آنچه در این مقاله می‌خوانید:
کیست تخمدان یکی از بیماری های بسیار شایع در بین بانوان است. بسیاری از زنان در مورد اینکه کیست تخمدان چیست و چه عوارضی دارد اطلاعی ندار ندو حتی در صورت ابتلا متوجه آن نیز نمی‌‌شوند. در این مقاله با بررسی نشانه ها و علائم کیست تخمدان به معرفی روش های درمانی این عارضه نیز خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب
کیست تخمدان چیست؟
کیست های تخمدان کیسه های پر از مایعی هستند که روی تخمدان یا سطح آن تشکیل می‌شوند. زنان دارای دو تخمدان هستند که در دو طرف رحم قرار گرفته است. تخمدان ها هر ماه به عنوان بخشی از چرخه قاعدگی زنان، تخمک آزاد می‌کنند.
حدود ۷ درصد از زنان در مقطعی از زندگی خود دچار کیست تخمدان می‌شوند. برای اکثر زنان، این مشکل بی ضرر و بدون درد است و اغلب خود به خود و بدون درمان برطرف می‌شوند. با این حال کیست می‌تواند باعث درد شود یا به عوارض جدی تری تبدیل شود. این بیماری زمانی که با درد ناگهانی یا علائم دیگر همراه باشد ممکن است باعث نگرانی شود.
به ندرت، این مشکل ممکن است به شرایط جدی تری تبدیل شود ولی اگر کیست بیش از حد بزرگ شود منجر به یک وضعیت خطرناک به نام پیچ خوردگی تخمدان خواهد شد. برخی از کیست ها نیز خطر پارگی دارند که می‌تواند باعث خونریزی داخلی شود. هر دو شرایط می‌توانند بدون هشدار ایجاد شوند و نیاز به مداخله پزشکی دارند.
درک علل و علائم کیست تخمدان مهم است. انجام معاینات منظم لگن می‌تواند به شما کمک کند سالم بمانید. این مشکل در درجه اول به دلیل عدم تعادل هورمونی، اندومتریوز یا بروز طبیعی کیست جسم زرد ایجاد میشود و روش های درمانی متعددی برای آن وجود دارد.
چه اندازه کیست تخمدان خطرناک است؟
کیست های تخمدان اغلب خوش خیم هستند و اگر کوچک باشند خطری ندارند. اندازه این کیست ها زیر ۵ سانتی متر است. اما کیست های بین ۵ تا ۱۰ سانتی متر (کیست بالای ۵۰ میلی متر) خطرناک در نظر گرفته می شود.
آیا کیست در هر دو تخمدان ایجاد می شود؟
کیست ها ممکن است در یک تخمدان یا در هر دو تخمدان تشکیل شود. کیست از نظر اندازه یا محل قرار گیری متفاوت است. اکثر کیست ها خطر خاصی ندارند اما در موارد نادر ممکن است سرطانی شوند.
چه زمانی و چرا فولیکول تبدیل به کیست می شود؟
فولیکول حاوی مایعی است که از تخمک در حین رشد محافظت می کند و هنگامی که تخمک آزاد می شود می ترکد اما گاهی اوقات عدم تعادل هورمونی می تواند از رسیدن فولیکول های در حال رشد و آزاد شدن تخمک جلوگیری کند یا آنکه مایع خود را تخلیه نمی کند. اگر تخمک را آزاد نکند، بعد از آزاد شدن تخمک منقبض می شود. اگر این اتفاق رخ دهد، فولیکول متورم شده و تبدیل به کیست می شود.
انواع کیست تخمدان کدامند؟
کیست های تخمدان انواع مختلفی دارند. شناسایی نوع کیست در روند درمان تاثیر قابل ملاحظه ای دارد. شایع ترین انواع کیست ها، کیست های عملکردی است که در نتیجه تخمک گذاری و عملکرد تخمدان ها ایجاد می شوند. کیست های عملکردی معمولاً ضرری ندارند و با گذشت زمان کوچک شده و بهبود می یابند. انواع دیگر کیست ها کمتر شایع هستند.
