آنچه در این مقاله می خوانید:
آیا برای ورود فرزندی به جمع خانوادگی خود آمادگی دارید؟ اقدامات قبل از بارداری می بایست پیش از مثبت شدن تست بارداری صورت بگیرد. از آنجایی که حدود ۴۰ درصد از تمام حاملگی ها در سراسر جهان برنامه ریزی نشده است، سلامت قبل از بارداری برای همه افراد در سن باروری ضروری است. بهبود سلامت جسمی نه تنها شانس باروری را افزایش می دهد، بلکه برای تجربه بارداری موفق، کاهش خطرات زایمان زودرس، دیابت و سایر عوارض بارداری مفید است. یکی از مهمترین اقدامات قبل از بارداری و حین آن خوردن مکمل ها است. نقش مکمل ها در سلامت مادر و کودک به قدری حیاتی است که حتی مصرف مکمل های بعد از بارداری نیز در برخی خانم ها ضرورت می یابد. در این مقاله قصد داریم تمام اقدامات قبل از بارداری برای زنان و مردان را معرفی کنیم.
فهرست مطالب
اقدامات قبل از بارداری برای زنان
اقدامات قبل از بارداری مجموعه ای از نکاتی است که بکارگیری یا عدم انجام آن در باروری و بارداری سالم و همچنین زایمان راحت کمک می کند. این امر شامل معاینات، آزمایش ها، رژیم غذایی و مکمل های پیش از بارداری می شود.
معاینات قبل از بارداری
معاینات قبل از بارداری این اطمینان خاطر را به شما می دهد که برای بارداری آماده هستید. در طول این معاینات پزشک به مدیریت شرایط سلامتی و ایجاد تغییراتی در زندگی کمک می کند تا نوزادتان را سالم به دنیا بیاورید.
برخی از شرایط پزشکی مانند افسردگی، دیابت، فشار خون بالا و نداشتن وزن مناسب می تواند بر بارداری و باروری شما تاثیر بگذارد. سیگار کشیدن یا مصرف برخی داروها نیز می تواند بر آن تأثیر بگذارد.
حتی اگر قبلاً بچه دار شده اید، یک معاینه قبل از بارداری انجام دهید. ممکن است سلامت شما از آخرین بارداری تغییراتی کرده باشد. اگر در بارداری قبلی مشکلی داشتید، پزشک به شما کمک می کند که در بارداری بعدی از بروز آن مشکلات جلوگیری کنید. معاینه های قبل از بارداری از بروز شرایط زیر جلوگیری می کند:
زایمان زودرس: زایمان زودرس قبل از هفته ۳۷ بارداری اتفاق می افتد.
تولد نوزاد با نقص مادرزادی: نقایص مادرزادی شرایطی هستند که در هنگام تولد وجود دارند. آنها شکل یا عملکرد یک یا چند قسمت از بدن را تغییر می دهند. آنها می توانند در سلامت کلی، نحوه رشد بدن یا نحوه عملکرد بدن مشکلاتی ایجاد کنند.
سقط جنین: زمانی است که نوزاد قبل از هفته ۲۰ بارداری در رحم می میرد.
مرده زایی: زمانی است که نوزاد در رحم قبل از تولد، اما بعد از ۲۰ هفته بارداری می میرد.
اگر شما یا همسرتان سابقه خانوادگی یک اختلال ژنتیکی دارید و فکر می‌کنید که یکی از شما ممکن است ناقل باشد، آزمایش ژنتیک لازم است. در این باره با پزشک خود صحبت کنید، که در صورت لزوم شما را به مشاور ژنتیک ارجاع خواهد داد.
مشاوره ژنتیک به شما کمک می کند تا درباره ژن ها، نقایص مادرزادی و سایر شرایط پزشکی که در دو خانواده وجود دارد و اینکه چگونه می توانند بر سلامت شما و کودک تان تأثیر بگذارند، آگاه شوید.
اولین معاینه شامل اندازه گیری وزن و بررسی فشار خون است.
معاینه لگن: این معاینه اندام های لگنی مانند واژن، دهانه رحم، رحم و تخمدان ها است تا از سالم بودن آن ها مطمئن شود.
