آنچه در این مقاله می خوانید:
همه ما پیر می شویم، اما پیری زودرس سریعتر از آنچه باید اتفاق می افتد. علت پیری زودرس معمولاً عوامل محیطی و سبک زندگی است. شایع ترین نشانه های پیری زودرس در پوست ظاهر می شود، با چین و چروک، لک های پیری، خشکی یا از دست دادن طراوت پوست. پیری زودرس ممکن است با علائمی مانند حواس پرتی، تضعیف استخوان ها، درد مفاصل و… بروز پیدا کند. با این حال مراقبت از پوست و عادات سبک زندگی سالم می تواند به توقف و جلوگیری از پیری زودرس کمک کند.
فهرست مطالب
معرفی پیری زودرس
پوست هر فرد با فرد دیگر متفاوت است و هیچ استانداردی برای پیری نیست که در همه افراد یکسان باشد. اما به طور کلی مشاهده برخی نشانه ها در سنین زیر ۳۵ سال پیری زودرس تعریف می شود. وقتی صحبت از پیری زودرس به میان می آید برخی فقط پیری پوست را در نظر می گیرند اما پیری فقط در ظاهر فرد هویدا نمی شود بلکه مشکلات درونی را نیز موجب می شود.
عوامل موثر در پیری زودرس
اینکه بدانیم چه چیزهایی باعث پیری زودرس پوست و بدن می شود به ما کمک می کند بیشتر مراقب این عوامل باشیم، از آنها دوری کنیم و بروز آنها را تا حد زیادی به تعویق بیاندازیم. عومل پیری زودرس چیست؟ در ادامه تک تک معرفی می کنیم:
۱- ژنتیک
ژن ها اصلی ترین و غیر قابل انکارترین عاملی هستند که در پیری زودرس نقش دارند. اگر چروک های سطحی و لک های قهوه ای در خانواده شما در مقایسه با دیگران زودتر ظاهر می شود، به احتمال زیاد شما هم این علائم را زودتر مشاهده خواهید کرد. از آن جایی که ژنتیک عاملی خارج از کنترل ما است بهتر است راهکارهای پیشگیرنده را جدی تر دنبال کنید.
۲- تغذیه
به طور کلی، رژیم غذایی پرچرب عمدتاً باعث پیری جسم از طریق ایجاد استرس اکسیداتیو پوست و ایجاد آسیب التهابی می شود. برخی از مطالعات همچنین ارتباط نزدیکی بین مصرف شکر و برخی روش‌های فرآوری مواد غذایی (مانند کباب کردن، سرخ کردن، پختن و غیره) با پیری نشان داده‌اند.
۳- عادات خواب
کم خوابی از عوامل دیگری است که می تواند روند پیری را تسریع کند. تحقیقات انجام شده نشان می دهد که حتی یک شب خواب ناکافی می تواند سلول های بدن را پیرتر کند. شاید این موضوع برای عده زیادی بی اهمیت باشد اما بد نیست بدانید کم خوابی باعث بروز سایر بیماری ها مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS)، سرطان و بیماری های قلبی می شود.
در علم پزشکی خواب ناکافی در بزرگسالان کمتر از ۷ ساعت خواب تعریف می شود. ساعات کاری طولانی ممکن است مانع از خواب مورد نیاز ما شود. یا اینکه شب ها تا دیر وقت بیدار ماندن خواب ما را تحت تاثیر قرار می دهد. خواب شبانه سالم تنها راهی برای به تاخیر انداختن چین و چروک نیست؛ در واقع ما را سالم تر نگه می دارد.
۴- استرس
استرس شگرد جالبی برای اثرگذاری روی ما دارد، فرقی هم ندارد چه استرس فیزیکی یا استرس عاطفی. اثرات کوتاه مدت استرس انرژی و تمرکز ما را کاهش می دهد. استرس لحظه ای مشکلی ایجاد نمی کند اما اگر استرس مزمن و طولانی مدت باشد می تواند بدنمان را فرسوده کرده و منجر به پیری زودرس شود.
۵- سیگار و الکل
سیگار کشیدن نه تنها باعث آسیب داخلی می شود، بلکه با ایجاد استرس اکسیداتیو باعث پیری زودرس پوست نیز می شود. استرس اکسیداتیو زمانی رخ می دهد که رادیکال های آزاد بیشتری نسبت به آنتی اکسیدان ها در بدن خود دارید. در نتیجه پوست افتاده، چین دار و کک و مک دار می شود. همچنین مصرف الکل، شکر و چربی در تولید رادیکال های آزاد موثر هستند.