انواع کیست تخمدان عبارتند از:
- کیست فولیکولار
- کیست لوتئال
- کیست هموراژیک
- کیست درموئید
- کیست شکلاتی یا آندومتریوز
آیا کیست تخمدان همان تنبلی تخمدان است؟
خیر کیست تخمدان با تنبلی تخمدان (تخمدان پلی کیستیک) متفاوت است. علائم این دو بیماری به هم شبیه است و بسیاری این دو را یکسان می دانند. مهمترین تفاوت آنها این است که تنبلی تخمدان موجب عدم تعادل هورمون ها می شود اما در کیست تخمدان هورمون ها تحت تاثیر قرار نمی گیرند.
علائم کیست تخمدان چیست؟
اگرچه برخی از کیست های تخمدان بدون درد ایجاد می‌شوند و هیچ آسیبی به شما نمی‌رسانند اما برخی از زنان مبتلا به کیست علائم کیست تخمدان در پریودی را تجربه می‌کنند. نشانه ها و علائم کیست تخمدان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
۱- درد لگن
هنگامی که کیست تخمدان ایجاد میشود، برخی از زنان درد متوسط تا شدید را تجربه می‌کنند. درد ممکن است به صورت یک درد مبهم و مداوم یا به شکل یک درد تیز یا ناگهانی رخ دهد. برای بسیاری از زنان، درد لگن یکی از علائم شایع این عارضه است. این درد اغلب در حین یا بعد از رابطه جنسی رخ می‌دهد. فراتر از درد لگن در حین مقاربت، برخی از زنان دچار کمردرد، گرفتگی در پاها یا حساسیت سینه می‌شوند.
۲- نفخ
نفخ که اغلب با احساس سنگینی یا پری شکم رخ می‌دهد، یکی از علائم شایع کیست تخمدان است. نفخ می‌تواند در طول دوره عادت ماهیانه شما از نظر شدت نوسان داشته باشد.
۳- افزایش وزن
کیست گاهی اوقات می‌تواند با افزایش وزن شدید یا غیرعادی همراه باشد. این مسئله می‌تواند زمانی رخ دهد که کیست تخمدان در نتیجه عدم تعادل هورمونی باشد.
۴- قاعدگی دردناک و سنگین
یکی از علائم رایج کیست تخمدان، دوره های قاعدگی دردناک است. بسیاری از زنان همچنین خونریزی شدید، گرفتگی عضلات بسیار دردناک و نفخ شدید را تجربه می‌کنند.
۵- خونریزی غیر طبیعی
اگر در طول دوره قاعدگی خود خونریزی خارج از دوره، لکه بینی یا خونریزی شدید غیرمعمول دارید، ممکن است دچار این عارضه شده باشید.
بیشتر بخوانید: در دوران قاعدگی چه چیزی نخوریم؟
چه کسانی ریسک ابتلا به کیست تخمدان دارند؟
همه دختران و زنانی که پریود می شوند احتمال دارد دچار کیست تخمدان شوند. این افراد ممکن است تا پایان عمر از وجود کیست آگاه نشوند و دفع یا افتادن کیست را متوجه نشوند. این کیست ها بدون خطر هستند. تنها زمانی فرد متوجه کیست می شود که تعداد یا اندازه آن افزایش یابد.
انواع روش های تشخیص کیست تخمدان چیست؟
با انجام سونوگرافی کیست تخمدان، اندازه و نوع آن قابل مشاهده و بررسی است. در نتیجه پزشک می تواند درمان مناسب را تجویز کند. سایر روش های تشخیص کیست تخمدان شامل ۱- سی تی اسکن ۲- ام آر آی ۳- آزمایش خون است.
