پروتئین وی چیست؟ ( کاربرد، نحوه مصرف، فواید، عوارض بیشتر بدانید)

آنچه در این مقاله می‌خوانید:
پروتئین وی چیست؟ این مکمل یکی از بهترین و با ارزش ترین مکمل‌های موجود برای ورزشکاران و بدنسازان است که از ارزش غذایی بسیار بالایی برخوردار هستند. مطالعات علمی فواید درمانی زیادی را در رابطه با پروتئین وی نشان داده است. پروتئین وی بخشی از پروتئین شیر است که در هنگام تولید پنیر از آن جدا می‌شود، یک منبع پروتئین کامل و باکیفیت بالا که شامل تمام اسیدهای آمینه ضروری است. این پروتئین بسیار زود هضم است و در مقایسه با سایر پروتئین‌ها سرعت جذب بالایی دارد. ویژگی‌های فوق پروتئین وی را به یکی از بهترین منابع غذایی پروتئینی در دسترس تبدیل می‌کند که در انواع کنسانتره (WPC)، ایزوله (WPI) و هیدرولیز (WPH) موجود است. (برای مشاهده قیمت پروتئین وی به سایت داروخانه آنلاین داروبوم مراجعه کنید.)

پروتئین وی چیست؟

پروتئین وی یکی از محبوب‌ترین مکمل های بدنسازی و مخلوطی از پروتئین‌های به دست آمده از آب پنیر است که به عنوان محصول جانبی تولید پنیر شناخته می‌شود. ادعاهای زیادی در رابطه با فواید سلامتی پروتئین وی وجود دارد و می‌توان به طرق مختلف از مزایای این پروتئین بهره مند شد. وقتی شیر طی فرآیند تولید پنیر منعقد می‌شود آب پنیر باقی می‌ماند که حاوی هر چیزی است که در شیر حل می‌شود. آب پنیر در واقع محلول ۵٪ لاکتوز در آب است که دارای لاکتوآلبومین و مقداری لیپید است.

این ماده را می‌توان با خشک کردن ساده، حذف لاکتوز، لیپیدها و سایر مواد غیر پروتئینی فراوری کرد و محتوای نسبی پروتئین آن را افزایش داد. پروتئین وی به عنوان یک مکمل غذایی معمولاً به شکل پودر به داروخانه ها عرضه می‌شود. مصرف اولیه این مکمل‌ها برای رشد توده عضلات است. در حین ورزش، پروتئین‌های عضلانی به اسیدهای آمینه آزاد تجزیه می‌شوند و سپس تحت فرآیند اکسیداسیون در میتوکندری ها برای تولید انرژی مصرف می‌شوند. شما می‌توانید با مصرف پودر وی از عضله سوزی جلوگیری کنید.

مصرف مکمل پروتئین وی قبل از ورزش به عملکرد ورزشی کمک نمی‌کند اما باعث تسریع ریکاوری و افزایش سنتز پروتئین‌های عضلانی پس از ورزش می‌شود زیرا اسیدهای آمینه آزاد موجود در بدن را افزایش می‌دهد. کاهش وزن، کاهش چربی‌های اضافی بدن، افزایش توده عضلانی، افزایش قدرت بدنی و استقامت برخی از خواص پروتئین وی هستند.

ترکیبات پروتئین وی چیست؟

همان طور که در بالا گفتیم پروتئین وی درواقع از شیر و فراورده های لبنی تشکیل شده است. شیر حاوی دو نوع پروتئین اصلی کازئین (۸۰٪) و آب پنیر (۲۰٪) است. وقتی پنیر تولید می‌شود، قسمت‌های چرب شیر منعقد می‌شود و آب پنیر به عنوان محصول فرعی از آن جدا می‌شود. تولید کنندگان پنیر قبل از اینکه ارزش تجاری آن را کشف کنند آن را دور می‌ریختند. آب پنیر پس از جداسازی مراحل مختلف پردازش را طی می‌کند تا به پروتئین وی تبدیل شود.

