آنچه در این مقاله می خوانید:
تعریق ناگهانی در شرایط و حالات مختلف از آن دسته مشکلات ناراحت کننده ای است که عده ای بیش از دیگران با آن دست به گریبان هستند. عرق کردن بیشتر در ناحیه کف دست، صورت، زیر بغل و سر رخ می دهد. اما آیا عرق کردن بدن نشانه بیماری یا اختلال است؟ علت عرق کردن چیست؟ آیا علت عرق کردن در زنان با مردان متفاوت است؟ در این مطلب از مجله سلامتی داروبوم به تمام این سوالات پاسخ می دهیم. همچنین تعریق شبانه و گرگرفتگی یائسگی را به طور جداگانه بررسی می کنیم. با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
عرق کردن چیست؟
تعریق یا به انگلیسی هایپرهیدروزیس (hyperhidrosis) یک واکنش طبیعی به شرایط خاصی مانند هوای گرم، فعالیت بدنی بالا، تب، استرس و احساس ترس یا خشم است. تعریق در حد متعادل به بهبود متابولیسم بدن، آزاد شدن آندورفین که نتیجه آن دفع سموم بدن است کمک می کند. تعریق می تواند فقط یک ناحیه خاص یا کل بدن را تحت تاثیر قرار دهد. این مسئله تهدید جدی برای سلامتی نیست اما باعث ناراحتی و آسیب روانی می شود.
علاوه بر هایپرهیدروزیس، ژنتیک، مقدار زیادی غدد عرق، شرایط آب و هوایی، احساسات شدید، برخی داروها و شرایط پزشکی نیز می توانند علت عرق کردن زیاد سر و صورت باشند.
عرق کردن در نوجوانی و آغاز بلوغ ظاهر می شود و اغلب پاها، دست ها، صورت و زیر بغل درگیر می شوند. درمان هایی وجود دارد که موجب کاهش علائم تعریق می شود.
انواع و علل تعریق
علت زمینه ای عرق کردن بستگی به نوع هایپرهیدروزیس دارد. تعریق بیش از حد به دو دسته تقسیم می شود که به پزشکان و مبتلایان کمک می کند علت آن را درک کنند و سپس به درمان بپردازند.
دو نوع هایپرهیدروزیس عبارتند از: کانونی اولیه و ثانویه.
هایپرهیدروزیس کانونی اولیه
هیپرهیدروزیس کانونی اولیه به تعریق بیش از حد اطلاق می‌شود که ناشی از بیماری دیگری نیست و همچنین از عوارض جانبی داروها نیست. در این شرایط اعصابی که معمولاً باعث تعریق می شوند ممکن است بیش از حد فعال شوند و حتی بدون گرما یا فعالیت بدنی غدد عرق را تحریک کنند.
تعریق بیش از حد خود بیماری است. این نوع تعریق در نواحی بسیار خاصی از بدن (که به عنوان نواحی کانونی توصیف می‌شوند) رخ می‌دهد و معمولاً نسبتاً «متقارن» است، به این معنی که هر دو سمت چپ و راست بدن به طور مشابه تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
شایع ترین نواحی کانونی عرق کردن دست ها، تعریق پاها، عرق کردن زیر بغل و عرق کردن صورت یا سر است. اکثر افراد مبتلا به هایپرهیدروزیس در بیش از یک ناحیه تعریق بیش از حد را تجربه می‌کنند؛ به‌ویژه کسانی که کف دست‌هایشان عرق کرده است، تقریباً همیشه پاهایشان عرق می‌کند.
هیپرهیدروزیس کانونی اولیه اغلب در دوران کودکی یا نوجوانی شروع می شود، به ویژه هایپرهیدروزیس دست ها و پاها. جالب توجه است، اگرچه افراد مبتلا به هایپرهیدروزیس کانونی اولیه حداقل یک بار در هفته دوره‌هایی از تعریق بیش از حد را تجربه می‌کنند، اما معمولا هنگام خواب عرق نمی کنند.
همچنین نشان داده شده است که هایپرهیدروزیس کانونی اولیه ممکن است ارثی باشد و بسیاری از اعضای یک خانواده ممکن است از این عارضه رنج ببرند. اما متأسفانه بسیاری از آنها هرگز به دلیل خجالت در مورد آن صحبت نمی کنند.
هایپرهیدروزیس عمومی ثانویه
نوع اصلی دیگر، هیپرهیدروزیس عمومی ثانویه نامیده می شود. این نوع تعریق بیش از حد ناشی از بیماری دیگری است یا از عوارض جانبی یک دارو است. به همین دلیل است که به آن ثانویه می گویند.