بهترین کاری که می توانید برای کاهش استرس اکسیداتیو انجام دهید افزایش سطح آنتی اکسیدان ها و کاهش تشکیل رادیکال های آزاد در بدن است. یکی از روش پیشگیری از استرس اکسیداتیو دریافت آنتی اکسیدان کافی از طریق رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات و همچنین مصرف قرص ویتامین C است.
نشانه های ظاهری پیری زودرس
۳۰سالگی سنی است که احتمالاً متوجه اولین نشانه های پیری می شوید، اگرچه ممکن است بسته به ژنتیک و سبک زندگی از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. در اینجا، شش نشانه پیری را که اغلب در ابتدا ظاهر می‌شوند، بررسی می کنیم:
۱- ریزش موها
سلول های بنیادی در پوست سر باعث رشد موهای جدید می شوند، اما این سلول های بنیادی با افزایش سن از بین می روند. ریزش مو در نهایت بیشتر افراد را تحت تاثیر قرار می دهد، اما سن شروع آن اغلب با تغییرات هورمونی، عوامل محیطی، ژنتیک و رژیم غذایی تعیین می شود.
۲- سفیدی موها
هیچ یک از نشانه های پیری زودرس به اندازه مشاهده اولین تارهای سفید و خاکستری مو ما را نگران نمی کند. با افزایش سن، تارهای سیاه، قهوه ای، بلوند یا قرمز رنگ خود را از دست می دهند. اگرچه ممکن است این مسئله یک تغییر دائمی به نظر برسد، اما تحقیقات جدید نشان می دهد که روند خاکستری شدن موها را می توان حداقل به طور موقت خنثی کرد.
۳- لک های پوست
لک های پوستی نتیجه سال‌ها سپری کردن زیر نور مستقیم خورشید هستند. رنگدانه های بیش از حد باعث ایجاد لک های قهوه ای روی پوست می شود که اغلب در اطراف صورت، پشت دست یا پا و قفسه سینه می شود.
برای خرید انواع ضد لک ایرانی و خارجی به صفحه ضدلک در داروخانه داروبوم مراجعه کنید.
۴- خشکی پوست
خشکی یا خارش پوست (زروزیس کوتیس) ممکن است به مرور زمان بیشتر اتفاق می افتد، به این دلیل که پوست نازک شده بر اثر افزایش سن بیشتر مستعد کم آبی است. با نزدیک شدن به ۴۰ سالگی متوجه می شوید که پوستتان خشک تر و مستعد پوسته پوسته شدن می شود.
۵- چین و چروک پوست
با ورود به ۳۰ سالگی، پوست تولید کلاژن را کاهش می دهد؛ پروتئینی که به پوست شکل می دهد. کلاژن چیزی است که به پوست کمک می کند تا به حالت اول برگشته و صاف بماند.
با تولید کلاژن کمتر در پوست، ایجاد چین و چروک و افتادگی قابل مشاهده تر است. ممکن است متوجه شوید که این اتفاق بیشتر در نواحی ماهیچه‌های پُرکار مانند پیشانی یا جایی که بیشتر در معرض نور خورشید هستید، رخ می‌دهد.
سنی که افراد برای اولین بار متوجه چین و چروک می شوند متفاوت است و گاهی اوقات حتی ممکن است پیری مسئول نباشد. می تواند به علت کم آبی باشد. با این حال مصرف کرم های ضد چروک از بروز خطوط سطحی جلوگیری می کند.
۶- نازک شدن پوست دست ها
با افزایش سن، سطح کلاژن در پوست کاهش می یابد. باعث می شود که لایه های بالایی پوست نازک تر شوند و رگ ها برجسته تر و چین و چروک دار به نظر برسند.
علائم نامرئی پیری زودرس
بدن با افزایش سن تغییر می کند زیرا تغییرات در سلول ها و در کل اندام ها رخ می دهد. این تغییرات منجر به تغییر در عملکرد و ظاهر می شود. ۵ مورد از مهم ترین تغییرات فیزیولوژیک با افزایش سن عبارتند از:
۱- پوکی استخوان
پوکی استخوان حدود ۵۴ میلیون نفر را در ایالات متحده تحت تأثیر قرار می دهد، اگرچه این بیماری در مردان و زنان شایع است، اما زنان چهار برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به آن هستند. خطر پوکی استخوان با افزایش سن افزایش می یابد. بسیاری از زنان پس از یائسگی شروع به ایجاد آن می کنند.
