آنچه در این مقاله می خوانید:
آرزوی داشتن پوستی با ظاهر جوان باعث شکل‌گیری طیف وسیعی از محصولات گوناگون می‌شود که با برچسب‌هایی چون جلوگیری کننده از پیری پوست صورت و از بین برنده چین و چروک به فروش می‌رسند. ولی فقط بعضی از آن‌ها از پشتوانه بیولوژیک کافی برای ادعاهای خود برخوردارند. بیشتر عکس‌هایی که فردی را قبل و بعد از مصرف فلان ماده ضد پیری نشان می‌دهد، بیشتر بر مهارت فنی عکاس دلالت دارد تا تأثیر واقعی فرآورده! در این مقاله قصد داریم روند پیری پوست ، روش‌های پیشگیری و روش‌های ترمیمی را مورد بررسی قرار دهیم؛ پس با ما همراه باشید.
متأسفانه همگی ما با روند پیری پوست مواجه خواهیم شد. جوانان که پوست صاف و انعطاف‌پذیر دارند نیز، با گذشت زمان متوجه علائم پیری پوست صورت می‌شوند. به وجود آمدن و عمیق شدن چین و چروک ها، ظهور لکه‌های پیری و شل شدن پوست، همگی از علائم پیری پوست هستند. این تغییرات در همه لایه‌های پوست اتفاق می‌افتند و به شکل زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
تغییرات ناشی از روند طبیعی پیری پوست صورت
پیری پوست در بیشتر موارد، تظاهر طبیعی سن فرد است، ولی افرادی که سن یکسان دارند ممکن است جوان‌تر یا پیرتر از یکدیگر به نظر برسند. عوامل وراثتی نیز تأثیر زیادی بر کیفیت پوست در گذشت زمان دارد، برای مثال:
- سازوکارهای هورمونی متفاوت در افراد مختلف
- تفاوت در ضخامت پوست افراد مختلف (پوست کلفت‌تر کمتر چین و چروک برمی‌دارد.)
تغییرات ناشی از عوامل محیطی
عامل محیطی اصلی پیری پوست اشعه آفتاب است. البته این تغییرات در مناطقی از بدن اتفاق می‌افتد که در معرض آفتاب قرار دارند. قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض سرما، باد و آلوده‌کننده‌های محیطی مثل مه دود نیز موجب صدماتی در پوست می‌شود.
آرزوی داشتن پوستی با ظاهر جوان باعث شکل‌گیری طیف وسیعی از محصولات گوناگون می‌شود که با برچسب‌هایی چون جلوگیری کننده از پیری پوست و از بین برنده چین و چروک به فروش می‌رسند. ولی فقط بعضی از آن‌ها از پشتوانه بیولوژیک کافی برای ادعاهای خود برخوردارند. بیشتر عکس‌هایی که فردی را قبل و بعد از مصرف فلان ماده ضد پیری نشان می‌دهد، بیشتر بر مهارت فنی عکاس دلالت دارد تا تأثیر واقعی فرآورده!
در این مقاله قصد داریم روند پیری پوست ، روش‌های پیشگیری و روش‌های ترمیمی را مورد بررسی قرار دهیم؛ پس با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
پیری پوست صورت ناشی از گذشت زمان
تغییرات زیر به طور طبیعی با گذشت زمان در تمام بخش‌های بدن، صرف نظر از مدت زمانی که در معرض آفتاب بوده‌اند، اتفاق می‌افتند و عبارتند از:
تجزیه رشته‌های الاستین
رشته‌های نازک و فعال الاستین پوست دچار فراینده دژنراسیون (تحلیل روندگی) می‌شوند و به‌تدریج به توده‌هایی از رشته‌هایی با کیفیت پایین تبدیل می‌شوند. تغییرات در فیبرهای الاستین علت اصلی ایجاد چین و چروک ها و فقدان الاستیسیته (کشسانی) پوست هستند.
تجزیه رشته‌های کلاژن
علاوه بر رشته‌های الاستین، رشته‌های کلاژن هم دچار دژنراسیون می‌شوند و میزان آن‌ها کاهش می‌یابد. این امر سبب کاهش استحکام پوست و متعاقب آن شلی و افتادگی پوست می‌شود.