بر خلاف هیپرهیدروزیس کانونی اولیه، افراد مبتلا به هایپرهیدروزیس ثانویه تعریق را در نواحی بزرگتر یا دیگر بدن (که به عنوان نواحی عمومی توصیف می شود) تجربه می کنند.
یکی دیگر از تفاوت های کلیدی بین دو نوع هیپرهیدروزیس این است که افراد مبتلا به هایپرهیدروزیس عمومی ثانویه ممکن است اغلب علائم تعریق خود را هنگام خواب تجربه کنند.
با هایپرهیدروزیس ثانویه، تعریق بیش از حد معمولا در بزرگسالی شروع می شود، در حالی که هایپرهیدروزیس اولیه در دوران کودکی یا نوجوانی شروع می شود.
در درمان تعریق بیش از حد ثانویه مهم است که ریشه مشکل چه بیماری زمینه ای یا داروی مصرفی است و در اغلب موارد قادر به درمان قطعی نیستید و فقط می توانید علائم را کنترل کنید.
با یک پزشک متخصص درباره تعریق ثانویه صحبت کنید. داروهایی را که مصرف می کنید از جمله بدون نسخه و گیاهی حتما بازگو کنید.
هیپرهیدروزیس ثانویه به دلیل شرایط یا بیماری دیگری ایجاد می شود. برخی از این ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- دیابت
- یائسگی
- مشکلات تیروئید
- قند خون پایین
- برخی از انواع سرطان
- حمله قلبی
- اختلالات سیستم عصبی
- عفونت ها
داروهایی که ممکن است باعث تعریق شوند:
- الکلیسم مزمن
- آسیب نخاعی
برخی از سرطان‌ها باعث تعریق شبانه می‌شوند، بنابراین اگر فقط در شب عرق می‌کنید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
علت عرق کردن زیاد در خواب
تعریق شبانه یکی از رایج ترین شکایات بیماران است. زنان بیش از مردان آن را تجربه می کنند. بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیکی و شرایط بهداشتی زمینه ای وجود دارد که می تواند باعث عرق کردن زیاد هنگام خواب در مردان و زنان شود.
منطقه حرارتی (thermoneutral zone) محدوده دمایی است که بدن ما با آن راحت است. از لرز برای گرم کردن ما استفاده می شود و از عرق کردن برای خنک کردن ما استفاده می شود تا بتوانیم در این محدوده بمانیم. در حالی که اکثر مردم منطقه گرما خنثی مشابهی دارند، این محدوده دینامیکی است که می تواند تحت تأثیر جنسیت، سلامتی و تناسب اندام باشد. اگر ناحیه حرارتی شما در طول خواب افزایش یا باریک شود، این تغییر می تواند عرق شبانه را تحریک کند.
چاقی و تعریق بیش از حد
هیپرهیدروزیس می تواند ناشی از چاقی یا داشتن BMI 30 یا بالاتر باشد. افراد چاق به چند دلیل بیشتر عرق می کنند. آنها مجبورند برای انجام فعالیت های روزانه بیشتر از نظر بدنی تلاش کنند و بیشتر در معرض گرمازدگی هستند. آنها همچنین دارای مساحت سطح کمی هستند که به وزن آنها مربوط می شود، بنابراین بدن آنها مجبور است برای خنک کردن خود سخت تر کار کند، که منجر به تعریق بیشتر می شود.
محصول پیشنهادی:
برای حفظ سلامتی این افراد از جمله کاهش تعریق، مکمل های تناسب اندام و کاهش وزن توصیه می شود.
علت عرق کردن ناگهانی بدن زنان
تغییرات هورمونی در زنان ناشی از یائسگی یکی دیگر از علل احتمالی هیپرهیدروزیس ثانویه است. یائسگی زمانی اتفاق می افتد که استروژن در زنان با افزایش سن کاهش می یابد. هرکسی که تغییرات شدیدی را در سطح هورمون تجربه می‌کند، می‌تواند انتظار تغییرات بدنی زیادی را نیز داشته باشد و تعریق بیش از حدکه اغلب با گرگرفتگی مرتبط است یکی از علائم رایج یائسگی است. مصرف قرص یائسگی برای کاهش علائم از جمله گرگرفتگی توصیه می شود.