دارو برای کیست تخمدان چیست؟
هنگامی که کیست تخمدان در شما تشخیص داده شد، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- قرار ملاقات های بعدی برای نظارت بر رشد کیست
- استفاده از قرص های کنترل بارداری هورمونی برای کند کردن رشد کیست
- جراحی برای برداشتن کیست
قرص های ضد بارداری رایج ترین داروهایی هستند که برای درمان کیست تخمدان مورد استفاده قرار می‌گیرند. این قرص ها معمولاً حاوی استروژن و یک فرم مصنوعی پروژسترون به نام پروژستین هستند که اختلالات هورمونی را با افزایش سطح استروژن و کاهش سطح تستوسترون بدن تنظیم می‌کنند. بهترین دارو برای کیست تخمدان را پزشک برای شما تجویز خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: بهترین دارو برای کیست تخمدان چیست؟
عوارض کیست تخمدان
اگر علائم دردناک مرتبط با کیست تخمدان را تجربه کردید، باید به دنبال درمان پزشکی باشید. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر باید فورا به دنبال درمان باشید:
- درد ناگهانی یا تیز
- استفراغ
- سرگیجه
- از دست دادن هوشیاری
- تب
این علائم ممکن است نشان دهنده پارگی کیست یا پیچ خوردگی تخمدان باشد که در صورت عدم درمان برای سلامتی خطرناک است. برخی از کیست ها با عوارضی مانند مشکل در ادرار کردن، مشکل در دفع مدفوع، اشکال در حرکات روده و فوریت ادرار همراه هستند.
بیشتر بخوانید: استحمام در دوران قاعدگی مضر است یا مفید؟
کیست تخمدان باعث ناباروری میشود؟
همان طور که خواندید کیست های تخمدان انواع مختلفی دارند، اکثر کیست ها باعث ناباروری نمی شوند. اما یکی از انواع کیست به نام کیست آندومتریوز (کیست شکلاتی) در شرایطی که چسبندگی زیاد و واکنش التهابی ایجاد کند می تواند موجب تخریب تخمدان شود که در نتیجه احتمال نازایی را به همراه دارد.
آیا همه کیست های تخمدان نیاز به جراحی دارند؟
همه کیست ها به جراحی نیاز ندارند، بسیاری از کیست ها کوچک و بی خطر هستند و به خودی خود دفع می شوند یا بدون نیاز به درمان خاصی باقی می مانند. این نوع از کیست ها به نام کیست های فیزیولوژیک شناخته می شوند و نیازی به جراحی ندارند.
اندازه کیست تخمدان
اندازه کیست تخمدان بسته به نوع کیست متفاوت است و معمولاً معیاری برای تعیین نیاز به جراحی برای برداشت کیست است. اندازه کیست ها از بسیار کوچک تا ۵۰ تا ۶۰ میلی متر دیده میشود و معمولاً تا زمانی که اندازه آن ۱۰ سانتی متر شود هیچ اقدامی برای برداشت آن صورت نمی‌گیرد.
کیست رحم چیست و چه عوارضی دارد؟
کیست ها در بافت های رحم نیز ممکن است تشکیل شوند. کیست رحم معمولا در اثر عواملی از جمله اندومتریوز، فیبروم، آدنومیوز و… تشکیل میشود. کیست رحم با دردهای قاعدگی شدید همراه است. عموما این بیماری منجر به سرطان رحم نمی‌‌شود. با این حال لازم است نسبت به درمان آن سریعتر اقدام شود.
کیست تخمدان در دختر
این عارضه در همه خانم ها ممکن است ایجاد شود و در دختران معمولاً با دوره های بی نظم عادت ماهیانه و دردهای شدید همراه است. بسیاری از این کیست ها خود به خود از بین می‌رود اما برخی نیز بر اساس تشخیص پزشک به درمان نیاز دارد.
سخن پایانی
حفظ سلامت عمومی بدن و توجه به آن از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد. از این رو توصیه میشود هر شش ماه یکبار برای ببرسی سلامتی به پزشک مراجعه کرده و به این نکته که پیشگیری بهتر از درمان است توجه نمایید. تامین ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن در حفظ سلامتی نقش مهمی دارند. شما می‌توانید با مراجعه به داروخانه آنلاین داروبوم انواع مکمل های مورد نیاز خود را با کمترین قیمت تهیه کنید.