معاینه دهانه رحم: دهانه رحم که در بالای واژن قرار دارد. اگر مشکلی در این اندام ها دارید، درمان های لازم قبل از بارداری ممکن است به جلوگیری از مشکلات دوران بارداری کمک کند. اگر مشکلات باروری (مشکلات باردار شدن) دارید، توصیه ها و درمان های کمک کننده تجویز می شود.
آزمایش های قبل از بارداری
پزشک زنان در اولین ویزیت مراقبت های دوران بارداری از شما آزمایش خون می گیرید تا متوجه شود Rh مثبت یا Rh منفی هستید. اگر Rh مثبت هستید، خطر ابتلا به بیماری Rh در کودک شما وجود ندارد. فاکتور Rh پروتئینی است که در گلبول های قرمز یافت می شود. اگر گروه خونی شما مثبت باشد، یعنی سلول های خونی شما دارای پروتئین Rh هستند.
اما اگر گروه خونی شما منفی است، سلول های خونی شما فاقد پروتئین Rh هستند. اگر Rh منفی دارید در این حالت آزمایشی به نام غربالگری آنتی بادی انجام می دهید تا ببینید آیا آنتی بادی Rh در خون خود دارید یا خیر. فاکتور Rh ارثی است. این بدان معناست که فاکتور Rh از طریق ژن ها از والدین به فرزندان منتقل می شود. ژن ها بخش هایی از سلول های بدن شما هستند که دستورالعمل هایی را برای نحوه رشد و عملکرد بدن ذخیره می کنند.
در طول بارداری، آنتی بادی های Rh ساخته شده در بدن مادر می توانند از جفت عبور کرده و به سلول های خون جنین حمله کنند. این مسئله نوعی کم خونی در جنین ایجاد می کند که در آن گلبول های قرمز خون سریع تر از جایگزین های بدن از بین می روند. گلبول های قرمز اکسیژن را به تمام قسمت های بدن حمل می کنند. این نوع کم خونی جدی و بسیار نادر است.
بیماری های ژنتیکی
قبل از بارداری، می‌توانید آزمایش‌های غربالگری را انجام دهید تا بدانید آیا ناقل برخی از بیماری‌های ژنتیکی هستید یا خیر. شرایط ژنتیکی از طریق ژن ها از والدین به فرزندان منتقل می شود. ژن ها بخش هایی از سلول های بدن هستند که دستورالعمل هایی را برای نحوه رشد و عملکرد بدن ذخیره می کنند. اگر ناقل هستید، یعنی خودتان آن عارضه را ندارید، اما با یک تغییر ژنی ممکن است آن را به نوزادتان منتقل کنید.
اگر هم شما و هم همسرتان ناقل یک بیماری هستید، خطر ابتلای کودکتان به این بیماری افزایش می‌یابد. انجام آزمایش قبل از بارداری می تواند به شما و همسرتان کمک کند تا خطرات احتمالی جنین خود را بررسی کرده و در مورد باردار شدن تصمیم بگیرید. شریک زندگی شما نیز می تواند آزمایش شود.
تمام مادران باردار می توانند از لحاظ بیماری های زیر غربالگری شوند:
فیبروز کیستیک: وضعیتی است که بر تنفس و هضم تأثیر می گذارد.
آتروفی عضلانی نخاعی: بیماری است که به سلول های عصبی در نخاع حمله می کند. ماهیچه ها را ضعیف می کند و می تواند بر حرکت، تنفس و بلع تأثیر بگذارد.
تالاسمی ها: شرایط خونی هستند که باعث می شوند بدن گلبول های قرمز سالم کمتر و هموگلوبین کمتری نسبت به حالت طبیعی بسازد. هموگلوبین یک پروتئین در گلبول های قرمز است.
هموگلوبینوپاتی ها: این شرایط بر گلبول های قرمز در بدن تأثیر می گذارد.
سلامت دهان و دندان
اهمیت سلامت دندان در بارداری و حتی باروری را نمی توان نادیده گرفت. بارداری بر سلامت دندان های شما و جنین تان تأثیر می گذارد.