علت عرق کردن ناگهانی بدن مردان
در حالی که تحقیقات هنوز ثابت نکرده است که مردان بیشتر از زنان آن را تجربه می‌کنند، اما به طور کلی، مردان بیشتر به این دلیل که غلظت غدد عرق مشابهی دارند، تمایل به تولید عرق بیشتری دارند و آن غدد تمایل به فعالیت بیشتری دارند. علاوه بر این، تعریق با افزایش گرمای داخلی رخ می‌دهد، که می‌تواند به طور متوسط با توده عضلانی بیشتر در مردان در مقایسه با زنان مرتبط باشد.
عوارض تعریق زیاد
عوارض هایپرهیدروزیس عبارتند از:
۱- برهم خوردن تعادل الکتریکی بدن
۲- از بین رفتن و دفع ویتامین C که نتیجه آن کاهش سطح ایمنی و گاها تب می شود.
۳- کاهش سطح آب بدن
۴- دفع ویتامین های محلول در آب بدن مانند ویتامین گروه B که همین موضوع ممکن است سبب ایجاد استرس بیشتر یا ریزش مو و خشکی پوست شود.
۵- برهم خوردن تعادل هورمونی
۶- بروز برخی عفونت ها؛ افرادی که زیاد عرق می کنند بیشتر در معرض عفونت های پوستی هستند.
۷- اثرات اجتماعی و عاطفی؛ دست ها و سر و صورت و لباس‌های خیس عرق می‌تواند خجالت‌آور باشد. این وضعیت همیشگی ممکن است بر اهداف کاری و تحصیلی تأثیر بگذارد.
مواد غذایی که سبب تعریق زیاد می شود
- مواد غذاییی دارای پروتئین حیوانی با چربی بالا
- مواد غذایی دارای کربوهیدرات بالا
- کافئین
کمبود ویتامین و تعریق زیاد
برخی ویتامین ها موجب تعریق بیش از حد در بدن می شوند، از جمله موارد زیر:
ویتامین D
تعریق بیش از حد بخصوص در نواحی گردن و پیشانی می تواند نشانگر کمبود ویتامین D باشد. حدود ۱ میلیارد نفر در سراسر جهان کمبود ویتامین D دارند. یک آزمایش خون سریع توسط پزشک می تواند سطح D را در بدن تعیین کند. اگر کمبود داشته باشید، پزشک قرص ویتامین D تجویز می کند.
مقاله پیشنهادی:
آزمایش ویتامین D چرا و چگونه انجام می شود؟
گروه ویتامین B
ویتامین های B به تنظیم هورمون ها کمک می کنند و سطح استرس را تحت کنترل نگه می دارند. اگر هورمون ها یا استرس باعث تعریق شما می شوند، ویتامین های B ممکن است به هایپرهیدروزیس شما کمک کند. ویتامین های B از جمله ویتامین B12 (کوبالاین)، B9 (اسید فولیک) و B6 (پیردوکسین) از جمله ویتامین های مفید برای کاهش تعریق و کنترل آن هستند.
منیزیم
ماده معدنی منیزیم موثر در اعصاب و غدد تعریق بدن می باشد. ما به طور طبیعی هنگام عرق کردن، منیزیم را از دست می دهیم. منیزیم پایین می تواند منجر به استرس شود که منجر به تعریق بیشتر و از دست دادن بیشتر منیزیم می شود. مصرف مکمل های منیزیم می تواند به حفظ تعادل سطح منیزیم کمک کند و در نتیجه تولید عرق را مهار کند.
کلسیم
کلسیم به تنظیم دمای بدن کمک می کند. علاوه بر این، اگر منیزیم مصرف می کنید، برای بهبود توانایی بدن در جذب منیزیم به کلسیم نیاز دارید.
راه های پیشگیری، کنترل و درمان عرق کردن
حدود ۳ درصد از جمعیت دارای نوعی هیپرهیدروزیس کانونی اولیه هستند، اما تنها ۲۲٫۸ درصد از افراد مبتلا به این عارضه به طور خاص عرق سر و صورت دارند. اگر فکر می کنید ممکن است هیپرهیدروزیس سر داشته باشید یا فقط با تعریق صورت، دست و پنجه نرم می کنید، این گزینه های درمانی تا حد زیادی به بهبود شرایط کمک می کند.
محصولات ضد تعریق
اولین راهی که برای کنترل تعریق به ذهن می رسد استفاده از محصولات ضد تعریق است. ضد تعریق ها عواملی هستند که تولید عرق بدن را کاهش می دهند و معمولاً روی پوست استفاده می شوند. اکثر ضد تعریق ها از آلومینیوم کلراید یا نوع دیگری از نمک فلزی به عنوان یک ماده فعال استفاده می کنند.