نازک شدن پوست
به طور کلی، در حدود ۴۵ سالگی همه لایه‌های پوست از جمله اپیدرم، درم و لایه زیر جلد به‌تدریج نازک می‌شوند. این روند در پوست زنان بارزتر از مردان است. همچنین، اتصالات موجدار بین اپیدرم و درم به‌تدریج تخریب و لایه چربی زیر پوستی نازک‌تر می‌شود. فقدان لایه چربی در برخی از نواحی صورت، دست‌ها و ساق پا آشکارتر است. روند دژنراسیون و نازک شدن بافت‌ها آتروفی نامیده می‌شود.
مجموعه این تغییرات سبب ظهور چین و چروک و از بین رفتن کشسانی پوست می‌شود. از بین رفتن قدرت و ضخامت پوست سبب می‌شود که پوست و لایه زیر آن، آسیب‌پذیرتر شود. با پیشرفت سن، پوست مستعد ایجاد خونریزی‌های موضعی به دنبال آسیب‌های جزئی می‌شود. چنین وضعیتی ناشی از کیفیت پایین پوست و شکنندگی زیاد عروق خونی است.
سایر تغییراتی که با افزایش سن در پوست ظاهر می‌شود:
خشکی پوست
ناشی از کاهش تدریجی در فعالیت غدد سباسه است که در زنان بعد از یائسگی و در مردان در سنین بالاتر آشکار می‌شود. سبوم تولیدشده از غدد سباسه، لایه چربی ظریفی روی سطح پوست تشکیل می‌دهد که همچون سدی از تبخیر آب از سطح پوست جلوگیری می‌کند، لذا کاهش تولید سبوم سبب خشکی بیشتر پوست می‌شود. در ضمن، توانایی حفظ آب در پوست نیز کاهش می‌یابد.
پوست‌های بسیار خشک در افراد مسن‌تر ممکن است سبب آزار فرد شود و خارش شدید ایجاد کند. اصطلاح پزشکی برای خشکی شدید گزروز است.
تغییراتی در رشد مو
موها در بیشتر نواحی بدن نازک می‌شود. به‌تدریج که فرد پیر می‌شود، تعداد و ضخامت موی او کاهش می‌یابد. البته در مردان در برخی نواحی مثل ابرو و لاله گوش عکس این پدیده اتفاق می‌افتد. در این نواحی موهایی که قبلاً قابل توجه نبودند، ضخیم‌تر و تیره‌تر می‌شوند و مشکل مهمی ازنظر زیبایی ایجاد می‌کنند.
فقدان ملانوسیت (سلول‌های تولیدکننده ملانین)
با افزایش سن، تعداد ملانوسیت های پوست کم می‌شود، این امر منجر به کاهش تولید ملانین و درمجموع روشن‌تر شدن رنگ پوست می‌شود. کاهش ملانین به این معناست که عملکرد پوست در مقابل تابش اشعه خورشید کمتر مؤثر است.
از سوی دیگر، ممکن است در مناطقی از پوست که در معرض آفتاب است، تکثیر ملانوسیتها اتفاق بیفتد که این امر باعث ظهور لکه‌های تیره روی پوست می‌شود.
بزرگ شدن غدد سباسه
در برخی مناطق، به‌رغم کاهش مقدار سبوم تولیدشده از پوست، غدد سباسه بزرگ می‌شوند. درنتیجه، ممکن است منافذ پوستی گشاد شوند غدد بزرگ می‌شوند و ممکن است با چشم غیرمسلح به شکل لکه‌های زرد مسطح تا پهنای ۳ میلی‌متر روی سطح پوست قابل‌رؤیت باشند. به دلیل تراکم زیاد غدد سباسه روی بینی، این روند سبب ضخیم شدن تدریجی، بزرگ شدن و تغییر کلی در ظاهر بینی می‌شود.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله ” قرص فارماتون چیست | خواص و قیمت قرص فارماتون ” را نیز در وب سایت داروبوم بخوانید.
