آنچه در این مقاله می خوانید:
سوختگی پوست برای خانم های خانه داری که آشپزی می کنند، با اتو کار می کنند، مکانیک ها و سایر مشاغلی که با حرارت سروکار دارد اجتناب ناپذیر است. متأسفانه، سوختگی های پوست اغلب نادیده و به عنوان آسیب های رایج در خانه در نظر گرفته می شوند.
پوست بزرگترین عضو بدن انسان است و همچنین به عنوان اولین سطح دفاعی در برابر عوامل خارجی عمل می کند. اگر از پوستی که دچار سوختگی شده مراقبت نشود یا آسیب یا سوختگی درمان نشود، می تواند مشکلاتی از قبیل عفونت و بیماری ایجاد کند. در این مقاله از مجله سلامتی داروبوم درباره انواع درجات سوختگی و راه های درمان سوختگی در خانه صحبت کرده و در انتهای مقاله به طور ویژه از تاثیر مکمل های کلاژن ساز برای التیام جای سوختگی می گوییم.
فهرست مطالب
سوختگی پوست و انواع درجات سوختگی چیست؟
هنگامی که پوست با چیزی بسیار داغ مانند یک جسم یا مایع یا مواد شیمیایی یا حتی تشعشع برخورد می کند، باعث سوختگی آن می شود. احتمال و شدت سوختگی به مدت زمان قرار گرفتن فرد در معرض حرارت و همچنین شدت آن بستگی دارد. سوختگی های پوستی را می توان بر اساس عمق و شدت نفوذ به سطح پوست به سوختگی درجه ۱، ۲ یا ۳ طبقه بندی کرد.
سوختگی درجه ۱ (سطحی)
این نوع سوختگی پوستی یک سوختگی سطحی است زیرا تنها اولین یا بالاترین لایه پوست یا اپیدرم را درگیر می کند. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید باعث آفتاب سوختگی می شود که نوعی سوختگی درجه ۱ به شمار می رود.
سوختگی درجه ۲
سوختگی پوست درجه ۲ نیاز به توجه دارد و نمی توان آن را نادیده گرفت. این نوع سوختگی لایه عمیق تری از پوست، اپیدرم و درم را به طور کامل یا جزئی تحت تاثیر قرار می دهد.
سوختگی درجه ۳
سوختگی درجه سه خطرناک است و نیاز به توجه فوری دارد، زیرا از اپیدرم و درم عمیق تر می شود، یعنی باعث آسیب به بافت های پوست و فولیکول های مو و غدد عرق می شود. ممکن است منجر به سفیدی یا سیاهی یا قرمزی پوست شود.
علل سوختگی
سوختگی حرارتی شایع ترین نوع سوختگی است. این سوختگی زمانی اتفاق می‌افتد که شعله‌های آتش، فلزات داغ، مایعات داغ مانند آب جوش و چای یا بخار با پوست تماس پیدا می‌کنند. موارد دیگری که می توانند باعث سوختگی شوند عبارتند از:
- تابش یا تشعشع
- اصطکاک
- اجسام گرم شده
- خورشید
- برق
- مواد شیمیایی
درمان سوختگی
درمان سوختگی بستگی به نوع سوختگی دارد.
معمولاً سوختگی های درجه یک را می توان با محصولات مراقبت از پوست مانند وازلین، کرم آلوئه ورا یا پماد آنتی بیوتیک و داروهای مسکن مانند استامینوفن (تیلنول) درمان کرد.
سوختگی درجه دو را می توان با کرم آنتی بیوتیک یا سایر کرم ها یا پمادهای تجویز شده توسط پزشک درمان کرد.
سوختگی درجه ۳ ممکن است به درمان‌های گسترده تری مانند آنتی‌بیوتیک‌های داخل وریدی برای جلوگیری از عفونت یا مایعات IV برای جایگزینی مایعات از دست رفته هنگام سوختن پوست، نیاز داشته باشد. همچنین در شرایط بسیار بحرانی ممکن است نیاز به پیوند پوست یا استفاده از پوست مصنوعی داشته باشند.
نکات مهم هنگام سوختگی که باید رعایت کنید
در صورت سوختگی درجه یک و درجه دو، بهتر است ابتدا ناحیه سوخته را تمیز کرده و سپس با کمپرس سرد یا کرم ضد عفونی کننده درمان کنید. هرگز به ناحیه سوخته یخ نمالید. در صورت بروز تاول یا تحریک پوست با پزشک مشورت کنید. به طور کلی در زمان سوختگی به این نکات دقت کنید:
- بیمار را از منبع سوختگی یا گرما دور کنید.
- در صورت سوختگی با مواد شیمیایی که باعث آسیب شده است، باید فورا لباس ها را درآورد.
- تمام لوازم جانبی، زیورآلات، حلقه یا لباس های تنگ باید درآورده شوند زیرا ممکن است ناحیه آسیب دیده متورم شود.
- اگر مصدوم احساس ضعف یا غش کرد، باید دراز بکشد. اما محل آسیب دیده باید در آب سرد قرار داده شود.
- ناحیه سوخته شده را حداقل ۲۰ دقیقه زیر آب سرد نگه دارید.
