آنچه در این مقاله می خوانید:
رفلاکس در کودکان و نوزدان امری شایع است که با چند تکنیک ساده و پرهیزات غذایی به راحتی می توان از این دوره گذر کرد. اما چیزی که بیشتر از رفلاکس کودک خانواده ها را نگران می کند، لاغری کودک به دلیل استفراغ های متعدد است. در این حالت اغلب مکمل های افزایش اشتهای کودک توصیه می شود تا کاهش وزن کودک را جبران نماید.
فهرست مطالب
رفلاکس چیست؟
بازگشت محتویات معده به مری را رفلاکس می گویند. مری لوله ای است وظیفه انتقال غذا به معده را دارد. نام دیگر رفلاکس، رفلاکس معده به مری یا به انگلیسی (GER) است.
چه چیزی باعث رفلاکس معده به مری می شود؟
حلقه ای از ماهیچه به نام اسفنکتر تحتانی مری، مری را از معده جدا می کند. اگر این حلقه در زمان نامناسب شل شود یا آنطور که باید بسته نشود، علائم GER رخ می دهد. این مسئله موجب می شود تا مایع اسیدی معده به سمت مری، پشت گلو حرکت کرده و گاهی اوقات از دهان یا بینی خارج شود.
اغلب مواقع رفلاکس جزئی است و جای نگرانی ندارد. اما در عده ای رفلاکس بیشتر اتفاق می افتد و دردسرهایی را ایجاد می کند. این افراد پس از وعده های غذایی زیاد، دچار سوزش سر دل می شوند که به آن سوء هاضمه اسیدی نیز می گویند.
در نوزادان مبتلا به رفلاکس، شیر مادر یا شیر خشک به طور منظم به مری و گاهی اوقات از دهان خارج می شود. گاهی اوقات نوزادان به شدت پس می‌آیند یا «آروغ خیس» دارند.
علت رفلاکس اسید معده در نوزادان چیست؟
عوامل متعددی منجر به رفلاکش معده (GER) در نوزادان می شود. در ادامه عمده دلایل رفلاکس معده در نوزادان را معرفی می کنیم:
۱- در ۶ ماه اول زندگی، نوزادان بیشتر وقت خود را دراز کشیده اند.
۲- مری و اسفنکتر تحتانی مری در نوزادان به طور کامل رشد نکرده است.
۳- همچنین غذاهای نوزاد در بیشتر مواقع مایعاتی است که حجم آن نسبت به بدن شان بزرگتر است.
۴- همین طور هر چه سن کودک کمتر باشد مایعات بیشتری نسبت به خردسالی مصرف می کند.
این عوامل احتمال بازگشت محتویات معده به مری را بیشتر می کند. همانطور که کودکان زمان بیشتری را در حالت ایستاده می گذرانند، جنب و جوش دارند، غذاهای جامد بیشتری می خورند، و رشدشان تکمیل می شود، معمولا کمتر دچار رفلاکس معده می شوند.
علائم رفلاکس در نوزادان و کودکان
علائم و نشانه های رفلاکس در نوزادان و خردسالان با افراد بزرگسال متفاوت است. این علائم عبارتند از:
- قوس کمر و حرکات غیر طبیعی گردن و چانه
- خفگی یا خس خس سینه (اگر محتویات رفلاکس وارد نای و ریه ها شود)
- مشکلات بلع
- آروغ مرطوب یا سکسکه مرطوب
- تف کردن
- تحریک پذیری یا گریه تسلی ناپذیر بعد از غذا خوردن
- امتناع از خوردن یا از دست دادن اشتها
- عدم افزایش وزن
- استفراغ
برخی از این علائم ممکن است در صورتی که کودک بعد از غذا خوردن دراز بکشد یا روی صندلی ماشین بنشیند، بدتر شود.
با مشاهده علائم زیر نوزاد با یک مشکل جدی در سلامتی غیر از رفلاکس معده به مری (GER) دست به گریبان است که باید فوری با پزشک تماس بگیرید.
- مشکلات تنفسی
- مشکلات بلع
- گریه کردن بیش از حد معمول یا به شدت تحریک پذیر بودن
- ناتوانی در رشد، به این معنی که وزن یک نوزاد یا کودک کمتر از حد انتظار برای سنش است یا کمتر وزن اضافه می کند.
- علائم خونریزی در دستگاه گوارش، مانند استفراغ حاوی خون یا شبیه تفاله قهوه
- خونریزی مقعدی یا خون داخل مدفوع
- علائم کم آبی بدن، مانند خیس نشدن پوشک به مدت ۳ ساعت یا بیشتر، یا کمبود انرژی
- استفراغ به مقدار زیاد که به طور منظم شدید است، که به آن استفراغ پرتابی نیز می گویند.
- وجود صفرا در استفراغ که رنگ استفراغ را سبز یا زرد می کند
- استفراغ یا نارسایی که زمانی شروع می شود که نوزاد کمتر از ۲ هفته یا بیشتر از ۶ ماه سن دارد.
علائم رفلاکس معده در کودکان
علائمی که نشان دهنده رفلاکس در کودکان است شامل موارد زیر می باشد:
- سوزش سر دل، احساس دردناک و سوزش در وسط قفسه سینه. در کودکان بزرگتر (۱۲ سال به بالا) شایع تر است.
