آنچه در این مقاله می خوانید:
قرص آهن و فولیک اسید برای درمان کم خونی فقر آهن تجویز می‌شود. این دارو مانند هر داروی دیگری در صورت عدم مصرف صحیح می‌تواند عوارض جانبی به دنبال داشته باشد. مهمترین عوارض قرص آهن و فولیک اسید حالت تهوع، اسهال، یبوست و دردهای شکمی است. حتماً قبل از مصرف این قرص در رابطه با مصرف صحیح آن با پزشک خود صحبت کنید. در ادامه عوارض قرص آهن و فولیک اسید مفصل شرح داده می‌شود.
قرص آهن و اسید فولیک برای افراد به دلایل مختلف تجویز می‌شود. این دو ماده مغذی هم به صورت جداگانه و هم ترکیب با هم به شکل قرص، کپسول یا شربت در داروخانه موجود هستند. آهن و اسید فولیک با تامین دو ریزمغذی ضروری از سلامت بدن پشتیبانی کرده و به خصوص از کم خونی پیشگیری می‌کند.
قرص اسید فولیک و آهن فواید بسیاری برای سلامتی دارد و می‌توان در سنین مختلف از فواید آن بهره مند شد. این قرص خصوصاً برای دوران بارداری و شیردهی بسیار حائز اهمیت است. تعیین دوز این قرص توسط پزشک بر اساس وضعیت فرد و سن او انجام می‌شود. این قرص مانند هر داروی دیگری ممکن است در کنار فواید، عوارضی نیز داشته باشد.
فهرست مطالب
تداخلات دارویی مکمل آهن
قرص آهن با برخی داروها و مکمل های غذایی تداخل مصرف دارد در واقع یا جذب آهن را کاهش می دهند یا در قرص آهن در جذب این داروها تداخل ایجاد می کند. تداخلات دارویی مکمل های آهن شامل موارد زیر هستند:
- کاربیدوپا (Carbidopa)
- لوودوپا (Levodopa)
- کلرهگزیدین (Chlorhexidine)
- سیپروفلوکسازین (Ciprofloxacin)
- دفروگزامین ((Deferoxamine
- دوکسی سایکلین(Doxycycline)
- جمی فلوکسازین((Gemifloxacin
- لووفلوکسازین(Levofloxacin)
- متیل دوپا (Methyldopa)
- افلوکسازین(Ofloxacin)
- پنی سیلامین(Penicillamine)
- ریزدرونات(Risedronate)
- سولفاسالازین(Sulfasalazine)
- تتراسایکلین(Tetracycline)
- وارفارین(Warfarin)
مصرف مکمل آهن یا فولیک اسید به سیاه شدن دندان ها ارتباط دارد؟
آهن به شکل قرص و کپسول سبب تغییر رنگ دندان‌ها نمی شود. اما غلظت بالای آهن که بیشتر به شکل قطره یا شربت آهن می تواند این مشکل را ایجاد کند. مکمل های مایع برای مصرف کودکان ارائه شده است و این مشکل در نوزدان و خردسالان مشاهده می شود نه در بزرگسالان. مکمل های آهن حاوی یون های فلزی هستند که در تماس با مینای دندان واکنش نشان داده و لک های قهوه ای مایل به سیاه روی دندان ها ایجاد می کنند. این تغییر رنگ موقت بوده و بعد از پایان دو سالگی کودک از بین رفته یا کمرنگ می شود.
تغییر رنگ مدفوع (سیاه شدن مدفوع) ناشی از مصرف مکمل آهن است؟
مصرف قرص آهن چه به صورت مجزا یا بخشی از مکمل های غذایی می تواند موجب سیاه یا حتی سبز رنگ شدن مدفوع شود. این موضوع طبیعی است و خطری ندارد. این تغییر رنگ به این دلیل رخ می دهد که مقادیر اضافی آهن در روده بزرگ با سولفیدها واکنش داده و سولفیدها آهن را تیره می کند. فراموش نکنید بین سیاه شدن مدفوع ناشی از مصرف زیاد قرص آهن و سیاه شدن مدفوع ناشی از خونریزش گوارشی تفاوت وجود دارد.