پیری پوست صورت ناشی از نور آفتاب
قرار گرفتن در معرض نور آفتاب همراه با سایر عوامل خارجی مثل قرار گرفتن طولانی در معرض سرما و باد، اصلی‌ترین علل محیطی پیری پوست هستند. همان‌طور که قبلاً گفته شد، عامل اصلی ایجاد چین و چروک و شل شدن پوست، تخریب رشته‌های الاستین است. از بین رفتن این رشته‌ها که به طور طبیعی در پیری تدریجی پوست اتفاق می‌افتد، با قرار گرفتن در معرض آفتاب شدت می‌یابد. اگر قرار گرفتن در معرض آفتاب ادامه یابد، الاستین تحلیل می‌شود. علائم پیری ناشی از افزایش سن در پوست، با گذشت زمان ظهور می‌کند و با پیری ناشی از نور آفتاب تفاوت دارد. برای مثال در پیری ناشی از نور، سلول‌های بیشتری در اپیدرم به وجود می‌آید که باعث ضخیم شدن نامنظم آن می‌شود و این عکس نازک شدن اپیدرم است که طی پیری طبیعی در مناطقی که در معرض آفتاب نیستند، اتفاق می‌افتد. سایر ویژگی‌های پیری ناشی از نور آفتاب عبارتند از:
- توسعه احتمالی تومورهای پوستی که مشخصه پیری ناشی از نور است.
- ظهور عروق خونی متسع در پوست که تلانژکتازی نامیده می‌شود.
- توزیع غیریکنواخت رنگ‌دانه‌های پوستی
- ظهور لکه‌های پیری
محصول پیشنهادی:
قرص پیگمنتا مکمل است که برای تقویت و روشن سازی پوست مصرف می شود. در تولید این مکمل روشن کننده پوست از انواع ویتامین ها همچون ویتامین C و E استفاده می شود. این ویتامین ها در سفید کردن و شادابی پوست بسیار موثر هستند.
چگونه می‌توان بین تغییرات حاصل از افزایش سن و موارد مربوط به قرار گرفتن در معرض نور آفتاب فرق گذاشت؟
- در یک فرد میانسال، پوست قسمت فوقانی سطح داخلی بازو را که در معرض آفتاب نیست، با پوست پشت دست که پیوسته در معرض نور آفتاب است، مقایسه کنید.
- پوست قسمت داخلی بازو صاف است و جوان‌تر به نظر می‌رسد. الاستیسیته پوست بخش خارجی دست به‌وضوح کاهش یافته، پوست چروک‌دار شده و پیگمانتاسیون نامنظم روی آن مشخص است.
- افراد مسن‌تر ممکن است علائم اولیه ضایعات پوست و تومورها را نشان دهند که بستگی به سابقه فرد در قرار گرفتن در معرض آفتاب دارد.
علائم پیری پوست صورت
همان‌گونه که قبلاً بحث شد، هم در پیری ناشی از افزایش سن و هم پیری ناشی از نور، تجزیه رشته‌های کلاژن و الاستین اتفاق می‌افتد. این تغییرات منجر به ظهور موارد زیر می‌شود:
چروک‌های ظریف
همراه با کاهش مقدار و کیفیت رشته‌های الاستین، پوست شل می‌شود و کشسانی و توان خود را برای بازگشت به وضعیت اولیه پس از کشیده شدن، از دست می‌دهد. وقتی رشته‌های الاستین تحلیل می‌روند، پوست به‌تدریج دچار چروک‌های ظریف متعدد می‌شود. هر فرد بالای ۷۵ سال چروک‌هایی روی سطح پوست خود دارد.
