آنچه در این مقاله می خوانید:
عناب میوه ای پُرخاصیت اما کمتر شناخته شده است. عناب به شکل تازه و خشک مصرف می شود و سرشار از ویتامین C و کلسیم و ترکیبات آنتی اکسیدانی قوی و ضد التهاب است. از همین رو برای پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری ها کاربرد دارد.
فهرست مطالب
انواع نام های عناب کدامند؟
عناب با نام علمی زیزیفوس جوجوبا (Ziziphus jujuba) از گذشته های دور در طب سنتی چینی و ایرانی جایگاه با ارزشی داشته است. میوه عناب با نام های دیگر خرمای قرمز و خرمای چینی نیز شناخته می شود. عناب با کیفیت مشخصاتی از قبیل رنگ تیره مایل به قهوه ای و نه سرخ و روشن، سطح صاف و کم چروک، گوشت میوه سفید و شیرین دارد. خواص دارویی عناب بیشمار است.
| فارسی | عَنّاب، اوناف دار، سیلانک، سیلانه، سنجد گرگانی |
| انگلیسی | jujube |
| ترکی | عُناب آغاجی |
| اندلسی | زُفیزَف |
معرفی درخت عناب
عناب دارای درختچه ای متوسط است که ارتفاع آن تا ۱۰ متر نیز می رسد و در آب و هوای گرم و خشک رشد می کند. درخت عناب برگ های کوچک سبزرنگی، بدون کرک و تخم مرغی شکلی دارد که در زمستان می ریزند. میوه عناب در ابتدا سبز و گرد بوده و بعد از رسیدن قرمز، زیتونی شکل و چروک می شود. درخت عناب در آب شیرین و خاک شیرین محصول بهتری می دهد. همچنین درخت عناب با کیفیت رنگ تنه مایل به قهوه ای دارد اما درخت های کم کیفیت تنه صورتی-قرمز دارند.
طبع عناب چگونه است؟
در این بخش طبع عناب تازه و خشک شده را جداگانه بررسی می کنیم. متخصصان طب سنتی طبع عناب خشک شده را گرم می دانند و از آن برای درمان بسیاری از بیماری ها استفاده می کنند. طبع گرم و آرامش بخش عناب خشک موجب شده برای کاهش استرس و اضطراب و کم خوابی مفید واقع شود. عناب به واسطه خاصیت سم زدایی کننده برای بهبود عملکرد کبد نیز مفید است. همچنین عناب در طب سنتی به عنوان داروی ضد سرفه، ملین و کاهش دهنده فشار خون کاربرد دارد.
طبع عناب تازه معتدل و کمی سرد است و بیشتر خواص خنک کننده بدن، کاهش گرما و التهاب بدن را دارد. عناب تازه برای افراد با مزاج گرم و خشک مناسب است. در صورتیکه عناب خشک شده برای اغلب افراد به ویژه افراد با طبع سرد و خشک مناسب است.
مصرف زیاد عناب در افرادی که طبع سرد دارند، ممکن است با اثرات منفی مانند کاهش انرژی و احساس سرما همراه باشد. بنابراین افراد دارای طبع سرد عناب را با احتیاط و مصلحاتی مانند عسل، زنجبیل و دارچین میل کنند.
تفاوت خاصیت‌های عناب تازه و خشک
میوه های عناب شیرین هستند، کالری کم و فیبر و آنتی اکسیدان بالایی دارند. قند و کالری میوه عناب خشک بسیار بالاتر از عناب تازه است. برخی از انواع عناب خشک و چروکیده شده قیمت پائین تری دارند و برای تهیه دمنوش و جوشانده مناسب تر هستند.
عناب برای چه کسانی توصیه می‌شود؟
عناب خشک یا تازه برای اکثر افراد مفید است. به طور خاص افراد مسن و افرادی که از پوکی استخوان رنج می برند می توانند از مزایای عناب برخوردار شوند. هر ۱۰۰ گرم عناب خشک حاوی ۷۹ میلی‌گرم کلسیم است و می‌تواند ۸ درصد از مقدار روزانه توصیه شده (RDI) کلسیم بدن را تأمین کند.