برای رفع یبوست ناشی از مصرف آهن چه کنیم؟
یبوست یکی از عوارض جانبی مصرف قرص های آهن است. برای پیشگیری از این عارضه می توان از مکمل های آهن حاوی بیس گلیسینات استفاده کرد. همچنین برای کاهش احتمال یبوست از دوزهای پائین تر استفاده کنید و دو بار در روز آن را میل کنید. در طول دوره مصرف قرص آهن آب و فیبر بیشتری مصرف کنید و فعالیت بدنی داشته باشید.
مصرف آهن می‌تواند باعث تغییر رنگ پوست شود؟
افرادی که مقادیر زیادی آهن را در مدت زمان طولانی مصرف می‌کنند ممکن است پوستشان تیره شود و رنگ پوست به خاکستری یا برنزی متمایل شود. لک شدن پوست به دلیل نشت آهن به بافت زیر جلدی، یک عارضه جانبی نادر اما مهم است که در تزریق آهن به صورت وریدی رخ می دهد.
عوارض قرص اسید فولیک
مصرف مکمل فولیک اسید می تواند عوارض و مشکلاتی برای سلامتی ایجاد کند. عوارض جانبی اسید فولیک با دوزهای بالاتر اسید فولیک (تا ۱۵ میلی‌گرم در روز) بیشتر رخ می‌دهد و شامل موارد زیر است:
۱- پنهان کردن کمبود ویتامین B12
مصرف بیش از اندازه فولیک اسید می تواند کاهش سطح ویتامین b12 در بدن را مخفی کند که به نوبه خود خطر آسیب به مغز و سیستم عصبی را افزایش می دهد. ویتامین B12 برای ساخت گلبول های قرمز خون حفظ عملکرد بهینه قلب، مغز و سیستم عصبی ضروری است. کمبود سطح ویتامین B12 می‌تواند منجر به آسیب عصبی برگشت‌ناپذیر شود که در صورت تشخیص دیرهنگام و عدم درمان به موقع نگران کننده است.
بدن از ویتامین B9 (فولیک اسید) و ویتامین B12 به طور مشابهی استفاده می‌کند، بدیهی است که کمبود هر دو این ویتامین ها می‌تواند علائم مشابهی را ایجاد کند. به همین خاطر نیز مکمل‌های اسید فولیک ممکن است کم‌خونی مگالوبلاستیک ناشی از ویتامین B12 را پنهان کرده و باعث شوند کمبود ویتامین B12 زمینه‌ای تشخیص داده نشود.
کم‌خونی مگالوبلاستیک وضعیتی است که با بزرگ شدن گلبول‌های قرمز خون مشخص می‌شود. این بیماری می‌تواند علائمی مانند ضعف، خستگی، مشکل در تمرکز و تنگی نفس ایجاد کند. اگر مکمل فولیک اسید مصرف می کند و هر یک از این نشانه ها را مشاهده کردید، به سطح ویتامین B12 خود مشکوک شوید.
۲- افزایش سرعت ابتلا به زوال عقل
در سایت معتبر پزشکی healthline آمده که مصرف دوزهای بالای مکمل اسید فولیک می تواند موجب تسریع زوال عقل در سالمندان شود. به خصوص در افرادیکه سطح ویتامین B12 پائین تری دارند. مطالعه ای نشان می دهد افرادی که سطح فولات بالا و ویتامین B12 پایینی دارند، ممکن است تا ۳.۵ برابر بیشتر از افرادی که پارامترهای خونی طبیعی دارند، دچار اختلال در عملکرد مغز شوند. با این وجود، تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است.
۳- کند شدن روند رشد مغزی در کودکان
فولات یا فولیک اسید از ویتامین های ضروری مادران باردار است که برای رشد جنین و کاهش نقص های مادرزادی مفید است. با این حال مصرف بیش از حد اسید فولیک در دوران بارداری می تواند مقاومت انسولین را افزایش داده و رشد مغزی در کودکان را با کندی مواجه کند.