پروتئین آب پنیر به خودی خود طعم خیلی خوبی ندارد به همین دلیل معمولاً به صورت طعم دار عرضه می‌شود. پودرهای وی با طعم شکلات، وانیل و توت فرنگی بسیار محبوب هستند. مصرف پروتئین وی یک روش مناسب برای افزودن پروتئین باکیفیت به رژیم غذایی روزانه است.

انواع پروتئین وی

پروتئین وی بر اساس روند تولید به چند دسته تقسیم می‌شود که افراد بر اساس نیاز خودشان می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند. با بررسی هرکدام از محصولات وی می توان دریافت که تفاوت بین پروتئین وی چیست و در ترکیبات وی گلد و وی ایزوله چه مواردی افزوده شده است و برای چه منظور مورد استفاده قرار می گیرد. بطور مثال مکمل پروتئین وی گلد دوبیس یکی از بهترین و پرطرفدارترین انواع مکمل بدنسازی است. پس از معرفی هرکدام به بررسی پروتئین وی ایزوله و وی گلد به تفکیک پرداخته می شود.

۱- پروتئین وی کنستانتره

این نوع از پروتئین وی حاوی ۷۰ تا ۸۰ درصد پروتئین بوده و در ترکیب آن مقداری کربوهیدرات و چربی نیز وجود دارد. پروتئین وی کنستانتره با فرآیند مایکورفیلتر یا اولترافیلتراسیون تولیدشده و ارزان‌ترین نوع پروتئین وی شناخته می‌شود.

پروتئین وی کنستانتره با حذف چربی و لاکتوز از آب‌پنیر پاستوریزه تولیدشده و طعم و مزه بهتری نسبت به سایر پروتئین های وی دارد. این پروتئین همچنین خواص بیولوژیکی بهتری نسبت انواع ایزوله و هیدرولیزه پروتئین وی دارد. در بین پروتئین‌های وی موجود، پروتئین وی کنسانتره ارزش غذایی و طعم بهتری دارد و بیشتر از سایر انواع پروتئین وی توسط افراد مورداستفاده قرار می‌گیرد.

پروتئین وی کنستانتره برای غنی‌سازی ماکارونی، چاشنی،، بستنی و پنیر، تولید شیر خشک نوزادان، فرآورده­های نانوایی و قنادی و فرآورده­های گوشتی استفاده می‌شود. این پروتئین برای افرادی مناسب است که با بودجه محدود به دنبال منابع خوب پروتئینی برای ارتقاء سلامتی خودشان هستند.

۲- پروتئین وی ایزوله

پروتئین وی ایزوله به دلیل فیلتراسیون طولانی‌تر یا بیشتر از نوع کنسانتره خالص‌تر است و حاوی ۹۰% پروتئین است. پروتئین وی ایزوله فاقد چربی، لاکتوز و کلسترول است به همین دلیل قیمت بالاتری نسبت به سایر پروتئین‌های وی دارد. این پروتئین برای افرادی که مبتلا به بیماری عدم تحمل لاکتوز هستند و قصد تناسب اندام و کاهش وزن دارند انتخاب بسیار مناسبی است. (پروتئین وی ایزوله چیست؟)

۳- پروتئین وی هیدرولیزه

این پروتئین برخلاف سایر پروتئین‌های وی که از آب‌پنیر به دست می‌آیند از شیر تولید می‌شود. پروتئین وی هیدرولیزه درواقع از کشک یا شیر دلمه بسته جدا می‌شود و هضم آن آسان‌تر از انواع دیگر پروتئین وی است. این پروتئین غنی از آمینواسید است بنابراین برای عضله سازی فوق‌العاده عمل می‌کند و افراد ورزشکار معمولاً از پروتئین وی هیدرولیزه استفاده می‌کنند. این پروتئین به‌سرعت جذب بدن شده و مصرف آن در مقایسه با پروتئین وی ایزوله باعث افزایش بیشتر سطح انسولین خون می‌شود.

۴- وی پروتئین میکرون پارتیکولار

این پروتئین از تجزیه وی ایزوله به ذرات بسیار ریز تولید می‌شود. کاهش سایز دانه‌های پروتئین به یک‌پنجم حلالیت این پودر وی را در مایعات افزایش داده و باعث می‌شود تا آنزیم‌های دستگاه گوارش راحت‌تر بتوانند پروتئین را هضم کنند.

