آنچه در این مقاله می خوانید:
اغلب ما برای یکبار هم که شده با خستگی و کوفتگی بدن دست به گریبان شده ایم، حتی همین حالا که در حال مطالعه این مطلب هستید ممکن است از نوعی خستگی مزمن و کسل بودن رنج ببرید. شاید خستگی را به صراحت نتوان بیماری نامید، اما مسئله ای است که زندگی فردی و اجتماعی ما را با اختلال مواجه می کند. در این مقاله از مجله داروبوم نشانه های خستگی دائمی بدن و راه های ساده درمان آن را بررسی می کنیم. امید است که خواندن این مطلب برای شما مفید باشد.
فهرست مطالب
تعریف سندرم خستگی مزمن
همه ما گاهی اوقات احساس خستگی می کنیم اما در برخی افراد این خستگی دائمی و بیش از حد معمول است. این نوع خستگی هنگام بیدار شدن از خواب، رفتن به سر کار، انجام فعالیت های روزمره همراه فرد است. در چنین شرایطی ممکن است فرد میل شدیدی به خوابیدن داشته باشد؛ با این حال بعد از استراحت یا خواب احساس شادابی نکند.
به این بیماری سندرم خستگی مزمن می گویند. این بیماری در جوامع پزشکی آنسفالومیلیت میالژیک/ سندرم خستگی مزمن (ME/CFS) نامیده می شود.
در سال های اخیر متخصصان به طور جدی روی آن تحقیق و پژوهش انجام داده اند و سعی داشته اند علل و نحوه درمان آن را کشف کنند. در بخش بعدی مهم ترین دلایل خستگی بدن را می خوانید.
علت خستگی بدن چیست؟
یافتن علت خستگی کار مشکلی نیست و اغلب اوقات خستگی در نتیجه یک یا چند عادت یا روال شناسایی می شود. شرایط روحی مانند افسردگی نیز بی ارتباط نیست. هم چنین خستگی می تواند یکی از علائم بیماری های زمینه ای دیگر باشد که نیاز به درمان پزشکی فوری دارد.
در ادامه لیستی از علل خستگی بدن را ارائه می دهیم که دانستن آن در پیشگیری و درمان بسیار موثر است. خستگی ممکن است مربوط به یک یا چند مورد زیر باشد:
- مصرف الکل یا مواد مخدر
- فعالیت بدنی بیش از حد
- اختلال جت لگ
- عدم فعالیت بدنی
- مصرف برخی داروها مانند آنتی هیستامین
- خواب ناکافی
- عادات غذایی ناسالم
- کمبود ویتامین
- افسردگی
نشانه های خستگی بدن
برای بررسی نشانه های خستگی بدنی باید به این نکته توجه کنیم که در خستگی های مزمن و طولانی مدت به طور کلی توانایی انجام فعالیت هایی که پیش از این بدون هیچ مشکلی صورت می گرفته است در فرد به شدت کاهش می یابد.
این علائم باید شش ماه یا بیشتر به طول انجامد. مبتلایان به این عارضه نوعی خستگی را تجربه می کنند که کاملا با خستگی های روتین متفاوت است. در اینجا از اصلی ترین نشانه های خستگی بدن یاد می کنیم.
۱- خستگی شدیدی احساس می شود.
۲- با خواب یا استراحت تسکین نمی یابد.
۳- تا پیش از آن با خستگی طولانی مدت مواجه نشده بودند.
۴- افسردگی و عدم تمایل به انجام فعالیت هایی که زمانی از آن لذت می برده است.
۴- بعد از انجام فعالیت های غیر معمول یا دشوار رخ نمی دهد. ساده ترین و پیش پا افتاده ترین کارها نیز فرد را خسته و بی رمق می کند.
۵- یادآوری چیزها و توجه به جزئیات با مشکلاتی همراه می شود. اصطلاحا گفته می شود دچار مه مغزی می شوند؛ یعنی بیمار تصور می کند در مه گیر کرده است و نمی تواند به وضوح فکر کند.
۶- گاهی اوقات وضعیت فرد در حالت ایستاده یا نشسته شدیدتر می شود. این عارضه عدم تحمل ارتواستاتیک نامیده می شود. افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن ممکن است هنگام ایستادن یا نشستن دچار سبکی سر، سرگیجه، ضعف یا غش شوند. همچنین ممکن است تغییراتی در بینایی خود احساس کنند مانند تاری دید داشته باشند.
بدتر شدن علائم خستگی بدن پس از فعالیت فیزیکی یا ذهنی که قبل از بیماری مشکلی ایجاد نمی کرد، به عنوان ناخوشی پس از فعالیت (PEM) شناخته می شود. افراد مبتلا به خستگی مفرط اغلب این تجربه را با عناوینی مانند «سقوط»، «عود» یا «فروپاشی» توصیف می‌کنند.