۲- التهاب مفاصل
همه افراد با افزایش سن دچار سفت شدن مفاصل نمی شوند. اما با افزایش سن، احتمال ابتلا به آرتروز افزایش می یابد. مردان پس از ۴۵ سالگی و زنان پس از ۵۵ سالگی علائم را نشان می دهند. هیچ درمانی وجود ندارد، اما می توانید پیشرفت آن را کاهش دهید. حداقل یک ساعت ورزش در هفته می تواند کمک کننده باشد. تمرینات انعطاف پذیری، قدرتی و هوازی انجام دهید.
برای خرید موثرترین قرص ضد آرتروز به صفحه محصولات ضد آرتروز در داروخانه داروبوم مراجعه کنید.
۳- آلزایمر و فراموشی
حواس پرتی و فراموشی از نشانه های دیگری است که متوجه می شویم به پیری زودرس دچار شده ایم. با افزایش سن، مغز ما تغییر می‌کند، اما بیماری آلزایمر و زوال عقل مربوط به آن بخش اجتناب‌ناپذیر پیری نیستند. تا ۴۰ درصد از موارد زوال عقل ممکن است پیشگیری یا به تعویق بیفتد.
ویژگی اصلی زوال عقل کاهش عملکردهای شناختی است. اینها شامل فرآیندهای ذهنی مانند تفکر، استدلال، یادگیری، حل مسئله، حافظه، زبان و گفتار هستند. سایر ویژگی هایی که اغلب در زوال عقل رخ می دهد شامل تغییرات شخصیت و رفتار است. به کمک قرص تقویت حافظه می توان از این علائم تا حد زیادی پیشگیری کرد.
۴- ضعف سیستم ایمنی بدن
سلول های سیستم ایمنی کندتر عمل می کنند. این سلول ها مواد خارجی مانند باکتری ها، سایر میکروب های عفونی و احتمالاً سلول های سرطانی را شناسایی و از بین می برند.. با تضعیف سیستم ایمنی، اختلالات خودایمنی کمتر شایع می شود. افرادی که بیشتر سرما می خورند یا آنفولانزا می گیرند می توانند از قرص تقویت سیستم ایمنی بدن استفاده کنند.
۵- یائسگی زودرس
علائم افزایش سن بر سطح هورمون های جنسی در زنان بیشتر از مردان است. در زنان، بیشتر این اثرات مربوط به یائسگی است، زمانی که سطح هورمون های زنانه (به ویژه استروژن) به طور چشمگیری کاهش می یابد، دوره های قاعدگی برای همیشه پایان می یابد و بارداری دیگر امکان پذیر نیست.
کاهش سطح هورمون زنانه باعث کوچک شدن تخمدان ها و رحم می شود. بافت‌های واژن نازک‌تر، خشک‌تر و انعطاف‌پذیرتر می‌شوند (شرایطی که واژینیت آتروفیک نامیده می‌شود). در موارد شدید، این تغییرات می تواند منجر به خارش، خونریزی، درد در حین نزدیکی و نیاز به دفع فوری ادرار می شود.
روش های پیشگیری از پیری پوست و اندام ها
راه‌های شاداب و سالم نگه داشتن پوست صورت و بدن شامل موارد زیر می شود:
۱- محافظت در برابر اشعه آفتاب را جدی بگیرید
محافظت از پوست صورت و بدن در برابر اشعه ماوراء بنفش یکی از ساده ترین کارهایی است که می توانید انجام دهید. برای شروع، مدت زمانی را که در طول روز زیر نور مستقیم خورشید می گذرانید، به ویژه در زمان هایی که خورشید قوی ترین حالت خود است، محدود کنید. برای محافظت پیشانی، بینی و چشمان خود از کلاه و ضد آفتاب استفاده کنید. به خاطر داشته باشید که کرم ضد آفتاب را مرتباً تجدید کنید، به خصوص اگر بیش از حد تعریق می کنید. همچنین خانم ها می توانند از محصولات آرایشی و مراقبت از پوست که دارای SPF هستند را در نظر بگیرید.
برای خرید انواع ضد آفتاب ایرانی و خارجی به صفحه ضد آفتاب در داروخانه آنلاین داروبوم مراجعه کنید.
۲- شستشوی اصولی پوست را یاد بگیرید
شستن صورت برای شادابی و جوان ماندن پوست مهم است اما شستن صحیح صورت شامل زدن مرطوب کننده نیز می شود. به این نکته توجه کنید که هنگام شستن صورت، پوست شما خشک می شود. مرطوب کردن پوست پس از شستشو بسیار ضروری است زیرا به تحریک گردش خون و تولید سلول های جدید کمک می کند که پوست را جوان نگه می دارد. طریقه صحیح شستشوی صورت شامل نکات زیر است:
- هر شب صورت خود را بشویید (حداقل). شستن صورت هر روز صبح و شب ها ایده آل است.