برای آشنایی با انواع مکمل بدنسازی جهت افزایش رشد عضله صفحه “مکمل بدنسازی” را بررسی کنید.

پروتئین وی گلد چیست؟

وی گلد نوع دیگری از پروتئین وی است که به‌عنوان بهترین مکمل وی شناخته می‌شود. وی گلد شامل ترکیبی از وی ایزوله و وی کنسانتره است و در هر سروینگ ۲۴ گرم پروتئین در اختیار بدن قرار می‌دهد که مقدار قابل‌ توجهی است.

وی گلد یک پروتئین خالص با کمترین مقدار چربی‌های ساده یا اشباع ‌شده، کلسترول، لاکتوز و دیگر کربوهیدرات‌ها است که می‌توان آن را برای افزایش وزن و حجم مورد استفاده قرارداد. وی گلد حاوی آمینواسیدهای ضروری، نیمه ضروری و غیرضروری و مناسب افرادی است که تحمل لاکتوز را ندارند.

این پروتئین برای افزایش عملکرد عضلات و برای دوره کات جهت حفظ توده عضلانی مناسب است و به بازتوانی سریع و افزایش حجم عضلات کمک می‌کند.

وی گلد به‌راحتی با آب و سایر مایعات حل‌ شده و مقادیر بالایی از پروتئین را در اختیار بدن قرار می‌دهد. این پروتئین حاوی مقدار بالایی وی ایزوله است بنابراین عضله سازی را در بدن شما تسریع می‌کند.

علاوه بر این در فرمولاسیون وی گلد آنزیم لاکتاز و آمینوژن‌های وجود دارد که بهبود عملکرد سیستم گوارشی بدن کمک کرده و به حداکثر جذب آمینواسیدهای موردنیاز افراد ورزشکار کمک می‌کند. این مکمل حتی به دلیل دارا بودن لاکتاز برای افرادی که به عدم تحمل لاکتوز مبتلا هستند نیز قابل ‌استفاده می‌باشد.

پروتئین وی در بدنسازی

مصرف پروتئین وی به‌عنوان بخشی از برنامه ورزشی توده عضلانی و قدرت عضلات را افزایش می‌دهد. علاوه بر این استفاده از پروتیین وی ریکاوری پس از تمرینات سخت را تسریع می‌کند.

این پروتئین را می‌توان به عنوان مکمل چربی سوز و برای کاهش وزن نیز بکار برد زیرا باعث سوزاندن چربی‌های ذخیره‌ شده در بدن می‌شود و آن‌ها را با عضلات محکمتر، جایگزین می‌کند. این پروتئین با القاء سیری از مصرف کالری اضافی جلوگیری کرده و درنتیجه از اضافه ‌وزن نیز جلوگیری می‌کند.

به ‌طور معمول پودر پروتئین وی حاوی ۱۱ تا ۱۴.۵ درصد پروتئین، ۶۳ تا ۷۵ درصد لاکتوز و ۱ تا ۱.۵ درصد چربی شیر است.

 

سایر فواید پروتئین وی

فواید پروتئین وی با توجه به ترکیبات بسیار ویژه آن بی‌شمار می‎‌باشد. اغلب ورزشکاران و افرادی که به دلیل فعالیت بدنی بالایی که دارند، نیازمند انرژی بیشتری هستند. برای اینکه بدانیم خواص پروتئین وی چیست و برای چه دسته افرادی مناسب می باشد بهتر است به بررسی کاربرد و فواید آن پرداخت.

۱- آنتی اکسیدان

یکی از مهم‌ترین فواید پروتئین وی افزایش توانایی دفاع آنتی ‌اکسیدانی بدن است. بدین ترتیب با استرس اکسیداتیو مقابله کرده و ریسک بسیاری از بیماری‌های مزمن را در بدن کاهش می‌دهد.