عمیق و واضح شدن خطوط حالتی صورت
عضلات صورت مستقیماً به پوست چسبیده‌اند. ناحیه صورت ازلحاظ چربی زیر پوستی نسبتاً فقیر است؛ بنابراین هر حالت چهره سبب چین خوردن پوست می‌شود، زیرا عضلات می‌توانند منقبض شوند ولی پوست نمی‌تواند. در افراد جوان وقتی عضلات شل می‌شوند، حالت‌های صورت ناپدید می‌شود؛ زیرا رشته‌های الاستین عملکرد مناسبی دارند. ولی وقتی عضلات زیر بافت الاستیک اضمحلال یافته، هنگام انقباض پوست صورت، چروک‌های ظریفی روی آن پدیدار می‌شوند و حتی وقتی‌که صورت غیر فعال و عاری از هرگونه حالتی است هم باقی می‌مانند. این خطوط در هر شخصی به شکلی منحصربه‌فرد تشکیل می‌شوند. عادت‌های مربوط به نشان دادن حالت چهره در ابتدای کودکی شکل می‌گیرند، در سرتاسر عمر در ناخودآگاه شخص باقی می‌مانند و درنهایت باعث شکل‌گیری الگوی منحصربه‌فردی از حالت‌های چهره در فرد می‌شوند. با گذشت زمان، این خطوط صورت دائمی می‌شوند و ممکن است باعث برداشت نادرست از خلق یا احساسات فرد شوند. این خطوط ممکن است حالتی از خستگی، عصبانیت یا افسردگی را القا کنند که الزاماً معرف خلق واقعی شخص نیست.
با مشاهده حالت‌های چهره‌اشخاص، فهم چگونگی تشکیل خطوط و چین و چروک ها آسان است. برای مثال، وقتی ابروها بالا برده می‌شود، خطوط افقی روی پیشانی شکل می‌گیرند. باید توجه داشت که حالت‌های چهره در تشکیل چروک‌های ظریف هم مؤثر است. چین افتادن پوست ظریف پلک‌ها هنگام نیمه‌باز نگه‌داشتن چشم یا بلند ابروها مشهود است.
شل و آویزان شدن پوست
ترکیب اثرات کاهش ضخامت و استحکام پوست و نیز کاهش ضخامت لایه چربی زیر پوستی سبب شل شدن و افتادگی پوست می‌شود. نیروی جاذبه پوست شل را بیشتر به سمت پایین می‌کشد. بعلاوه، کاهش بافت استخوان در حدود ۶۰ سالگی آغاز می‌شود. خورده شدن فک پایین و استخوان‌های گونه نیز ظاهر شل پوست صورت را شدت می‌بخشند.
کاهش انقباض عضلانی پایه
فقدان کشش عضلانی پایه ظاهری شل و پوست صورت می‌دهد.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله ” درمان خانگی سیاهی دور چشم ” را نیز در وب سایت داروبوم بخوانید.
راهکارهایی برای پیشگیری و یا به تاخیر انداختن روند پیری پوست
روند پیری پوست به طور کامل شناخته نشده و در حال حاضر راه قطعی برای جلوگیری از این روند وجود ندارد. بااین‌حال، برای پیشگیری و کاهش این تأثیرات می‌توان چند راه عملی را در پیش گرفت:
تماس با اشعه آفتاب را به حداقل برسانید.
قرار گرفتن در معرض اشعه‌ی مضر خورشیدی، سبب مشکلات زیر می‌شود:
- آسیب تخریبی به رشته‌های الاستین پوست
- القای تومورهای پوستی خوش‌خیم و بدخیم
- تغییر پیگمانتاسیون پوست.
از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور آفتاب باید اجتناب کرد. ما توصیه می‌کنیم علاوه بر محدود کردن زمان قرارگیری در فضای باز در حد متعادل از کلاه و ضد آفتاب ها نیز استفاده کنید.
عینک‌های آفتابی از آسیب ناشی از نفوذ اشعه ماورا بنفش به چشم‌ها جلوگیری می‌کنند. بعلاوه، از واکنش اجتناب‌ناپذیر ناشی از نیمه‌باز نگه‌داشتن چشم‌ها که هنگام مواجهه با نور آفتاب اتفاق می‌افتد، پیشگیری می‌کنند. نیمه‌باز نگه‌داشتن طولانی و مکرر چشم، ممکن است چروک‌های نوع پنجه کلاغی را افزایش دهد؛ بنابراین استفاده از عینک‌های آفتابی را قویاً توصیه می‌کنیم.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله ” آفتاب و پوست ” را نیز در وب سایت داروبوم بخوانید.
از سیگار کشیدن اجتناب کنید.
