتی در بدنسازی باعث افزایش قد می شود؟
همان قدر که اعتقاد به تاثیر بدنسازی در کوتاه قدی زیاد است مدعیانی هم هستند که معتقدند برخی حرکات در بدنسازی باعث رشد قد می شوند. بهترین حرکات بدنسازی موثر در افزایش قد عبارتند از:
- سوپرمن خوابیده
- حرکت کششی گربه
- کشش به سمت جلو
- آویزان شدن بارفیکس
- پرش بلند روی سکو
- حرکت کششی مار کبرا
- لمس انگشتان پا ایستاده
همان طور که متوجه شدید بیشتر این حرکات شامل حرکات کششی و تمرکزی است. هر چقدر تمرکز حین انجام حرکات بیشتر باشد تاثیر بیشتری هم دارد.
سخن پایانی
برای جمع بندی این مطلب باید بگوییم که بدنسازی در نوجوانان یا هر ورزشی دیگری تا زمانی که به صفحات رشد آسیب نزد روی قد تاثیر منفی ندارد. همچنین بعد از بلوغ و بسته شدن صفحه رشد دیگر افزایش قد به وقوع نمی پیوندد. بنابراین بهتر است برای افزایش قد نوجوان خود این دوره طلایی را از دست ندهید و با کمک ورزش های کششی و مکمل ال آرژنین به افزایش قد کمک کنید.