یکی از مهم‌ترین آنتی‌ اکسیدان‌ها در انسان گلوتاتیون است. برخلاف اکثر آنتی‌اکسیدان‌هایی که از رژیم غذایی دریافت می‌کنیم، گلوتاتیون توسط بدن تولید می‌شود. تولید گلوتاتیون در بدن به تأمین چندین اسیدآمینه ازجمله سیستئین بستگی دارد که گاها دارای منابع محدودی هستند. به همین دلیل، منابع حاوی سیستئین بالا، مانند پروتئین ایزو وی دوبیس، ممکن است دفاع آنتی ‌اکسیدانی طبیعی بدن را تقویت کنند.

۲- بهبود سوءتغذیه

مصرف وی ممکن است باعث افزایش وزن افرادی شود که از کمبود وزن و سوءتغذیه رنج می‌برند. مصرف این مکمل برای افراد مسن و بیماران مبتلابه ایدز نیز بسیار مفید است.

مصرف پروتئین وی در افراد مسن از تحلیل عضلات جلوگیری کرده و باعث افزایش انرژی و بهبود سلامتی در این افراد می‌شود.

۳- درمان زخم‌ها

تحقیقات نشان داده است که استفاده از پروتئین وی به بهبود افرادی که دچار سوختگی یا زخم‌های مزمن شده‌اند کمک خواهد کرد.

مطلب پیشنهادی: آمینو وی چیست؟

۴- بهبود آلرژی

پروتئین وی هیدرولیز شده به دلیل اینکه به پروتئین‌های کوچک‌تر تبدیل‌شده است نسبت به شیر گاو و سویا ریسک آلرژی را در افراد مستعد کاهش می‌دهد.

۵- کاهش وزن

تحقیقات مختلف نشان می‌دهد که مصرف پروتئین وی با افزایش چربی سوزی در بدن باعث حفظ توده عضلات در حین تمرینات ورزشی می‌شود؛ بنابراین افراد دچار اضافه‌وزن می‌توانند در کنار فعالیت ورزشی از این مکمل برای تسریع کاهش وزن استفاده کنند.

۶- ضد سرطان

تحقیقات صورت گرفته نشان داده است که پروتئین وی کنسانتره می‌تواند در درمان سرطان مؤثر باشد. برای تائید این نظریه تحقیقات بیشتری موردنیاز است.

۷- کاهش کلسترول

تحقیقات صورت گرفته بر روی ۷۰ زن و مرد چاق نشان داده است که مصرف پروتئین وی به مدت ۱۲ هفته باعث کاهش قابل‌ملاحظه سطح کلسترول خون آن‌ها در مقایسه با گروه کنترل می‌شود.

۸- درمان آسم

پروتئین وی می‌تواند سطح ایمنی کودکان دچار آسم را بهبود ببخشد. تحقیقات نشان داده است که اگر کودکان مبتلابه اسم به مدت یک ماه ۱۰ گرم پروتئین وی را هرروز دو بار استفاده کنند پاسخ ایمنی آن‌ها افزاش می‌یابد.

۹- بهبود فشارخون و بیماری قلبی

تحقیقات صورت گرفته نشان می‌دهد که مصرف پروتئین وی به‌طور قابل‌توجهی فشارخون افراد مبتلابه این بیماری را کاهش داده و ریسک بیماری‌های قلبی و سکته را در آن‌ها کاهش می‌دهد.

ایا پروتئین وی حجم میدهد؟

پروتئین وی به عنوان یک مکمل حجم دهنده شناخته می شود؛ این امر بی دلیل نیست چرا که پودر وی یکی از بهترین مکمل های پروتئینی موجود است که با تامین آمینو اسیدهای ضروری و سریع جذب، نقش مهمی در سنتز پروتئین مورد نیاز عضلات ایفا می کند. البته پروتئین وی فقط حاوی اسیدهای آمینه نیست بلکه ریزمغذی هایی مانند ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز را هم در خود دارد.