خستگی اغلب همراه با علائم دیگری نیز رخ می دهد، مانند:
- مشکل در تمرکز و یادگیری
- انرژی و انگیزه بسیار پایین
- عصبی بودن، اضطراب و تحریک پذیری
- ضعف و درد عضلانی
- خستگی چشم ها
- خستگی کل بدن
- کسالت یا بی انگیزگی
- خواب آلودگی
- بی حوصلگی
- بی حالی و استخوان درد
بیشتر بخوانید: آیا قرص ملاتونین اعتیاد آور است؟
راه های درمان خستگی و بی حالی
خستگی اگر در همان مراحل اولیه تشخیص و درمان شود به راحتی از بین می رود و شادابی و نشاط را به فرد باز می گرداند. راه های مختلفی برای درمان خستگی مزمن شناخته شده است. اما پیش از هر اقدامی بهتر است علت اصلی خستگی را در خود پیدا کنید و سپس راه های درمان را مطابق با آن بکار بگیرید.
در این بخش روش های رفع خستگی و بی حالی را بر اساس عمده ترین دلایل معرفی کرده ایم.
استرس
اگر در محل کار یا زندگی شخصی خود استرس دارید، این ناراحتی می تواند از نظر عاطفی عوارض خود را داشته باشد و خستگی را تشدید کند. غدد فوق کلیوی، مغز، سیستم عصبی، غدد درون ریز (سیستم هورمونی) و سیستم ایمنی همگی به استرس حساس هستند.
خواب راحت
گاهی اوقات خستگی بدنی ما به خاطر شب بیداری، کم خوابی یا خواب کم کیفیت است. خواب سالم نقش موثری در سایر ابعاد زندگی ما ایفا می کند. به طوریکه درمان اختلالات خواب از راه های درمان خستگی مفرط محسوب می شود. قرص ملاتونین از جمله قرص های بدون عوارضی است که مصرف آن تحت نظر پزشک خواب منظم و راحتی را برایمان به ارمغان می آورد.
ورزش
ورزش راه دیگری است که افراد برای درمان خستگی مزمن پیش می گیرند. گاهی اوقات خستگی مفرط و شدید وضعیتی را در فرد ایجاد می کند که کلیه ابعاد فردی و اجتماعی را تحت تاثیر قرار می دهد. البته منظور از ورزش، حضور در باشگاه و تمرینات سنگین نیست. به گفته پزشکان ورزش های سبک و تمرینات کششی نقش قابل ملاحظه ای در رفع خستگی و کسلی دارد.
از جمله ورزش هایی به آن توصیه اکید می شود، ورزش های هوازی است. ورزش های هوازی ترشح هورمون اندورفین در بدن را افزایش می دهد که همین امر سطح انرژی را بالا برده اکسیژن رسانی به خون را تقویت می کند.
نوشیدن آب
آب بی دلیل چشمه حیات نام گذاری نشده است. نوشیدن آب زلال به دفعات در روز ساده ترین راه مقابله با خستگی مفرط است. کم آبی خود عاملی است که بر ساختار و کارآیی مغز تاثیر می گذارد، همچنین ترشح هورمون ها و انتقال دهنده های عصبی وابسته به مقادیر کافی آب در بدن می باشد.
تغذیه
رژیم غذایی فاقد مواد مغذی ضروری منجر به کمبود ویتامین ها و مینرال هایی مانند کمبود آهن شود که می تواند منجر به خستگی شود. کم خونی ناشی از فقر آهن عمده ترین علت زود خسته شدن زنان می باشد. زنان به خاطر خونریزی های ماهانه و یا بعد از زایمان دچار کمبود آهن می شوند. مصرف قرص آهن در کنار غذاهای سرشار از آهن مانند اسفناج و گوشت قرمز کم خونی را درمان کرده و احساس خستگی ناشی از آن را بر طرف می نماید.
مصرف قرص ویتامین برای رفع خستگی از دیگر راه کارهای تغذیه ای است که توصیه می شود. تامین ویتامین ها و مواد معدنی موردنیاز بدن با مصرف غذاهای کامل و کافی انجام می شود اما گاهی اوقات کمبود برخی مواد مغذی تنها با مصرف مولتی ویتامین ها جبران می شود. ماده معدنی منیزیم و ویتامین ب شایع ترین مواد مغذی هستند که کمبود آنها موجب خستگی مداوم می شوند. با دریافت منیزیم و ویتامین ب می توانید با خستگی که صبح ها شما را رها نمی کند مقابله کنید.
سخن پایانی
سندرم خستگی مزمن بیماری است که تاکنون برای آن درمان جدی کشف نشده است. تنها راه مقابله با آن پیروی از سبک زندگی سالم است. برخی مولتی ویتامین ها مانند ویتامین ب، آهن، منیزیم به بهبود خستگی های دائمی کمک می کند. همچنین تنظیم خواب آرام شبانه تاثیر بسیاری روی کاهش علائم خستگی دارد.