سیگار کشیدن هم روی سلامتی کلی فرد و هم روی زیبایی پوست مؤثر است. برخی از آسیب‌های ناشی از مصرف سیگار بر روی سلامت پوست عبارتند از:
- نیکوتین سبب انقباض عروقی می‌شود و خون‌رسانی طبیعی به پوست را مختل می‌کند.
- سایر مواد سمی موجود در دود ممکن است از طریق تماس مستقیم سبب تخریب لایه خارجی پوست شوند.
- جذب این مواد سمی و ورود آن‌ها به پوست از راه گردش خون، رشته‌های کلاژن و الاستین را تخریب می‌کند.
- دود همچنین ممکن است سبب خشکی و تحریک پوست شود که در درازمدت به پوست آسیب وارد می‌کند.
- قرار گرفتن در معرض دود سیگار برای چشم آزاردهنده است و سبب پلک زدن مکرر می‌شود که به نوبه خود منجر به ظهور چین‌هایی از نوع پنجه کلاغی می‌شود.
- بعد از جراحی‌های پلاستیک مثل کشیدن صورت یا پیلینگ، بهبود به تأخیر می‌افتد و بهبود مؤثر مانند غیر سیگاری‌ها اتفاق نمی‌افتد. این امر احتمالاً به دلیل تخریب عروق خون است.
از کشیده شدن غیرضروری پوست جلوگیری کنید.
حاملی مثالی از این مورد است. کشش تدریجی پوست شکم در مدت حاملگی منجر به افزایش سطح پوست می‌شود. پوست اضافی در اثر کشش تدریجی پوست شکل می‌گیرد. بعد از زایمان، پوست ممکن است سست‌تر و شل‌تر به نظر برسد. در زنان جوان‌تر، پوست انعطاف‌پذیرتر است، به همین دلیل تأثیر واقعی حاملگی روی پوست، حداقل است.
اهمیت این مطلب از دیدگاه زیبایی این است که کشیدن پوست چه تدریجی و چه ناگهانی ولی به طور مکرر، سبب افزایش سطح پوست می‌شود. وقتی این روند به دلیل طبی انجام نگیرد، پوست برای پوشاندن سطوح مجاور استفاده نمی‌شود و شل و چین‌خورده باقی می‌ماند؛ بنابراین از کشیدن غیرضروری پوست باید جلوگیری کرد.
حالت‌های غیرضروری چهره سبب کشش غیرضروری پوست می‌شود و باید از آن پرهیز کرد. ورزش عضلانی صورت نیز سبب کشیدن شدن غیرضروری پوست می‌شود و این عقیده که این ورزش‌ها برای پوست صورت مفیدند، عقیده‌ای نادرست و خرافی است. چنین ورزش‌هایی ممکن است روند چین‌خوردگی پوست را واقعاً تشدید کنند. حتی وقتی محصولات زیبایی پوست را به کار می‌برید، این عمل را خیلی به‌آرامی انجام دهید و از کشیده شدن پوست اجتناب کنید.
همین اصل در مورد تغییرات ناگهانی وزن نیز صادق است. اضافه کردن وزن زیاد همراه با افزایش مقدار چربی زیر پوستی سبب کشیده شدن پوست ناحیه‌ای می‌شود که ضخامت آن افزایش یافته است. با کاهش وزن پوستی که قبلاً کشیده شده بود، شل می‌شود و پوست اضافی چروک می‌خورد؛ بنابراین برای اجتناب از کم و زیاد شدن مکرر وزن، باید از رژیم غذایی متعادلی پیروی کرد.
نکته مهم:
مطرح شده است که خوابیدن روی یک طرف سبب کشیدن شدن صورت در جهت معینی می‌شود (بر اثر نیروی جاذبه)، لذا چین‌های موربی روی گونه و پیشانی تشکیل می‌شود؛ بنابراین، خوابیدن به پشت بهتر است. ازنظر بیولوژیکی این قضیه تا حدی منطقی است ولی اثبات دقیق آن مشکل است. هیچ مطالعه پزشکی در این مورد انجام نشده است و به دلیل مشکلات اجرای آن و دوره طولانی پیگیری بعید است در آینده نیز چنین مطالعه‌ای انجام گردد.