بنابراین اگرشما تمایل دارید که افزایش حجم بیشتری داشته باشید می‌توانید از پروتئین وی در کنار رژیم غذایی و تمرینات ورزشی قدرتی استفاده کنید. خاطرنشان می کنیم، وقتی صحبت از مکمل های بدنسازی به میان می آید در واقع این محصولات تکمیل کننده رژیم غذایی هستند و به تنهایی یا بدون انجام تمرینات قدرتی آن طور که باید تاثیری ندارند. به عبارتی افرادی که تصور می کنند فقط با مصرف پودر پروتئین وی به عضلات تنومند دست پیدا می کنند باید دیدگاه منطقی تری در این رابطه پیدا کنند.

مقدار مصرف مکمل پروتئین وی برای حجم به منابع پروتئینی دیگری که از غذا تامین می شود، بستگی دارد. به طور کلی هر فرد ورزشکار باید به ازای هر کیلوگرم از وزن خود ۱/۲ تا ۲/۲ گرم پروتئین در طول روز مصرف کند. به طور مثال اگر فردی ۶۰ کیلوگرم وزن داشته باشد باید ۱۲۰ گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم از وزن خود دریافت کند. حال اگر از طریق غذا ۷۰ گرم پروتئین دریافت کند، ۵۰ گرم باقیمانده را باید از راه مصرف مکمل پروتئین وی به دست آورد. 

از طرفی هر یک اسکوپ پودر وی حاوی ۲۵ گرم پروتئین خالص و کیفیت بالاست که در این صورت باید دو اسکوپ پروتئین وی در روز مصرف کند. برای افزایش کالری هم می توانید پودر whey را با شیر، شیر سویا، ماست یونانی یا ماست ایسلندی ترکیب کنید.

مکانیسم اثر وی پروتئین

دلیل اثرگذاری پروتئین وی چیست؟ این مکمل سرشار از آمینواسیدهای شاخه ‌دار خصوصاً لوسین است که در بین سایر آمینواسیدها رشد آنابولیک را تسریع می‌کند. به همین دلیل برای جلوگیری از تحلیل عضلات وابسته به سن و همچنین برای تقویت قدرت و داشتن ظاهری بهتر مؤثر است.

پروتئین وی می‌تواند ۲۵ تا ۵۰ گرم پروتئین روزانه مورد نیاز ورزشکاران را تأمین کند. این پروتئین با طعم‌های مختلف در بازار موجود است و با افزودن به آب و آب‌میوه‌ها محبوب‌ترین مکمل ورزشی در بین ورزشکاران برای عضله سازی است.

وی با تحریک ترشح هورمون‌های آنابولیک مانند انسولین باعث افزایش رشد عضلات می‌شود. این مکمل سوخت عضلات را تأمین کرده و باعث افزایش قدرت و استقامت ورزشکاران می‌شود همچنین، با افزایش Glutathione GSH که مهم‌ترین آنتی‌اکسیدان محلول در آب است سطح ایمنی را افزایش داده و با استرس اکسیداتیو مقابله می‌کند. پروتئین وی با افزایش سطح این ماده مانع سندرم تمرین زدگی در ورزشکاران شده و سطح سلامت را بهبود می‌بخشد.

نحوه مصرف پروتئین وی برای بدنسازان

پروتیین وی با تأمین آمینواسیدهای ضروری باعث افزایش توده عضلانی خالص در ورزشکاران می‌شود. مصرف این پروتئین به‌سرعت قدرت و حجم عضلات را در ورزشکاران جوان افزایش می‌دهد. مصرف وی همچنین باعث بهبود عملکرد ورزشی و تسریع ریکاوری پس از ورزش در ورزشکاران می‌شود. بهترین روش مصرف پروتئین وی چیست؟

این پروتئین ازنظر مکانیسم مانند پروتئین سویا، گوشت مرغ و گوشت گوساله عمل کرده و توان بدنی فرد را افزایش می‌دهد. زمان و نحوه مصرف آن معمولا از سوی مربی و مشاور تغذیه براساس متابولیسم بدن شما و تمرینات ورزشی تعیین می شود.

۱- بلافاصله پس از تمرین

بهترین زمان مصرف پروتئین وی تا ۴۵ دقیقه پس از تمرین است. در این زمان آمینواسیدهای موجود در پروتئین وی باعث‌ ترمیم پارگی‌های عضلات شده و با تسریع ترمیم عضلات ورزشکار را برای تمرینات جلسه بعد آماده می‌کند.