متأسفانه، این مواد می‌توانند برای پوست تحریک‌کننده باشند که انتخاب ضد تعریق مناسب را دشوار می‌کند، مخصوصاً برای کسانی که دچار تعریق صورت هستند. برخی از ضد تعریق ها هستند که به طور خاص برای پوست های حساس در نواحی مانند صورت و کشاله ران ساخته شده اند.
اگر احساس می کنید که ضد تعریق کافی نیست، چند گزینه تجویزی وجود دارد که می توانید با متخصص پوست خود در میان بگذارید.
داروهای ضد تعریق
گاهی اوقات برای درمان هیپرهیدروزیس از داروهای خوراکی استفاده می شود. اغلب، پزشکان نوعی دارو به نام آنتی کولینرژیک را تجویز می کنند که باعث می شود بدن با تداخل با یک انتقال دهنده عصبی به نام استیل کولین، عرق کمتری تولید کند.
آنتی کولینرژیک ها می توانند برای برخی افراد موثر باشند، اما اغلب دارای عوارض جانبی سیستمیک سنگین هستند زیرا کل بدن را تحت تاثیر قرار می دهند. گلیکوپیرولات و اکسی بوتینین رایج ترین آنتی کولینرژیک هایی هستند که برای هایپرهیدروزیس تجویز می شوند.
آنتی کولینرژیک ها گاهی اوقات به شکل موضعی در دسترس هستند که می توانند مستقیماً روی پوست با عوارض جانبی کمتری استفاده شوند، اما این داروها در درمان هایپرهیدروزیس جدیدتر هستند.
محصول پیشنهادی:
خرید اینترنتی انواع محصولات ضد تعریق شامل اسپری، مام و دئودورانت همین حالا از داروخانه آنلاین داروبوم.
بوتاکس
بوتاکس یا سم بوتولینوم A برای درمان هایپرهیدروزیس به طور موفقیت آمیزی استفاده شده است و برای درمان هایپرهیدروزیس زیر بغل مورد تایید جوامع پزشکی است. بوتاکس سمی است که توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم ساخته می‌شود و برای جلوگیری از تولید عرق به پوست تزریق می‌شود.
در حالی که بوتاکس موثر است، زمانی که بوتاکس روی صورت استفاده می شود، خطراتی نیز به همراه دارد. به طور خاص، عدم تقارن صورت یک مسئله است زیرا ممکن است یک طرف صورت پس از درمان افتادگی کند. مطالعات بیشتری باید انجام شود تا نشان داده شود که بوتاکس چقدر ایمن و موثر برای تعریق صورت است، اما این یک گزینه درمانی امیدوارکننده است.
جراحی
سمپاتکتومی آندوسکوپی توراسیک (ETS) نوعی روش جراحی است که برای درمان هیپرهیدروزیس کانونی اولیه استفاده می شود. معمولاً برای درمان هیپرهیدروزیس کف دست (عرق دست) و گاهی اوقات برای درمان هیپرهیدروزیس زیر بغل استفاده می شود.
با این حال، ETS یک جراحی تهاجمی است و با خطرات بزرگی همراه است. بیماران ممکن است دچار عوارضی مانند تعریق جبرانی شوند که گهگاه می تواند بدتر از هیپرهیدروزیس اولیه باشد. بنابراین، ETS تنها زمانی باید در نظر گرفته شود که تمام گزینه های درمانی دیگر تمام شده باشند.
معمولا روش جراحی آخرین راه و در شرایطی توصیه می شود که روش های قبلی پاسخگو نباشد. به ندرت افراد نیاز به جراحی برای کم کردن عرق بدن دارند.
اگر با تعریق بیش از حد صورت دست و پنجه نرم می کنید، به جستجو ادامه دهید تا زمانی که درمانی مناسب پیدا کنید.
سخن پایانی
در این مقاله ابتدا به عوامل تشدید کننده تعرق و انواع آن پرداختیم. در ادامه تعدادی از راه های درمان عرق کردن بیش از حد بدن را معرفی کردیم. همچنین تعدادی از ویتامین ها و مینرال های موثر در تعریق را بررسی کردیم. برای خرید اینترنتی انواع مکمل و قرص مولتی ویتامین می توانید به سایت داروخانه داروبوم مراجعه کنید.