موثرترین محصولات پیشگیری از پیری پوست را فقط در داروبوم که “بهترین دارواخانه آنلاین” است مشاهده کنید.
عادت‌های حالتی چهره را در صورت لزوم تغییر دهید.
قطعاً هدف ایجاد یک صورت بی‌حس و حالت نیست. از طرف دیگر، قصد ما بی‌حرکتی کامل اعضای صورت نیست. حالات طبیعی و خطوط حالتی ویژگی‌های منحصربه‌فرد چهره را ایجاد می‌کنند. شخصیت، خصوصیات و پیشینه هر کس در حالت‌ها و خطوط چهره‌اش تعریف می‌شود. برخی پیشنهاد می‌کنند که در حین مکالمات عادی از نشان دادن خیلی شدید حالات چهره پرهیز کنیم تا از تشکیل خطوط حالتی غیرضروری در طول زمان جلوگیری شود.
برای زنان بعد از یائسگی، درمان جایگزینی هورمونی می‌تواند مؤثر باشد.
در خلال سال‌های باروری در زنان از تخمدان‌ها استروژن آزاد می‌شود. این هورمون به‌وضوح در ایجاد ظاهری نرم، شاداب و جوان در پوست نقش دارد. با فرارسیدن یائسگی، سطح استروژنی که از تخمدان‌ها آزاد می‌شود کاهش می‌یابد؛ بنابراین، علاوه بر اثرات کلی یائسگی، اثرات تخریبی پیش‌رونده در ظاهر و عملکرد پوست ایجاد می‌گردد.
امروز متخصصان زنان درمان جایگزینی با هورمون (HRT) را تجویز می‌کنند. درمان جایگزینی هورمون می‌تواند به‌صورت قرص یا برچسب‌های حاوی هورمون که به پوست می‌چسبند، باشد. از مزایای این درمان، پیشگیری از گرگرفتگی، خشکی واژن، کاهش علائم افسردگی، خستگی و نیز کاهش بیماری‌های قلبی، عروقی و استئوپروز (پوکی استخوان) است.
مطالعات متعدد تأثیرات پوستی HRT و استروژن را به اثبات رسانده‌اند. گزارش شده است که این درمان تا حدی از کاهش محتوای کلاژن در پوست که بعد از یائسگی حادث می‌شود، پیشگیری می‌کند. به علاوه، HRT ممکن است تجمع ناخواسته چربی زیرجلدی در نواحی مختلف بدن را که با روند پیری همراه است، به تأخیر اندازد.
محصولات موضعی مراقبت از پوست را به کار گیرید.
قبلاً پیری پوست ، چه مربوط به سن باشد و چه در اثر نور آفتاب ایجاد شده باشد، فرایندی برگشت‌ناپذیر در نظر گرفته می‌شد. در چند سال گذشته فراورده‌های جدید متعددی ساخته شده که روند پیری پوست را تحت تأثیر قرار می‌دهند و انقلابی در عرصه زیبایی پوست ایجاد کرده‌اند. این محصولات عبارتند از:
- اسیدهای رتینوئیک
- اسیدهای آلفا هیدروکسی
در مورد این محصولات، با جزئیات بیشتر در مقالات بعدی صحبت خواهد شد.
ازنظر جسمی و عاطفی سالم‌تر زندگی کنید.
زندگی سالم به‌وضوح وضعیت کلی سلامتی فرد را بهبود می‌بخشد. این امر پوست را نیز شامل می‌شود که ارگان منحصربه‌فرد در بدن انسان است. اصطلاح زندگی شامل موارد زیر است:
- رژیم غذایی سالم و متعادل و سرشار از میوه‌ها و سبزی‌ها
- باقی نگه‌داشتن وزن در محدود تعادل
- وضعیت روانی و عاطفی سالم
- ساعات خواب منظم
- فعالیت جسمانی
این موارد سلامت جسم را به طور کلی و سلامت پوست را به طور ویژه تحت تأثیر قرار می‌دهند.
منبع: webmd.com