تغییر هورمون‌ها در زن باردار می‌تواند لثه‌ها را ملتهب‌تر و در معرض خونریزی یا عفونت قرار دهد. اگر کنترل نشود، باکتری و عفونت می تواند وارد جریان خون شده و در نهایت به جنین برسد.
همین هورمون‌ها می‌توانند در تهوع صبحگاهی (یا بعد از ظهر یا نیمه‌شب) نقش داشته باشند. اسید معده ناشی از استفراغ می تواند مینای دندان را ضعیف کند و موجب فرسایش آن شود. این حالت باعث می شود که زنان باردار بیشتر در معرض پوسیدگی و سایر مشکلات دندانی باشند.
علاوه بر این، در دوران بارداری، عادات غذایی شما احتمالا تغییر خواهد کرد و این تغییرات ممکن است لزوماً انتخاب‌های سالمی نباشند، بلکه میان‌وعده‌های شیرین باشند. در نهایت، لثه های ملتهب ممکن است حساسیت یا درد و ناراحتی دندان را افزایش دهند.
عدم مصرف سیگار و الکل
مصرف الکل در دوران بارداری با نقایص مادرزادی و مشکلات رشدی در نوزادان مرتبط است. برای بارداری موفق و سلامت نتایج نشان می دهد که مردان نباید حداقل شش ماه قبل از لقاح الکل مصرف کنند، در حالی که زنان باید یک سال قبل از نوشیدن الکل خودداری کنند. همچنین مادران باردار باید در دوران بارداری از مصرف الکل و سیگار اجتناب کنند.
تقویت رحم قبل از بارداری
سلامت رحم بسیار مهم است زیرا این عضو نقش حیاتی در روند تولید مثل دارد. بسیاری از مشکلات سلامتی زنان با رحم مرتبط است. برای جلوگیری از مشکلات رحمی مانند فیبروم، عفونت، پولیپ، افتادگی، درد رحم و غیره، باید از رژیم غذایی سالم و مقوی پیروی کنید.
تمرینات کگل باعث تقویت عضلات کف لگن می شود که از رحم، مثانه، روده کوچک و راست روده حمایت می کنند. شما می توانید تمرینات کگل را که به عنوان تمرین عضلات کف لگن نیز شناخته می شود، تقریباً در هر زمان انجام دهید.
تغذیه قبل از بارداری
تغدیه قبل از بارداری برای سلامت و زیبایی فرزند بیشتر شامل میوه، سبزیجات و حبوبات از جمله عدس و لوبیا می باشد. از چربی های مضر اشباع شده، مانند غذاهای سرخ شده، شیرینی، بیسکویت و کیک اجتناب کنید. چربی‌های مفید غیراشباع بیشتری مانند آووکادو، مغزها، ماهی‌های روغنی و دانه‌ها مصرف کنید. از غذاها و نوشیدنی های شیرین مانند شیرینی ها، بیسکویت ها، کیک ها و نوشابه های گازدار خودداری کنید.
مکمل های قبل از بارداری
مولتی ویتامین و مکمل های قبل از بارداری مکمل هایی حاوی ویتامین ها و مواد معدنی روزانه هستند که قبل و در طول بارداری به آنها نیاز دارید. مصرف ۴۰۰ میکروگرم فولیک اسید مهمترین ویتامینی است که قبل از بارداری آغاز می شود و تا هفته ۱۲ بارداری ادامه دارد. علاوه بر بررسی اسید فولیک و آهن، به دنبال مکمل دوران بارداری باشید که حاوی کلسیم و ویتامین D باشد. آنها به رشد دندان‌های کودک کمک می‌کنند. در ادامه ۶ عدد از بهترین ویتامین ها و مواد معدنی مفید در دوران بارداری را معرفی می کنیم. این مواد مغذی را می توانید هم به طور جداگانه و هم مکمل های تخصصی بارداری مصرف کنید.
۱- ویتامین D
بررسی نقش ویتامین D در تولید مثل زنان نشان می دهد که کمبود ویتامین D با اختلال در باروری، اندومتریوز و سندرم تخمدان پلی کیستیک مرتبط است. شواهد دیگری نشان می دهد که نرخ بالاتر پره اکلامپسی، زایمان زودرس، واژینوز باکتریایی و دیابت بارداری در زنان با سطوح پایین ویتامین D مرتبط است.