افرادی که دچار مشکلات گوارشی و سوءهاضمه هستند میوه عناب موجب عملکرد دستگاه گوارش و بهبود فرایند هضم می شود. ۱۰۰ گرم عناب خشک‌شده حاوی ۶ گرم فیبر خوراکی است که به نرم شدن مدفوع و کاهش علائم یبوست کمک می کند.
افرادی مبتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا و کسانی که سرفه می کنند مطالعات نشان داده که عناب عفونت و التهاب مجاری تنفسی را کاهش داده و موجب تسکین خارش و تحریکات گلو می شود.
چه کسانی نباید عناب مصرف کنند؟
میوه عناب با تمام فوایدی که دارد اما برخی افراد نباید مصرف کنند. افرادی که به عناب حساسیت دارند، خانم های باردار و شیرده یا افرادی که داروهای خاص مصرف می کنند قبل از مصرف عناب با پزشک خود مشورت کنند.
افرادی که از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنند به دلیل آنکه عناب میزان ویتامین K خون را به طور محسوسی افزایش می دهد، بهتر است قبل از مصرف عناب نظر پزشک خود را بپرسند.
خواص ویژه عناب برای مردان
عناب برای تمام جنبه های سلامت مردان مانند تقویت قوای جنسی، بهبود اختلال نعوظ، افزایش سطح تستوسترون و افزایش انرژی مفید است. تحقیقاتی نیز انجام شده که نشان می دهد عناب اثرات مثبتی بر تعداد، تحرک و مورفولوژی اسپرم ها در مردان دارد.
خواص ویژه عناب برای زنان
عناب برای تنظیم هورمون و سلامت زنان نیز فواید بیشماری دارد. از جمله خوص عناب برای خانم ها کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی، پیشگیری از کمخونی در دوران قاعدگی، کاهش علائم یائسگی، تقویت استخوان ها و پیشگیری از پوکی استخوان و مواردی از این دست است.
مصرف عناب برای سرماخوردگی
از مهم ترین خواص عناب بهبود علائم سرماخوردگی است. مصرف این میوه به تسکین و نرم شدن مخاط دستگاه تنفسی کمک می کند. همچنین عناب غنی از ویتامین C است و سیستم ایمنی بدن را در برابر بیماری ها از جمله سرماخوردگی و آنفولانزا تقویت می کند.
محصول پیشنهادی: برای تهیه انواع قرص ویتامین c به سایت داروخانه داروبوم مراجعه کنید.
مصرف عناب برای کاهش عوارض پریودی
عناب با اثرات مثبتی که در تنظیم هورمون های زنانه دارد می تواند به تنظیم چرخه قاعدگی کمک کرده و از اختلالات قاعدگی مانند خونریزی های شدید یا کم پیشگیری کند. کاهش دل دردهای قاعدگی و کمردرد از دیگر فواید عناب برای زنان است.
مصرف عناب برای لاغری و کاهش وزن
مصرف عناب به ویژه ناشتا موجب بهبود متابولیسم بدن می شود. عناب فییبر بالایی دارد و حس سیری و کاهش گرسنگی را در فرد القا می کند همچنین هضم چربی و کربودهیدرات را بهبود می بخشد.
محصول پیشنهادی: برای خرید انواع قرص چربی سوز از داروخانه با تایید سازمان غذا و دارو کلیک کنید.
مصرف عناب برای سلامت کبد
عناب دارای خواص سم زدایی است و از این طریق به پاکسازی کبد و بهبود کبد چرب کمک می کند. مصرف منظم عناب چربی های انباشته شده در کبد را از بین برده و با کاهش التهاب از آسیب های ثانویه بیماری کبد چرب جلوگیری می کند.
مصرف عناب برای سلامت کلیه
بیماران کلیوی نیز می توانند از خواص این میوه شیرین بهره مند شوند. عناب لعاب زیادی دارد و موجب افزایش میل به مصرف آب می شود که افزایش ادرار در بیماران کلیوی به ویژه دفع سنگ های کلیوی مفید است.
روش مصرف عناب
عناب به روش های متنوعی مصرف می شود. متداول ترین نحوه مصرف عناب، خوردن عناب خشک است. می توانید عناب را به عنوان میان وعده میل کنید. مصرف عناب به صورت ناشتا موجب افزایش متابولیسم و سوخت و ساز بدن می شود اما خوردن عناب خشک در بین وعده های غذایی احساس سیری ایجاد کرده و به کاهش وزن کمک می کند.