۲- قبل از شروع تمرین

یکی از زمان های توصیه شده برای مصرف پروتئین وی پیش از شروع تمرین است. مصرف وی ۳۰ تا ۶۰ دقیقه قبل از تمرین باعث افزایش سطح آمینواسیدهای خون شده و جایگزین پروتئین‌های تجزیه‌شده عضلات حین تمرینات ورزشی می‌شود.

۳- صبح پس از بیدار شدن

مصرف وی پس از بیداری از خواب شبانه باعث جایگزینی ذخایر پروتئینی عضلات می‌شود. جذب پروتئین وی در صبح به دلیل تشنه بودن عضلات بسیار بالاست. انرژی حاصل از مصرف پروتئین وی مانند استفاده از قرص انرژی زا است.

۴- مصرف پیش از خواب

مصرف پروتئین وی قبل از خواب نیز توصیه می شود چرا که پروتئین مورد نیاز عضلات را در طول شب تأمین کرده و باعث افزایش رشد توده عضلانی می‌شود.

پروتئین وی با آب سرد یا گرم؟

ترکیب پودر پروتئین وی با آب سرد بسیار دلچسب و لذیذ است اما عده ای از افراد هم تمایل دارند مکمل وی خود را گرم بنوشند یا اینکه با خوراک گرم مانند سوپ میل کنند. در نظر داشته باشید پروتئین به دلیل اینکه در دمای جوش (۱۰۰ درجه سانتی گراد) خاصیت دناتوریزه از خود نشان می دهد (یعنی دچار تغییرات شیمیایی می شود) هرگز نباید با آب جوش مخلوط شود زیرا خواص خود را تا حد زیادی از دست می دهد. همچنین پودر وی با آب خیلی گرم گلوله گلوله می شود و زیر دهان طعم جالبی ندارد. بنابراین توصیه می کنیم ابتدا پودر پروتئین وی را با اندکی آب سرد مخلوط کنید بعد از آنکه کامل حل شد می توانید با نوشیدنی یا غذای گرم میل کنید.

عوارض پروتئین وی چیست؟

این مکمل حاوی مواد مغذی بسیاری است و به طور کلی مکمل سنگینی محسوب می شود. میزان تحرک و برنامه ورزشی شما و همچنین متابولیسم بدنتان تعیین کننده میزان نیاز شما به مکمل وی در طول روز خواهد بود. از عوارض پروتئین وی در صورت استفاده بیش از اندازه و بدون برنامه زمانی دقیق می توان به بروز مشکلات گوارشی از جمله حالت تهوع، دل درد، نفخ و اسهال اشاره کرد. همچنین ممکن است باعث بروز واکنش های پوستی نظیر جوش و آکنه شود.

سخن پایانی:
درنهایت شایان ‌ذکر است که برای کسب منافع از انواع پروتئین وی مصرف ۲۵-۵۰ گرم در روز (۱-۲ اسکوپ) توصیه می‌شود، اما حتماً دستورالعمل دوز مصرفی روی بسته‌ بندی را رعایت کنید. به خاطر داشته باشید که مصرف بیش ‌از حد پروتئین بی‌فایده است و بدن شما فقط می‌تواند از مقدار محدودی از پروتئین در یک‌زمان معین استفاده کند. مصرف زیاد پروتئین ممکن است باعث مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع، درد، نفخ، درد شکم و اسهال شود. با این‌ حال، مصرف متوسط مکمل‌های پروتئین وی به ‌استثنای چند مورد، در اکثر افراد به‌ خوبی تحمل می‌شود. اگر مبتلابه عدم تحمل لاکتوز هستید پروتئین وی هیدرولیز یا ایزوله برای شما مناسب‌تر از وی کنسانتره است. اگر تا به‌ حال مشکلات کبدی یا کلیوی داشته‌اید، قبل از مصرف مکمل‌های پروتئینی حتماً با پزشک مشورت کنید.

منبع: webmd، medicalnewstoday