نقش ویتامین D در سیستم تناسلی سالم اجتناب ناپذیر است. به نظر می رسد که ویتامین D برای سلامت سلول های تخمدان و متعادل کردن سطح هورمون های مربوط به جنسی در بدن بسیار مهم است. همچنین نرخ حاملگی در تابستان، زمانی که می‌توانیم ویتامین D را در نور خورشید سنتز کنیم، به اوج خود می‌رسد.
۲- کلسیم
مصرف کلسیم در پیش از بارداری و دوران بارداری خطر ابتلا به پره اکلامپسی، فشار خون بالا و زایمان زودرس را کاهش می دهد. به علاوه، مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۲ برای اولین بار نشان داد که یون‌های کلسیم برای انجام صحیح بارداری کاملاً ضروری هستند، زیرا باعث فرآیندی می‌شود که به این معنی است که تخمک بارور شده فعال یا شروع به تقسیم می‌کند. با این حال، توجه داشته باشید که کلسیم باید با منیزیم جفت شود، که مکانیسمی است که توسط آن سطح کلسیم در سلول های شما تعدیل می شود.
۳- امگا ۳
امگا ۳ برای حفظ سلامتی باید در خارج از بدن تامین شود و نقش مهمی در باروری سالم دارند. به نظر می رسد امگا ۳ در تنظیم چرخه های قاعدگی و سطح هورمون ها در بدن نقش دارد و محیط بهتری برای لقاح ایجاد می کند. فواید فراوان قرص امگا ۳ در بارداری شامل این موارد است:
- سیستم عصبی بهتر توسعه یافته در کودک
- احتمال کمتر ابتلا به پره اکلامپسی در مادر
- وزن بیشتر نوزاد هنگام تولد
- خطر کمتر زایمان زودرس
۴- اسید فولیک
اسید فولیک، شکل مصنوعی فولات، به سیستم تولید مثل و بارداری کمک می کند. تاریخچه استفاده از آن در تولید مثل انسان در مجله آمریکایی تغذیه بالینی نشان می دهد که ما از دهه ۶۰ در حال کشف ویژگی های آن، از توقف کم خونی مگالوبلاستیک در بارداری تا کاهش ناهنجاری های جنینی بوده ایم.
متابولیسم فولات بر عملکرد تخمدان، لانه گزینی، جنین زایی و کل روند بارداری تاثیر می گذارد. مکمل اسید فولیک به طور جدی برای سلامت تخمدان مهم است. در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) اغلب اسید فولیک برای کمک به عملکرد آنها تجویز می شود. به زنانی که دارای یک بیماری ژنتیکی خاص هستند که از تولید طبیعی فولات (۵MTHF) جلوگیری می کند، گفته می شود که برای جلوگیری از ناباروری آن را مصرف کنند.
۵- آهن
رابطه بین آهن و باروری هنوز در حال تحقیق و بررسی است. اما تحقیقات قویاً نشان می دهد که سطوح پایین آهن با ناباروری مرتبط است. یک مطالعه روی ۱۸۵۰۰ زن نشان داده است که کسانی که قرص آهن مصرف می‌کنند، ۴۰ درصد کمتر از مشکلات باروری مرتبط با تخمدان رنج می‌برند. ما می دانیم که آهن برای عملکرد صحیح اندام ها ضروری است. آهن فاکتور مهمی در اکسیژن رسانی گلبول های قرمز است و اگر آنها به درستی کار نکنند، اندام ها (از جمله دستگاه تناسلی) اکسیژن کافی برای انجام وظایف خود را دریافت نمی کنند. حفظ سطح مناسب آهن در هر صورت برای سلامت کلی مفید است، اما پزشکان توصیه می کنند که مشاوره سطح آهن به ویژه برای زنانی که قصد باردار شدن یا در اواسط بارداری را دارند، مهم است.