سایر روش های مصرف این میوه شیرین و خوش طعم عبارتند از:
- میوه تازه عناب
- چای عناب یا دمنوش عناب
- شربت عناب
- حبه عناب
انواع دمنوش های عناب
انواع دمنوش عناب با خواص معجزه آسا وجود دارد که از میوه خشک عناب به تنهایی یا ترکیب با گیاهان مختلف آماده می شود. هر کدام از این ترکیبات خواص منحصربفردی دارد که در ادامه به آنها اشاره می کنیم.
| نوع دمنوش | خواص |
| دموش عناب با دارچین و زنجبیل | تسکین دردهای مفصلی و کاهش التهاب |
| دمنوش عناب و آویشن | بهبود سرفه، تسکین دردهای عضلانی و مفصلی |
| دمنوش عناب با لیمو و عسل | تقویت سیستم ایمنی و رفع خستگی |
| دمنوش عناب و گل بنفشه | کاهش التهاب، بهبود خواب شبانه، رفع مشکلات گوارشی |
| دمنوش عناب و گل محمدی | تقویت سیستم ایمنی، بهبود خواب، کاهش استرس و اضطراب، تقویت قلب |
| دمنوش عناب و زرشک | تصفیه خون، کاهش استرس، کمک به خواب آرام |
خواص جوشانده عناب
عناب به شکل جوشانده و دمنوش یکی از رایج ترین روش های مصرف این میوه است. جوشانده عناب به تنهایی یا سایر ترکیبات مانند آویشن، به تقویت سیستم ایمنی بدن ، بهبود آسم، کاهش علائم سرماخوردگی، رفع یبوست، تقویت سلامت استخوان و افزایش گردش خون کمک می کند.
محصول پیشنهادی: انواع قرص تقویت سیستم ایمنی در داروخانه داروبوم با قیمت های مختلف قابل تهیه است.
روش تهیه دمنوش عناب خانگی
طرز تهیه دمنوش عناب به این شکل است که تعداد ۸ تا ۱۰ عدد عناب را ابتدا شسته تا گرد و غبار آن پاک شود، سپس داخل یک قوری آب جوش ریخته، ۵ دقیقه صبر کنید تا دم بکشد، سپس داخل فنجان بریزید و نوش جان کنید. در صورت تمایل می توانید به آن یک قاشق عسل اضافه کنید. جوشانده عناب را می توانید به صورت روزانه مصرف کنید.
سوزاندن عناب کار درستی است؟
یکی از روش های کمتر شنیده شده برای مصرف عناب سوزاندن آن است. گفته می شود استشمام سوزانده عناب برای درمان کبد چرب و کاهش سرفه و آبریزش بینی مفید است. اما آیا پایه و اساس علمی دارد یا خیر؟ سوزاندن عناب و استشمام بوی آن برای سرفه مفید نیست. در واقع می تواند علائم سرفه و مشکلات تنفسی را تشدید کرده و حلق و مجاری تنفسی را تحریک کند. بهترین روش مصرف عناب به صورت طبیعی و گنجاندن آن در رژیم غذایی روزانه است.
عوارض عناب چیست؟
مصرف عناب عوارض خاصی ندارد و برای اکثر افراد بی خطر است. اما با برخی داروها تداخل مصرف دارد.
- داروی ضد افسردگی ونلافاکسین یا آلوینتا
- داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین – نوراپی نفرین
- داروهای تشنج، از جمله فنی توئین، فنوباربیتون و کاربامازپین
- داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین و آسپرین
افرادی که این داروها را استفاده می کنند قبل از مصرف عناب با پزشک خود مشورت کنند.
مصرف بیش از حد عناب چه نتایجی دارد؟
مصرف بیش از حد عناب می توان سطح قند خون افراد را افزایش دهد به ویژه افراد دیابتی. برخی نیز ممکن است به عناب آلرژی داشته باشند و مصرف بیش از حد عناب علائم آلرژی آنها را تشدید کند. همچنین دوز ویتامین K را افزایش می دهد که در برخی افراد با مشکلاتی همراه است.
سخن پایانی
عناب میوه ای شیرین است که در این مقاله به فواید و مضرات مصرف آن پرداختیم. مصرف این میوه بیشتر به شکل خشک شده و دمنوش است. اما برای میان وعده نیز گزینه مطلوبی است.