- از آب داغ استفاده نکنید، زیرا ممکن است به پوست شما آسیب برساند. به جای آن از آب ولرم یا سرد استفاده کنید.
- پاک کننده و مرطوب کننده مناسب پوست خود را انتخاب کنید.
- از شستن صورت خود بیش از دو بار در روز خودداری کنید.
- بلافاصله بعد از شستن صورت از مرطوب کننده استفاده کنید.
۳- اگر پوست خشک یا خارش دار دارید
اگر پوست شما پوسته پوسته، خشک و خارش دار است، ممکن است بخواهید با یک متخصص پوست صحبت کنید و هرگونه بیماری احتمالی دیگر را ارزیابی کنید.
هنگامی که متوجه شدید که پوست خشک شما نشانه پیری زودرس است و نشانه چیز دیگری نیست، روی عوامل مهم سبک زندگی تمرکز کنید:
- آب بیشتری بنوشید تا رطوبت بدن و پوستتان حفظ شود. از حمام طولانی مدت به ویژه با آب داغ خودداری کنید. با آب ولرم دوش کوتاه تری بگیرید.
- بررسی کنید که آیا خشکی ناشی از نوع پوست شما است یا واقعاً کم آب شده است، زیرا درمان هر دو متفاوت است.
- مرطوب‌کننده‌ای را خریداری کنید که برای شما مفید باشد و روزانه از آن استفاده کنید.
- اگر روتین در خانه جواب نداد، با یک پزشک درباره مرطوب کننده قوی تر برای محافظت از پوست خود مشورت بگیرید.
۴- اگر ریزش مو دارید
اگر موهای شما در حال ریزش یا نازک‌تر شدن است، به خرید یک شامپو و محصول نرم‌کننده برای رفع این مشکل فکر کنید.
مطمئن شوید که رژیم غذایی شما پر از مواد غذایی مغذی است که موهای شما را تغذیه می کند. مصرف یک مکمل مولتی ویتامین به منظور حمایت از ساخت کراتین پیشنهاد خوبی است.
روگین (ماینوکسیدیل) و پروپشیا (فیناستراید) از درمان‌های موضعی رایج بدون نسخه هستند.
۵- اگر سیگار می کشید
سیگار را ترک کنید اگر قرار دادن مداوم خود در معرض دود سیگار را متوقف کنید، به پوست خود زمان می دهید تا خود را ترمیم کند. یک مطالعه قدیمی نشان می دهد که شرکت‌کنندگانی که سیگار را ترک کردند، متوجه شدند که پوست آنها پس از ترک، جوان‌تر به نظر می‌رسد.
۶- اگر استرس دارید
مدیریت استرس را تمرین کنید. یک تکنیک کاهش استرس را خوب تمرین کنید و آن را به یک عادت تبدیل کنید. یوگا، پیاده روی در طبیعت و مدیتیشن همگی مکانیسم های اثبات شده ای برای مقابله سالم با استرس هستند.
۷- استخوان ها را تقویت کنید
ورزش کردن برای حفظ تراکم استخوان مهم است، با این حال باید مراقب باشید تا از ورزش‌هایی که خطر افتادن را به همراه دارند، پرهیز کنید. تمرینات مفید عبارتند از:
- تمرینات تحمل وزن به عنوان مثال پیاده روی
- تمرینات تقویتی با استفاده از وزنه های آزاد، باندهای الاستیک، دمبل و غیره.
- تمرینات تعادلی به عنوان مثال تایچی
رژیم غذایی سالم شامل دوز کافی ویتامین D و کلسیم نیز برای حفظ توده استخوانی مفید است. مهم است که مصرف قهوه، الکل و تنباکو را محدود کنید زیرا اثرات مضری بر تراکم مواد معدنی استخوان ها دارند.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم کلیه علائم آشکار و پنهان پیری زود رس را معرفی کنیم. هدف ما این بود که با فراگیری این نکات جسم و روان جوان تری داشته باشید. راهکارها هم شامل مدیریت استرس و سبک زندگی می شود و هم مصرف مولتی ویتامین ها و محصولات مراقبت از پوست. دقت داشته باشید تمام این اصول به صورت ادامه دار باشد و از آغاز جوانی روی سلامت خود سرمایه گذاری کنید.