۶- ویتامین B12
مانند بسیاری از مواد مغذی و ویتامین ها، هنگامی که ویتامین B12 به حد کافی در بدن وجود نداشته باشد، متوجه تاثیر ویتامین B12 بر سلامت تولید مثل می شوید. کمبود B12 می تواند بر سیستم تولید مثل داشته باشد، از ناهنجاری های سلولی در دهانه رحم و رحم گرفته تا عدم تخمک گذاری (عدم انتشار تخمک در یک چرخه ماهانه) و سطوح غیر طبیعی استروژن، که برای موفقیت یک دوره کامل ضروری هستند، ردیابی می کند.
اقدامات قبل از بارداری برای مردان
انجام اقدامات قبل از بارداری فقط به زنان معطوف نمی شود بلکه مردان نیز با اجتناب از کارهایی که می تواند به آن آسیب برساند می تواند شانس باروری را افزایش دهد. همچنین با اتخاد تدابیری باروری تقویت می یابد.
اسپرم می تواند به ویژه در برابر عوامل محیطی، مانند قرار گرفتن در معرض گرمای بیش از حد یا مواد شیمیایی سمی، آسیب پذیر باشد. برای محافظت از باروری:
سیگار نکشید: مردانی که سیگار می کشند بیشتر احتمال دارد تعداد اسپرم پایینی داشته باشند. اگر سیگار می کشید، سیگار را ترک کنید.
مصرف الکل را محدود کنید: نوشیدن زیاد الکل می تواند منجر به کاهش تولید تستوسترون، ناتوانی جنسی و کاهش تولید اسپرم شود. اگر روی نوشیدن الکل مصمم هستید این کار را در حد اعتدال انجام دهید. یک بار برای زنان و دو بار در روز برای مردان است.
در طول رابطه جنسی از روان کننده ها خودداری کنید. در حالی که تحقیقات بیشتری در مورد اثرات روان کننده ها بر باروری مورد نیاز است، اجتناب از روان کننده ها در طول مقاربت را در نظر بگیرید. در صورت لزوم، استفاده از روغن معدنی، روغن کانولا و روغن خردل را در نظر بگیرید.
درباره داروهای مصرفی خود با پزشکتان صحبت کنید: مسدود کننده های کانال کلسیم، داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، ضد آندروژن ها و سایر داروها می توانند به مشکلات باروری کمک کنند. استروئیدهای آنابولیک و سایر داروهای غیرقانونی می توانند همین اثر را داشته باشند.
مراقب سموم موجود در محیط کار خود باشید: قرار گرفتن در معرض آفت کش ها، سرب و سایر سموم می تواند بر کمیت و کیفیت اسپرم تاثیر بگذارد. اگر باید با سموم کار کنید، این کار را با احتیاط بیشتر انجام دهید. به عنوان مثال، لباس محافظ بپوشید، از تجهیزات محافظ مانند عینک ایمنی استفاده کنید و از تماس پوست با مواد شیمیایی خودداری کنید.
خونسرد باشید: افزایش دمای بیضه ها می تواند تولید اسپرم را مختل کند. اگرچه مزایای آن به طور کامل ثابت نشده است، پوشیدن لباس زیر گشاد، کمتر نشستن، اجتناب از سونا و جکوزی و محدود کردن قرار گرفتن بیضه ها در معرض اشیاء گرم مانند لپ‌تاپ ممکن است کیفیت اسپرم را افزایش دهد.
شیمی درمانی و پرتودرمانی برای سرطان می تواند تولید اسپرم را مختل کند و باعث ناباروری شود که ممکن است دائمی باشد. در مورد امکان بازیابی و ذخیره اسپرم قبل از درمان از پزشک سوال کنید.
سخن پایانی
معاینات و مراقبت های بهداشتی قبل از بارداری بر کارهایی تمرکز دارد که می توانید قبل و در طول بارداری انجام دهید تا شانس داشتن یک نوزاد سالم را افزایش دهید. برای برخی افراد، آماده سازی بدنشان برای بارداری چند ماه طول می کشد. برای افراد دیگر، ممکن است بیشتر طول بکشد. چه این اولین، دومین یا سومین نوزاد شما باشد، مراحلی که در این مقاله گفته شد به شما کمک می کند تا برای سالم ترین بارداری ممکن آماده شوید.