- ناحیه سوختگی باید به آرامی با یک حوله نرم و تمیز خشک شود.
- پانسمان تمیز و استریل باید استفاده شود.
- سعی نکنید لباس چسبیده به ناحیه سوختگی را بکشید. بهتر است این کار را به عهده پزشک بگذارید.
- از آلوئه ورا، کرم های ضد عفونی کننده و پماد آنتبیوتیک استفاده کنید. این کار را روزی دو الی سه بار تکرار کنید.
- از زدن سیب زمینی، خمیردندان، کره یا روغن های گیاهی خودداری کنید.
چه زمانی به دنبال درمان پزشکی باشیم؟
در حالی که سوختگی های جزئی را می توان در خانه درمان کرد، آسیب های ناشی از سوختگی های شدید را نباید نادیده گرفت. در چنین مواردی فرد مبتلا باید فوراً به دنبال کمک پزشکی باشد. در زیر شرایطی وجود دارد که آسیب سوختگی نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد:
- سوختگی های شیمیایی توسط موادی مانند اسیدها یا سوختگی های الکتریکی.
- به نظر می رسد سوختگی چندین لایه از بافت های پوست را تحت تاثیر قرار داده است.
- سوختگی که ناحیه وسیعی از پوست را می پوشاند.
درمان سوختگی فقط باید توسط پزشک انجام شود. اگر در یک موقعیت ناگوار، لباس شخص آتش گرفت، بهتر است فرد را با یک پتو بپوشانید و تکنیک stop-drop-roll* انجام دهید. هرگز فرد را با آب خیس نکنید. کمک های اولیه مناسب فقط باید توسط پزشک انجام شود.
* stop-drop-roll روشی موثر برای خاموش کردن آتش لباس است. اگر این تکنیک به درستی تمرین و اجرا شود، می تواند از سوختگی شدید جلوگیری کند و احتمالا جان فرد را نجات دهد. این تکنیک تقریباً روی هر نوع سطحی در اطراف نتیجه می دهد.
در تکنیک فرد آتش گرفته باید بایستد (از هر گونه حرکت خودداری کند چرا که آتش شعله ورتر می شود)، روی زمین بیفتد، صورت خود را با دستان خود پوشانده و غلت بزند تا آتش خاموش شود.
از بین بردن جای سوختگی
در طول فرآیند بهبودی پوست سوخته زخم و اسکار ایجاد می شود. پوست ناحیه سوخته ضخیم شده و تغییر رنگ می یابد، اغلب بعد از سوختگی پوست آسیب دیده سلول های آن ناحیه می میرند. اسکارهای سوختگی بسته به میزان آسیب دیدگی پوست می توانند بزرگ یا کوچک باشند. شدت سوختگی تعیین می کند که آیا این اسکارها محو می شوند یا برای همیشه باقی می مانند. در این بخش به معرفی راه کارهایی برای برطرف کردن جای سوختگی می پردازیم.
کرم های آنتی بیوتیک
هنگامی که سوختگی دارای تاول های باز است، بهتر است از کرم ها و پمادهای آنتی بیوتیکی استفاده کنید. کرم های آنتی بیوتیک می توانند به جلوگیری از عفونت در زخم کمک کنند و به بهبود سریعتر سوختگی کمک کنند. برخی از کرم‌های موضعی حاوی مواد تسکین دهنده درد نیز هستند که ممکن است ناراحتی را کاهش دهند. پس از استفاده از کرم آنتی بیوتیک، تاول های در معرض دید را بپوشانید تا زخم ها عفونت نکند.
مصرف کلاژن ساز طبیعی
بدن پروتئینی به نام کلاژن تولید می کند تا پوست آسیب دیده را ترمیم کند که منجر به ایجاد اسکار می شود. با مصرف خوراکی های حاوی کلاژن می توانیم سرعت تولید کلاژن را افزایش دهیم تا پوست هر چه زودتر ترمیم یابد. کلاژن هم در برخی غذاهای دریایی یافت می شود و هم در سال های اخیر به شکل مکمل خوراکی کلاژن برای اهداف مختلف بکار می رود. مصرف قرص و پودر کلاژن خوراکی بهترین راه برای بهبود زخم در بیماران مبتلا سوختگی می باشد که کم هزینه و در دسترس نیز است.
جدیدترین یافته ها نشان داده اند کلاژن هیدرولیز شده می تواند به طور قابل توجهی بهبود زخم و پیش آلبومین در گردش را بهبود دهد.
سخن پایانی
سوختگی یکی از بحرانی ترین اتفاقات رخ داده در زندگی هر شخص است که با اختلالات فیزیکی، متابولیک و روانی گسترده و طولانی مدت همراه است. ترمیم سریع پوست تاثیر زیادی در کاهش و از بین بردن جای سوختگی دارد. محصولاتی از قبیل کرم و پماد ها کار بازسازی پوست را انجام می دهند. اما می توانید در بازه زمانی که سوختگی پوست نیاز به ترمیم دارد مواد مغذی لازم را از طریق مکمل های کلاژن ساز راحت تر و سریع تر دریافت کنید.