- بوی بد دهان
- تهوع و استفراغ
- مشکلات بلع یا بلع دردناک
- مشکلات تنفسی
- ساییدگی دندان
درمان رفلاکس معده در نوزادان
اگر به عنوان یک مادر نگران رفلاکس نوزاد خود هستید و می خواهید بدانید رفلاکس نوزاد کی خوب میشه باید بدانید که رفلاکس در نوزادان رایج است و درمان رفلاکس نوزاد به علائم و شدت آنها بستگی دارد، اما در بیشتر موارد اگر نوزاد علائمی دیگری به جز تف کردن مکرر ندارد، با رشد نوزاد به مرور برطرف می شود و نیازی به درمان ندارد. با این حال انجام تعدادی تغییر ساده در تغذیه نوزاد می تواند کمک کننده باشد:
۱- از دادن حجم غذایی زیاد در یک وعده به نوزاد خودداری کنید. تغذیه نوزاد باید در مقادیر کم و دفعات زیاد باشد.
۲- قبل و بعد از شیر دادن به نوزاد آروغ او را بگیرید.
۳- هنگام شیر دادن و ۱۵ تا ۳۰ دقیقه بعد از آن، کودک را در حالت عمودی و ایستاده نگه دارید. پس از شیر خوردن کودک خود را در صندلی نوزاد قرار ندهید. این وضعیت می تواند رفلاکس را بدتر کند.
۴- اگر به نوزاد خود شیر می دهید، قبل از تغییر رژیم غذایی کودک یا رژیم غذایی خود، با پزشک مشورت کنید.
۵- اجازه ندهید کسی در اطراف کودک شما سیگار بکشد. دود تنباکو می تواند رفلاکس را بدتر کند.
۶- اگر با شیشه شیر تغذیه می کند نوک بطری را پر از شیر نگه دارید. با این کار همراه با شیر دیگر هوایی بلعیده نمی شود.
۷- پزشک ممکن است به شما توصیه کند برای کاهش رفلاکس شیر خشک را با کمی غلات جو دوسر مخصوص نوزادان غلیظ تر کنید یا از شیر خشک ضد رفلاکس مصرف کنید.
بیشتر بخوانید:
برای اطلاع از روش های پایین آوردن تب کودکان در منزل مقاله «درمان تب در کودکان» را مطالعه فرمایید.
درمان رفلاکس در کودکان
کودکان اغلب با اجتناب از غذاها و نوشیدنی هایی که باعث ایجاد علائم GER می شوند، تسکین می یابند.غذاهای ممنوعه برای کودکان رفلاکسی عبارتند از:
- مرکبات
- شکلات
- غذا و نوشیدنی حاوی کافئین
- غذاهای چرب و سرخ شده
- سیر و پیاز
- غذاهای ادویه دار
- غذاها و سس های بر پایه گوجه فرنگی
- نعناع تند
پزشکان ممکن است برای کم کردن رفلاکس که در شب اتفاق می‌افتد، بالا بردن سر تخت کودک را توصیه کنند. نوزادان کمتر از یک سال، همچنین نوزادان مبتلا به رفلاکس معده، باید همیشه به پشت روی سطح صاف و سفت بخوابند.
نکات مهم برای کاهش رفلاکس در کودکان
گاهی اوقات رفلاکس در کودکان با تغییر سبک زندگی قابل درمان است:
- کاهش وزن در صورت نیاز
- خوردن وعده های غذایی کوچکتر
- پرهیز از غذاهای پرچرب
- پوشیدن لباس های گشاد در اطراف شکم
- ۳ ساعت بعد از غذا دراز نکشید
- بالا بردن سر با زاویه کم
بیشتر بخوانید: بهترین اشتها آور کودکان را بشناسید!
دارو برای رفلاکس کودک
اگر با رعایت موارد گفته شده در بالا و همچنین مصرف غذاهای خاص کودکان رفلاکسی تغییری در وضعیت کودک مشاهده نشد می توانید از داروهایی که برای رفلاکس معده در داروخانه ها موجود است استفاده کنید. این داروها میزان اسید معده را کاهش می دهد.
برخی از داروهای درمان معده درد در کودکان بدون نسخه عبارتند از:
- آنتی اسیدهای بدون نسخه.
- مسدود کننده های H2 که تولید اسید را کاهش می دهند.
- مهارکننده های پمپ پروتون (PPIs) که میزان اسیدی که معده می سازد را کاهش می دهد.
- پروکینتیک ها، که به تخلیه سریع معده کمک می کند.
تغذیه کودکان رفلاکسی
در اغلب موارد کودکانی که به رفلاکس معده دچار هستند اشتهای کمی دارند و به خوبی رشد نمی کنند. در چنین شرایطی اضافه کردن غلات برنج به شیر خشک کودک و در سنین بالاتر مصرف مکمل افزایش اشتها را توصیه می کنیم. در ادامه این بخش شما را با دو مکمل اشتهاآور کودکان آشنا می کنیم:
شربت ایمیونیتی ویواکیدز
شربت ایمیونیتی ویواکیدز حاوی ترکیباتی است که سیستم ایمنی کودکان را تقویت کرده و مانع ابتلا آنها به بیماری‌های مختلف می‌شود. این شربت برای پیشگیری از کم خونی و تکامل سیستم عصبی مرکزی نیز بسیار مفید است. این مکمل حاوی ویتامین های گروه B Complex E, A, C, D3 و فولیک اسید می باشد.
شربت کیندر مولتی ویتامین یوروویتال
شربت کیندر یوروویتال مولتی ویتامین و مکمل رشد کودکان است که دارای خاصیت تقویت کنندگی سیستم ایمنی بدن، بهبود عملکرد کلی بدن، افزایش قد، کمک به افزایش وزن و ترمیم بافت های آسیب دیده کودکان می باشد. این مکمل حاوی انواع مواد مغذی مورد نیاز بدن (A, C, E, D3, K و گروه B) میباشد که این مواد مغذی غالبا به مقدار کافی در بدن ساخته نمیشوند.