۴- افزایش خطر عود مجدد سرطان
فولیک اسید نقشی دوگانه در پیشگیری از ابتلا و عود سرطان دارد. تحقیقات نشان می دهد مقادیر کافی از فولیک اسید مانع از سرطانی شدن سلول های بدن می شود. از سوی دیگر بررسی هایی وجود دارد که نشان می دهد سطوح بالای اسید فولیک ممکن است به رشد یا گسترش سلول های سرطانی کمک کند.
نتایج به دست آمده متناقض است؛ چندین مطالعه افزایش اندک خطر ابتلا به سرطان را در افرادی که مکمل‌های اسید فولیک مصرف می‌کنند نشان می دهد اما ارتباط مستقیمی بین این دو وجود ندارد. گمان زده می شود که این خطر ممکن است به نوع سرطان و سابقه سلامتی فرد بستگی داشته باشد. در نهایت، تحقیقات بیشتری در مورد ارتباط بالقوه بین فولات، مکمل‌های اسید فولیک و خطر ابتلا به سرطان و عود آن مورد نیاز است.
۵- واکنش آلرژیک
اسید فولیک در انسان نسبتاً غیرسمی است، اما موارد نادری از واکنش آلرژیک به اسید فولیک گزارش شده است. اگر تا به حال واکنش آلرژیک به اسید فولیک داشته‌اید، نباید از این مکمل غذایی استفاده کنید. در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک به اسید فولیک، از جمله کهیر، بثورات پوستی، خارش، قرمزی پوست، خس خس سینه، مشکل در تنفس، تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو، به اورژانس مراجعه کنید.
۶- افزایش حملات صرع و تشنج
فولیک اسید بالا ممکن است خطر تشنج را در برخی از افراد مبتلا به صرع که فنوباربیتال، پریمیدون یا دی فنیل هیدانتوئین دریافت می‌کنند، افزایش دهد. تحقیقات جدید نشان داده است که اسید فولیک در غلظت‌های کمتر از غلظت‌های فوق فیزیولوژیکی، تشنج را تشدید نمی‌کند. در مجموع داده‌های مربوط به اثرات داروهای ضد صرع بر اسید فولیک متناقض است و حتماً پزشک معالج باید از مکمل های مصرفی بیمار مطلع باشد.
آیا می توانم قرص فولیک اسید و آهن را با هم مصرف کنم؟
قرص فولیک اسید و آهن معمولا برای پیشگیری و درمان کم خونی باهم تجویز می‌شود. این دو ریزمغذی در قالب یک قرص برای راحتی افراد تولید و به بازار عرضه شده است. فولیک اسید و آهن باهم تداخلی نداشته و جذب آنها در کنار هم افزایش می‌یابد. این دو ریزمغذی برای تولید گلبول قرمز، هموگلوبین و اکسیژن رسانی در بدن ضروری هستند.
قرص آهن و اسید فولیک جداگانه یا در قالب یک قرص برای پیشگیری و درمان کم خونی مفید است. این قرص توسط شرکت های مختلف با دوزهای مختلف تولید می‌شود. پزشک بر اساس وضعیت بیمار می‌تواند دوزهای مختلف این قرص را تجویز کند. شما با مصرف قرص آهن و اسید فولیک ممکن است عوارضی را تجربه کنید که معمولا به سرعت برطرف می‌شود.
سخن پایانی
عوارض قرص آهن و اسید فولیک در دوز تجویز شده بر اساس سن، بیشتر گوارشی و خفیف است. اما در صورت مصرف بیش از حد ممکن است عوارض شدیدتری را تجربه کنید که شامل اسهال، تهوع، یبوست و غیره است. نگرانی اصلی ناشی از عوارض دوزهای بالا و طولانی مدت فولیک اسید است که در این مقاله مفصل درباره آنها صحبت کردیم.
منبع: drugs.com